„გამომდინარე იქიდან, რომ ჩვენ არც ლარის მკვეთრი გამყარების და არც გაუფასურების აპეტიტს არ ვხედავთ, არ გამოვრიცხავთ, რომ ეროვნული ბანკი რეზერვებს შეისყიდის“, — ამის შესახებ „თიბისი კაპიტალის“ მთავარი ეკონომისტის ოთარ ნადარაიას ყოველკვირეულ ეკონომიკურ მიმოხილვაშია აღნიშნული.

მიმოხილვის თანახმად, ქვეყანაში წინასაარჩევნოდ არსებობდა გარკვეული მოლოდინები, რომ არჩევნების შემდგომ ლარის გაცვლითი კურსი გაუფასურდებოდა, რამაც სავალუტო ბაზარზე ლარიდან დოლარში კონვერტაციები წაახალისა, თუმცა, პუბლიკაციის მიხედვით, ბაზარზე კურსის გაუფასურების ფუნდამენტური ფაქტორები არ შეიმჩნევა, რასაც გაზრდილი ფულადი გზავნილებიც აბალანსებს, ამის გამო კი ბაზარზე უკვე საპირისპირო მიმართულებით სავალუტო კონვერტაციებია მოსალოდნელი.

„საქსტატის წინასწარი მონაცემების მიხედვით, სექტემბერში ეკონომიკა წლიურად 6.9%-ით გაიზარდა. მართალია, წლიური ზრდის მაჩვენებელი წინა თვეებთან შედარებით შემცირებულია, თუმცა აღნიშნული გასული წლის მაღალ საბაზო ეფექტს ასახავს. ეკონომიკის აღდგენის ტემპი კვლავ ძლიერი იყო და 2019-ის დონესთან შედარებით ზრდამ, დაახლოებით, 6.2% შეადგინა.

წლიურ ზრდაში ფისკალური კომპონენტის უარყოფითი კონტრიბუცია, რაც მიმდინარე წლის ივნისიდან შეინიშნება, სექტემბერშიც გაგრძელდა, თუმცა ტურიზმიდან მიღებული შემოსავლების აღდგენა აღნიშნული ეფექტის დასაბალანსებლად კვლავ საკმარისი აღმოჩნდა. სექტემბერში ექსპორტის, იმპორტისა და ფულადი გზავნილების წლიური ზრდაც ნორმალიზებაზე მიუთითებდა, თუმცა ამ შემთხვევაშიც ძლიერი საბაზო ეფექტის გამო, რადგანაც შესაბამისი მაჩვენებლები 2019 წლის დონესთან შედარებით ძლიერი იყო. საგარეო სექტორის მსგავსად, მაღალმა საკრედიტო აქტივობამ ზრდაზე დადებითად იმოქმედა.

სექტორების კუთხით, ზრდა გასული თვის მსგავსი იყო, იმ განსხვავებით, რომ ამჯერად მშენებლობაშიც ზრდა დაფიქსირდა და, შესაბამისად, შემცირებული აქტივობა მხოლოდ სამთომოპოვებით სექტორში შეინიშნებოდა.

მთლიანობაში, მიუხედავად იმისა, რომ COVID-19-ის შემთხვევების მატება, შენელებული ვაქცინაციის პროცესი და არჩევნებთან დაკავშირებული გაურკვევლობა ეკონომიკური აქტივობისთვის რისკს წარმოადგენს, როგორც ჩანს, საბაზო სცენარით 2021-ის ზრდა, დაახლოებით, 1 პროცენტული პუნქტით უფრო ძლიერი იქნება, ვიდრე ამას ჩვენი ადრინდელი, 10.5%-იანი სცენარი ითვალისწინებდა.

სებ-მა 27 ოქტომბერს გამართულ შეხვედრაზე, ჩვენი მოლოდინების შესაბამისად, პოლიტიკის განაკვეთი უცვლელად, 10%-ზე შეინარჩუნა. კომიტეტის გადაწყვეტილებაში აღინიშნა, რომ საერთაშორისო ბაზრებზე ნავთობისა და სურსათის გაძვირების გარდა, ინფლაციის მატება საერთაშორისო სატრანსპორტო ხარჯების ზრდით არის გამოწვეული. ასევე, სების მიხედვით, მაღალი ინფლაციური მოლოდინების საფრთხე კვლავ აქტუალურია და პოლიტიკა გამკაცრებულ ფაზაში დარჩა. ეკონომიკის ზრდის მხრივ კი, აღინიშნა, რომ მთლიანი მოთხოვნა კვლავ ძლიერია და სებ-მა 2021 წლისთვის პროგნოზი 8.5%-დან 10.0%-მდე გაზარდა.

სექტემბრის სტატისტიკა ეროვნულ და უცხოურ ვალუტაში დეპოზიტებზე შემოსავლიანობის დიფერენციალის დამატებით გაფართოებაზე მიუთითებს, რაც ლარზე განაკვეთების ზრდამ განაპირობა. უცხოური ვალუტის დეპოზიტებზე განაკვეთები კი, ფაქტობრივად, უცვლელი დარჩა. ჩვენ ვინარჩუნებთ ჩვენს შეხედულებას, რომ, მიუხედავად საერთაშორისო განაკვეთების მოსალოდნელი ნორმალიზაციისა, საქართველოში სავალუტო დეპოზიტებზე დაბალი განაკვეთები დიდ ხანს შენარჩუნდება.

ბანკების მიერ ლარის დეპოზიტების გაზრდილ ფასში მოზიდვასთან ერთად, საშუალო საბაზრო და რეფინანსირების განაკვეთებს შორის დიფერენციალი დამატებით გაიზარდა, რაც სებ-ის რესურსს უფრო მიმზიდველს ხდის. ამას ეროვნული ბანკიდან კომერციული ბანკების სესხების მოცულობის ზრდაც მოწმობს, მაშინაც კი, როდესაც ცენტრალური ბანკი სახაზინო ფასიანი ქაღალდების შეძენით ბაზარს ეროვნულ ვალუტას დამატებით აწვდის, რაც გარკვეულწილად რეფინანსირების სესხების ჩამნაცვლებელია.

ამასთან, მიუხედავად იმისა, რომ M2-ით გამოხატული ლარის მიწოდება გარკვეულწილად აღდგა, ის მაინც ზომიერი რჩება. ბაზარზე ლარის დაფინანსების საჭიროება ვალუტების მიხედვით კომერციული ბანკების ლიკვიდურობის მაჩვენებლებიდანაც ჩანს.

ამის ძირითადი მიზეზი არჩევნების შემდგომი გაუფასურების მოლოდინი და მასთან დაკავშირებული ეროვნულიდან უცხოურ ვალუტაში კონვერტაციებია. იმ დაშვებით, რომ არჩევნების შემდეგ ლარი შედარებით სტაბილურობას შეინარჩუნებს, სავარაუდოა, რომ კონვერტაციები უკვე საპირისპირო მიმართულებით განხორციელდება. ამან, ოქტომბერში გაძლიერებულ სავალუტო ნაკადებთან ერთად, როგორც ეს თიბისის მონაცემებიდან ჩანს, შეიძლება ლარის კურსის გამყარებისკენ ზეწოლა გამოიწვიოს“, - ნათქვამია დოკუმენტში.