სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა შეაფასა სააგენტოს აწარმოე საქართველოში და  ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს მიერ მცირე და საშუალო მეწარმეობის ხელშეწყობის მიზნით განხორციელებული ღონისძიებების პროდუქტიულობა და ეფექტიანობა. აუდიტის ფარგლებში შეფასდა პროგრამის ინდუსტრიული მიმართულება, რომლის ძირითადი კომპონენტია − მეწარმეების მიერ ახალი საწარმოების შექმნის ან/და არსებული საწარმოების გაფართოება/გადაიარაღების მიზნით აღებული სესხების საპროცენტო განაკვეთის სუბსიდირება. აუდიტის პერიოდი 2014-2021 წლებს მოიცავს.  

პროგრამის დაწყების პერიოდში ჩატარებული კვლევების მიხედვით, SME-თვის ფინანსებზე წვდომის მიმართულებით ძირითადი საჭიროებები იყო:

• ახალი საწარმოების/„სტარტაპების“ დაფინანსების მექანიზმების განვითარება.  

• მაღალი საპროცენტო განაკვეთების მიმართულებით დახმარება იმ საწარმოებისათვის, რომელთაც შედარებით მეტად აწუხებდათ ეს პრობლემა.  

• ხელშეწყობა უზრუნველყოფის მაღალი მოთხოვნების დაკმაყოფილებაში.  

პროგრამის დიზაინით განსაზღვრული პარამეტრები ნაკლებად უწყობდა ხელს SME- ის პრიორიტეტული საჭიროებების მოგვარებას და არ ქმნიდა დამატებით ხელშეწყობის მექანიზმებს ისეთი კომპანიებისა და დარგებისათვის რომელთა დაკრედიტებაც მოქმედი საბანკო სისტემის პირობებში მეტ გამოწვევებთან არის დაკავშირებული:  

• იმის გათვალისწინებით, რომ საქართველოში კომერციული ბანკები სტარტაპების დაფინანსებისაგან თავს იკავებენ სხვა ბიზნესის შემოსავლებით უზრუნველყოფის გარეშე, მნიშვნელოვანია პროგრამას ჰქონოდა სტარტაპების დაფინანსების ხელშეწყობის დამატებითი მექანიზმები. პროგრამის დიზაინის მიხედვით, სტარტაპებისა და არსებული საწარმოების გაფართოების დაფინანსების მექანიზმები ერთმანეთისაგან არ განსხვავდებოდა. აღნიშნული ქმნის რისკებს, რომ პროგრამის ფარგლებში ვერ დაფინანსებოდა სტარტაპები და დაფინანსებული ახლად შექმნილი საწარმოების უმეტესობა აფილირებული კომპანიები იქნებოდა. 

• პროგრამა არ ქმნიდა დამატებით სტიმულებს ქვეყანაში განუვითარებელი სექტორებისა და საქმიანობებისათვის იმ პირობებში, როდესაც კომერციული ბანკები უპირატესობას კარგად განვითარებული, ტრადიციული დარგების დაფინანსებას ანიჭებენ.  

• როგორც ანალიზმა აჩვენა, SME სესხებზე არსებული მაღალი საპროცენტო განაკვეთები მეტწილად მეწარმე ფიზიკური პირებისა და შედარებით მცირე მოცულობის სესხების პარამეტრებით იყო განპირობებული. მიუხედავად ამისა, პროგრამის დიზაინი არ ითვალისწინებდა ფიზიკური პირებისა და შედარებით მცირე სესხების დაფინანსებას. ამასთანავე, პროგრამაში მონაწილებდნენ როგორც მცირე და საშუალო, ასევე − მსხვილი კომპანიები. 

• სესხის უზრუნველყოფის მიმართულებით, პროგრამა სათანადოდ ვერ პასუხობდა კრედიტზე შეზღუდული წვდომის მქონე მეწარმეების საჭიროებებს. პროგრამა ითვალისწინებდა მხოლოდ მეორადი უზრუნველყოფის მექანიზმს, რაც, საჭიროების შემთხვევაში, კომერციული ბანკებისთვის დამატებითი უზრუნველყოფის გარანტიებს ქმნიდა, თუმცა, აღნიშნული მექანიზმი მნიშვნელოვნად არ უმსუბუქებდა მეწარმეებს ბანკის მხრიდან მოთხოვნილი უზრუნველყოფის მოცულობას და მისი გამოყენების მაჩვენებლები დაბალი იყო. ამ მიმართულებით დადებით ცვლილებას წარმოადგენს საკრედიტო-საგარანტიო სქემა, რომელიც 2019 წელს შეიქმნა და 2020 წლიდან ამოქმედდა.