სესხი ანუ კრედიტი, ეს არის თანხა, რომელსაც გამსესხებლისგან, იგივე კრედიტორისგან, დროებით იღებთ და შეთანხმებულ ვადებში დამატებით სარგებელთან ერთად უკან აბრუნებთ. სესხის აღებამდე მნიშვნელოვანია სწორად შეაფასოთ თქვენი გადახდისუნარიანობა, ანუ რა მოცულობის სესხის აღებისა და დაბრუნების შესაძლებლობა გაქვთ თქვენი შემოსავლის, ხარჯებისა და ვალდებულებების გათვალისწინებით ისე, რომ დაკმაყოფილდეს თქვენი და თქვენი ოჯახის წევრების ძირითადი მოთხოვნილებები. ამისთვის უნდა გააანალიზოთ საკუთარი და ოჯახის შემოსავლები და ხარჯები, დაითვალოთ, თუ რა თანხა გრჩებათ ყველა აუცილებელი ხარჯის დაფარვის შემდეგ და გეყოფათ თუ არა ეს თანხა დაგეგმილი გრაფიკის შესაბამისად ხელშეკრულების მთელი ვადის განმავლობაში პერიოდული შენატანების დასაფარად.

„კომერსანტი“ გთავაზობთ 5 რჩევას, რომელიც სესხის აღებამდე აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოთ:

1. შეადარეთ ერთმანეთს სხვადასხვა ფინანსური ინსტიტუტების მიერ შემოთავაზებული პირობები

სესხის განაცხადის გაკეთებამდე, დააზუსტეთ სხვადასხვა ფინანსური ინსტიტუტების შემოთავაზების შესაძლო ვარიანტები, მათ შორის ბანკების, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციების თუ სხვა სესხის გამცემი სუბიექტების. შეადარეთ ერთმანეთს სესხთან დაკავშირებული ხარჯების შესაძლო დიაპაზონი, საკრედიტო პროდუქტების ზოგადი პირობები თუ მოთხოვნები, მოიძიეთ რამდენიმე ალტერნატივა და სესხის განაცხადით უკვე იმ კრედიტორებს მიმართეთ, რომელთა შემოთავაზებები თქვენთვის ყველაზე ხელსაყრელი ჩანს.

2. ნომინალური და ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი

ნომინალური საპროცენტო განაკვეთი შეიძლება იყოს ფიქსირებული ან ცვლადი. ცვლადი საპროცენტო განაკვეთის მაგალითია ე.წ ინდექსირებული განაკვეთი, რაც გულისხმობს, რომ ის მიბმულია რომელიმე საჯარო ინდექსზე და ამ ინდექსის ცვლილების შესაბამისად იცვლება. ბაზარზე ეროვნულ ვალუტაში გაცემული ინდექსირებულგანაკვეთიანი სესხებისთვის, ძირითადად, ეროვნული ბანკის მიერ დადგენილი მონეტარული პოლიტიკის, ანუ რეფინანსირების განაკვეთი გამოიყენება.

ნომინალური საპროცენტო განაკვეთის მიხედვით დაანგარიშებული თანხა სესხის ძირითადი ხარჯია, მაგრამ პრაქტიკაში სხვა სახის ფინანსური ხარჯებიც არსებობს, რომელთა გათვალისწინება მნიშვნელოვანია სხვადასხვა ალტერნატივის შესადარებლად. ამ მიზნით გამოიყენება ეფექტური საპროცენტო განაკვეთი, რომლის დაანგარიშებისას სესხის აღებასთან დაკავშირებული ყველა ხარჯი და ამ ხარჯების გადახდის დრო არის გათვალისწინებული. ამდენად, სხვადასხვა ალტერნატივის შედარებისას სწორედ ეფექტურ საპროცენტო განაკვეთს უნდა მიაქციოთ განსაკუთრებული ყურადღება.

3. დათვალეთ სესხთან დაკავშირებული სხვა ხარჯები

სესხის აღების პროცესში ფასის მიხედვით უკეთესი ალტერნატივის შერჩევა გაგიადვილდებათ, თუ სესხთან დაკავშირებული მოსალოდნელი ხარჯების შესახებ წინასწარ მოიძიებთ ინფორმაცია. მათი დაჯგუფება რამდენიმე ტიპიურ ხარჯად შეიძლება: 

1. სესხთან დაკავშირებული საკომისიოები - სესხის დამტკიცების / სესხის გაცემის საკომისიო; სესხის თანხის განაღდების საკომისიო; ანგარიშის მომსახურების საკომისიო და სხვა.

2. სესხის უზრუნველყოფის ხარჯები — სესხის უზრუნველყოფის რეგისტრაციას, ასევე, სესხის დაფარვის შემდეგ რეგისტრაციის გაუქმებას გარკვეული ხარჯები უკავშირდება; უძრავი ქონების იპოთეკით დატვირთვისა და იპოთეკის მოხსნის ხარჯები; მოძრავი ქონების გირავნობის რეგისტრაციისა და გირავნობის რეგისტრაციის გაუქმების ხარჯები და სხვა.

3. დაზღვევის ხარჯები — სესხის უზრუნველყოფის სახით წარმოდგენილი ქონების დაზღვევა; მსესხებლის სიცოცხლის დაზღვევა და სხვა.

4. გაეცანით სესხის დაფარვის გრაფიკს

სესხის დაფარვის გრაფიკი თქვენი შემოსავლების მიღების სქემაზე უნდა იყოს მორგებული, მაგალითად, შეეცადეთ სესხის გადახდის დრო ხელფასის აღების თარიღს ემთხვეოდეს ან რამდენიმე დღით შემდეგ იყოს. დააზუსტეთ, გრაფიკი ყველა ხარჯს ითვალისწინებს თუ მასში მხოლოდ სესხის შენატანებია მოცემული და სხვა ხარჯების, მაგალითად, დაზღვევის, ანგარიშის მომსახურებისა თუ სხვა დამატებითი შენატანების გაკეთება დამატებით მოგიწევთ. 

5. დაწვრილებით გაეცანით ხელშეკრულებას

უფლება გაქვთ თქვენთვის საინტერესო ყველა საკითხი, რაც ბუნდოვანია ხელშეკრულებაში, ან უფრო მეტ განმარტებას საჭიროებს, სესხის გამცემი ორგანიზაციის წარმომადგენელთან დააზუსტოთ, ასევე, სიტყვიერად და ხელშეკრულებაში წერილობით გაწერილი საკითხები ერთმანეთს შეადაროთ. გარდა ამისა, შეგიძლიათ ხელშეკრულების ხელმოსაწერი ვარიანტი მოითხოვოთ და მას დეტალურად გაეცნოთ ან აჩვენოთ იურისტს, რათა ნებისმიერი სახის მოულოდნელობა გამორიცხოთ. სესხთან დაკავშირებული მნიშვნელოვანი ინფორმაცია და ყველა ფინანსური ხარჯი მოცემული უნდა იყოს ხელშეკრულების თავსართში, თუმცა ასევე მნიშვნელოვანია ხელშეკრულების ყველა გვერდს სრულად გაეცნოთ.

მოლაპარაკების საფუძველზე შესაძლოა, ფინანსურ ორგანიზაციასთან ხელშეკრულების გარკვეული პუნქტების შეცვლაზეც შეთანხმდეთ.