„2020 -2021 პანდემიური წლები იყო და ცხადია, ამან თავისი გავლენა ეკონომიკის ყველა სფეროზე და მათ შორის დაზღვევაზეც მოახდინა“, - ამის შესახებ რადიო “კომერსანტის“ გადაცემაში „დაზღვევის დრო გიორგი ჩაჩუასთან ერთად“ საქართველოს დაზღვევის სახელმწიფო ზედამხედველობის სამსახურის უფროსმა დავით ონოფრიშვილმა ისაუბრა. მისი თქმით, 2021 წელს სადაზღვევო სექტორში მოზიდული პრემია 2020 წელთან შედარებით 105 მლნ ლარით, ანუ 16%-ით გაიზარდა და 772 მლნ ლარი შეადგინა, თუმცა მოგება პრაქტიკულად იგივე დარჩა.
„მიუხედავად იმისა, რომ 2021 წელს მოზიდული პრემია გაიზარდა, მოგება არ გაზრდილა, რადგან სადაზღვევო სექტორს ხარჯიც გაზრდილი ჰქონდა. პანდემიის საწყის პერიოდში ადამიანები ექიმებთან მისვლისგან თავს იკავებდნენ, მაგრამ 2020 წელს ვირუსის მეორე ტალღიდან და 2021 წელს მიმართვიანობა საგრძნობლად გაიზარდა, შესაბამისად სადაზღვევო კომპანიებს ხარჯიც მაღალი ჰქონდათ.
რაც შეეხება წმინდა მოგებას, ის შემცირებულია - 2020 წელს წმინდა მოგებამ 47 მლნ ლარი შეადგინა და 2021 წელს ეს მაჩვენებელი 40 მილიონ ლარამდე შემცირდა. როგორც წინა წლის ზრდა, ისე ეს შემცირებაც გაცვლითი კურსის შედეგია. სადაზღვევო კომპანიებს კაპიტალი განთავსებული აქვთ ვალუტაში. წმინდა მოგება შემცირებულია, რადგან წლის ბოლოს კურსი უფრო გამყარებული იყო. ასევე მეორე ფაქტორია 2021 წელს ზარალიანობის გაზრდა. მთლიანობაში სადაზღვევო ბაზარი სტაბილურია. ასევე კარგია, რომ სექტორმა კადრების შენარჩუნება მოახერხა“, - აღნიშნა დავით ონოფრიშვილმა.
რაც შეეხება კაპიტალს, დავით ონოფრიშვილი ამბობს, რომ სადაზღვევო სექტორის კაპიტალი მნიშვნელოვნად არის გაზრდილი – 2020 წელს ის იყო 279 მილიონი და გახდა 342 მილიონი ლარი. მისივე თქმით, სადაზღვევო კომპანიებს განესაზღვრათ რომ კომპანიის კაპიტალი 4,2 მილიონიდან 7,2 მილიონამდე უნდა გაზრდილიყო, თუმცა გამომდინარე იქიდან, რომ 2020 წელი პანდემიისგან გამომდინარე პრობლემური იყო, ეს ვალდებულება გადავადდა და კაპიტალის გაზრდის შესახებ ვალდებულება 2021 წლის ბოლოს განხორციელდა.
ონოფრიშვილმა აღნიშნა, რომ საქართველოში სადაზღვევო სექტორში დაზღვევის წამყვანი მიმართულება არის ჯანმრთელობის დაზღვევა და მთლიანი მოზიდული პრემიიდან თითქმის ნახევარი, 305 მილიონი ლარი, ჯანმრთელობის დაზღვევაზე მოდის. შემდეგი მოდის სახმელეთო სატრანსპორტო საშუალებათა (გარდა რკინიგზისა) დაზღვევა,სადაც მოზიდულმა პრემიამ 143 მილიონი შეადგინა. მესამე პოზიციაზეა ქონების დაზღვევა 118.5 მლნ. ლარით.
„დღეს საქართველოში არსებობს საყოველთაო ჯანდაცვის მოდელი, რომელსაც სახელმწიფო აფინანსებს, ხოლო კერძო ჯანმრთელობის დაზღვევის პოლისები მოსახლოების 17% გააჩნია. მაგრამ იმ შემთხვევაში, თუ შენ იყიდი კერძო დაზღვევას, საყოველთაო დაზღვევიდან ამოვარდები. სასურველია შეიქმნას უნივერსალური ჯანდაცვის მოდელი, კერძო დაზღვევის ინტეგრირებით ჯანდაცვის დაფინანსების სისტემაში. მიმაჩნია. რომ მოსახლეობის გარკვეული ჯგუფები შესაძლებელია, რომ კერძო სადაზღვევო კომპანიებზე იყოს მიბმული, ეს გარკვეულწილად საბიუჯეტო თანხებს დაზოგავს და ხარჯებს უფრო ეფექტიანად განკარგავს.
რაც შეეხება ავტომობილების დაზღვევას, ყველა ქვეყანაში სავალდებულოა ავტოსატრანსპორტო საშუალების მესამე პირის მიმართ დაზღვევა. ეს კანონპროექტი პარლამენტშია და განხილვებიც უახლოეს პერიოდშია მოსალოდნელი. მესამე პირის პასუხისმგებლობის დაზღვევა ნიშნავს თქვენი ავტომობილის ისეთ მინიმალურ დაზღვევას, როცა თქვენ თუ მოგივიდათ შემთხვევა და დააზიანეთ უდანაშაულო ადამიანის ჯანმრთელობა ან მანქანა, ამას სადაზღვევო კომპანია დაფარავს ან პირიქით სხვა დააზიანებს თქვენს მანქანას, მისი შეკეთდება ანაზღაურდება და ფინანსური ვალდებულებები თქვენი არ იქნება“, - აღნიშნა დავით ონოფრიშვილმა.
რაც შეეხება სამომავლო გეგმებს და გადახდისუნარიოანობა 2 (Solvency 2) სტანდარტზე გადასვლაზე, ონოფრიშვილი ამბობს, რომ ეს ევროკავშირის თანამედროვე მოდელია, რისთვისაც ახალი პრინციპები უნდა დაფუძნდეს, სადაც მთავარი პრინციპი აქ რისკზე დაფუძნებული ზედამხედველობაა.
“ჩვენ უნდა ზედამხედველობა გაუწიოთ რისკებს, რომელიც ცვალებადია. ზედამხედველობის არსებული მოდელი სტატიკური პროცესია, რომელიც არ ითვალისწინებს რისკის პროფილურ ცვალებადობას. ახალ მოდელზე გადასვლა ძალიან რთული საქმეა, ამისთვის ევროკავშირმა გამოყო თანხა, რის შედეგადაც ჩვენ სამსახურთან მიმდინარეობს „თვინინგის“ ანუ დაძმობილების პროექტი. ამისთვის შერჩეული იქნა ჩვენი კოლეგა ინსტიტიუცია ესპანეთის სამეფოს საზედამხედველო სამსახური და ფაქტობრივად ორ წელზე მეტია ისინი ინტენსიურად ჩართულები არიან პროექტში, სადაც ჩვენი თანამშრომლების 30% ჩართულია ამ საქმეში. არის ყოველკვირეული თრეინინგები, მოსმენა, სწავლება. ეს ეხება სადაზღვევო კომპანიებსაც. შედეგად წლის ბოლოს ჩვენ გვექნება ახალი კანონპროექტი, რომელიც სავარაუდოდ მომავალ წელს იქნება განხილული.
მნიშვნელოვანია, მუშაობა მიმდინარეობს მომხმარებელთა უფლებების დაცვის გაძლიერების კუთხით. მომხმარებელი ყიდულობს სადაზღვევო პოლისს და შესაბამისად უნდა მიიღოს შესაბამისი მომსახურება გაწერილი კონტრაქტის (პოლისის) მიხედვით. როგორც ყველა საკონტრაქტო ურთიერთობებში რიგ შემთხვევებში წარმოიქმნება ხოლმე გაუგებრობები, სხვადასხვა პრეტენზიები კომპანიების მიმართ. შესაბამისად, ჩვენი სამსახური გვაქვს მომხმარებელთა უფლებების დაცვის და ფინანსური განათლების სამმართველო, სადაც ამდაგვარი პრეტენზიების განხილვა ხდება.
ჩვენ სასამართლოს ფუნქციას ჩვენ თავზე ვერ ვიღებთ, მაგრამ მაქსიმალურად ვცდილობთ რომ მომხმარებელსა და სადაზღვევო კომპანიას შორის კონფლიქტური სიტუაცია ურთიერთშეთანხმებით გადაიჭრას“, - აღნიშნა დავით ონოფრიშვილმა.
ონოფრიშვილმა რუსეთის უკრაინაში შეჭრის გამო რუსეთისთვის დაწესებულ ეკონომიკურ სანქციებზეც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ მსოფლიოს რუსეთისთვის დაწესებულმა სანქციებმა შეარყია ზოგადად მათი ფინანსური ბაზარი და მათ შორის სადაზღვევო ბაზარიც.
მისივე თქმით, სადაზღვევო სექტორთან დაკავშირებით ის პრობლემაა, რომ ზოგიერთ სადაზღვევო კომპანიას რისკები რუსეთშიც აქვთ გადაზღვეული.
“ჩვენ 2019 წელს მივიღეთ რეგულაცია, რომელის მიხედვით განისაზღვრა გადამზღვეველი კომპანიების მინიმალური საკრედიტო რეიტინგების მოთხოვნები, სადაც სადაც კომპანიებს შეუძლიათ გადაზღვევა განახორციელონ.
მარტის თვეში რუსეთის გადამზღვეველი კომპანიების რეიტინგებმა დაიწყეს დაწევა, ჩამოშლა, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათთან თანამშრომლობა სარისკოა. მათი რეიტინგები წინააღმდეგობაში მოვიდა ჩვენ ბრძანებულებასთან, შესაბამისად ჩვენ შევახსენეთ, სადაზღვევო კომპანიებს, რომ მათ არ უნდა დადონ არანაირი ახალი ხელშეკრულება რეიტინგდაკარგულ გადამზღვევლთან, ხოლო ვისაც მიმდინარე ხელშეკრულება ჰქონდა, მოეთხოვებათ მოეძებნონ ახალი გადამზღვეველები. აღსანიშნავია, რომ დანარჩენი გადამზღვევლი კომპანიების ევროპულია და მაღალ საკრედიტო რეიტინგების მქონეა“, - აღნიშნა დავით ონოფრიშვილმა.
თაკო კვაჭანტირაძე
დაზღვევა
