წლების განმავლობაში მთავრობა გვარწმუნებს, რომ ბიზნესს საქართველოში საკმაოდ დიდი შესაძლებლობა აქვს და თავისუფლება ამ მხრივ ერთ-ერთი მთავარია. თუმცა, ბიზნეს სამართლის იურისტი, აუდიტორი აკაკი ჩარგეიშვილი „კომერსანტთან“ ამბობს, რომ ასეთი მოწოდება თავისი შინაარსით პოპულისტურია და ნათქვამთან ბევრი არაფერი აქვს საერთო. ეს რომ სინამდვილეში ასეა, იურისტი იმ ფაქტებზე დაყრდნობით საუბრობს, რომლებზეც მას ბოლო წლებში უწევს მუშაობა.

იურისტის შეფასებით, თუკი ბიზნესს ავტომატებით არ აშინებენ, არ ატერორებენ, სამაგიეროდ სხვადასხვა ტიპის გაუმართლებელი გადასახადებით, სანქციებით, ზოგ შემთხვევაში კორუფციული ჩარევებით მაქსიმალურად უზღუდავენ თავისუფლებას და ამ მხრივ გაცილებით მძიმე მდგომარეობაა რეგიონებში, სადაც ბიზნესი გაძლებაზეა.

,,მთავრობის უმოქმედობის გამო დღეს ბიზნესი მძიმე მდგომარეობაშია, ხოლო უმოქმედობა კლავს! დიდი დაღმასვლაა, არანაირი თავისუფლება ბიზნესს არ აქვს. ამის რამდენიმე მაგალითი პირადად მაქვს, რადგან დაზარალებული ბიზნესმენების უფლებების დასაცავად დიდი ბრძოლა მიწევს. ეს ხდება როგორც თბილისში, ასევე რეგიონებშიც, სადაც ვითარება კიდევ უფრო მძიმეა. პირველ რიგში პრობლემა ადმინისტრაციულ დონეზეა, ეს არის გადასახადები, სანქციები, რასაც შერჩევითობის პრინციპით უწესებენ კომპანიებს. 2018 წელს მომგებიანი ბიზნესი დღეს ან გაკოტრებულია, ან უმძიმეს პირობებში მუშაობს. კორონავირუსის გამო მოთხოვნა შემცირებულია. არის შემთხვევები, ამ დროს მივარდება საგადასახადო სამსახური, ამოწმებს კონკრეტულ კომპანიას, აწერს დავალიანებებს და ასე შემდეგ. იგივე თანაბარ პირობებში, რომელიმე სხვა, მაღალი დონის ჩინოვნიკებთან დაახლოებული კომპანიები აბსოლუტურად ხელშეუხებელი არიან და რიგი პრივილეგიებით სარგებლობენ.

გაურკვეველია, ვინ მუშაობს, ვინ არ მუშაობს, ვის აჯარიმებენ და ვის - არა, ბევრი რამ პირადი ინტერესების დონეზე წყდება. როდესაც ორი კომპანია მუშაობს და მათგან ერთი წახალისებულია, ეკონომიკას ურტყამს, სხვა ფაქტორიც დაემატება და ის ერთიც ვერ იმუშავებს მომავალში. ასე რომ საქართველოში არსებულ ბიზნესგარემოს ჩიხისკენ მივყავართ. რაზეც მთავრობა აცხადებს ბიზნესის თავისუფლებასთან დაკავშირებით, სიცრუეა. რა მნიშვნელობა აქვს, რომ ძალით არ გაყაჩაღებენ და არ გართმევენ ფულს, როგორც მიხეილ სააკაშვილის დროს ხდებოდა. ახლა იგივე ხდება შეფარვით, ავტომატიანი ადამიანი თუ არ მოგადგა, სამაგიეროდ, ვიღაც თავის ბიზნესს ლობირებს, ვიღაცას ლობი არ ჰყავს და გაძლებაზეა“, - აცხადებს ,,კომერსანტთან“ აკაკი ჩარგეიშვილი.

იურისტის შეფასებით, ის საგადასახადო სისტემა, რაც ქვეყანაშია, ბიზნესის განვითარებას ძირს უთხრის. ცალკე პრობლემაა ბანკების მიერ პანდემიისას  გაწეული შეღავათები, რომელიც ბოლოს კომპანიების ნაწილისთვის გაკოტრებით დასრულდა. 

,,თავის დროზე ხელისუფლებამ ეფექტურად არ იმოქმედა კომერციულ და ბიზნეს სესხებთან დაკავშირებით. ჩვენ თავიდანვე ვამბობდით, რომ სესხის ძირის დაფიქსირება უნდა მოეხდინათ. თუმცა 3 და 6-თვიანი საშეღავათო  პერიოდის შემდეგ, პროცენტებიც როგორც ძირი დაუანგარიშეს და დღესაც  გაზრდილი საპროცენტო განაკვეთების გასტუმრება უწევთ. ამასობაში პანდემიის გამო მოთხოვნა შემცირებულია, ბიზნესს ბრუნვა არ აქვს,  სესხიც გაზრდილია და პროცენტიც უფრო მეტია, ამან ეკონომიკა კატასტროფამდე მიიყვანა. სამწუხაროდ, ნიჰილისტური თუ კორუფციული დამოკიდებულებებია, რომელიც შედეგებში ჩანს უკვე, განსაკუთრებით რეგიონებში. ძალიან ცუდ დღეშია ხალხი, ერთი და ორი არ მომმართავს, ვისაც საკუთარი უფლების დაცვა უწევს. მათ შორის, ჰორეკა სექტორიდან, სადაც კორუფციის აშკარა ელემენტები იკვეთება. წლის ბოლოს ვნახოთ, ფინანსთა მინისტრის მიერ გამოცხადებული საგადასახადო შეთანხმებით რამდენმა მოახერხა სარგებლობა. რამდენადაც ვიცი, ბევრმა მიმართა მთავრობას დაგროვილ დავალიანებებთან დაკავშირებით, კარგი პირობები რომ ჰქონდეთ, დახმარებას არავინ მოითხოვდა, მაგრამ მასიურად უჭირთ კომპანიებს, რა თავისუფლებაზეა საუბარი!  მსხვილ ბიზნესს ეს პრობლემა არ ეხება, მაგალითად, საწვავის იმპორტიორი კომპანია ავიღოთ, შერწყმულია სახელმწიფოსთან, ტენდერებიც აქვს აღებული, სახელმწიფო შესყიდვებში ძირითადად ისინი მონაწილეობენ, მაგრამ ამ დროს საშუალო და წვრილი ბიზნესი თვითგადარჩენისთვის იბრძვის“, - აცხადებს ,,კომერსანტთან“ აკაკი ჩარგეიშვილი.

როგორც იურისტი განმარტავს, ეკონომიკური ბრუნვის დღევანდელი მდგომარეობა ვერ ეწევა საკონტროლო მექანიზმებს, რომელიც ბიზნესს წამოეწია და ეს არის სწორედ ხელისუფლების უმოქმედობის შედეგი.

ჩარგეიშვილის განცხადებით, მთავრობამ ხელი უნდა შეუწყოს არა მხოლოდ ბიზნესის თავისუფლებას, არამედ იმასაც, რომ ბარიერი რაც შეიძლება  დაბალი იყოს  და ადამიანებს შეეძლოთ თავისუფლად შესვლა სამეწარმეო საქმიანობაში, რათა მეტი საშუალო შეძლების ადამიანი გვყავდეს.

როგორც წესი, მმართველ პარტიაში ხშირად აცხადებენ, რომ  ბიზნესი თავისუფალია, როგორც არასდროს. ამასთან, მუდმივად გვახსენებენ, თუ რა ვითარებაში უწევდა ოპერირება ბიზნესს ნაციონალური მოძრაობის მმართველობის პერიოდში.

მარი ჩიტაია