პირველი სექტემბრიდან სასესხო რეგულაცია იცვლება და მსესხებლებს 200,000 ლარამდე მოცულობის სავალუტო სესხების აღების უფლება ექნებათ. აღნიშნული ცვლილება ეროვნულმა ბანკმა კომერციული ბანკებისთვის მიმდინარე წლის 15 ივლისს გამოსცა.
საქართველოს ეროვნული ბანკის ვიცე-პრეზიდენტის, არჩილ მესტვირიშვილის ბრძანების თანახმად, დეპოზიტით უზრუნველყოფა მსესხებლის ჯამურ ვალდებულებაში აღარ გაითვალისწინება.
„საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის 625-ე მუხლის მე-7 ნაწილის მიზნებისთვის (200 000-ლარიანი ზღვარი), სესხის გაცემის შედეგად ამავე გამსესხებლის მიმართ მსესხებლის ჯამური ვალდებულებების დათვლისას არ უნდა იქნეს გათვალისწინებული ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფილი ვალდებულებები“, – აღნიშნულია ნორმატიულ აქტში.
ეროვნულ ბანკში მიაჩნიათ, რომ ახალი შეზღუდვით სავალუტო დაკრედიტების გავრცელებული პრაქტიკა მოისპობა. საუბარია შემთხვევაზე, როცა მსესხებელს შემოსავალი არ ჰყოფნის, რათა 200 000 ლარიანი ზღვარი და შესაბამისად, სავალუტო კრედიტზე მიუწვდება ხელი; მაგალითად, თუ შემოსავლები მხოლოდ 195 000 ლარამდე სესხის აღების შესაძლებლობას აძლევს, ანუ აკლდება 5 000 ლარი. დღეს მოქმედი რეგულაციის პირობებში გავრცელებული პრაქტიკით, ამ კატეგორიის პოტენციური მსესხებელი დეპოზიტზე ათავსებს 3 000 აშშ დოლარს, რაც ჯამურ ვალდებულებებში აისახება და აიღებს სავალუტო სესხს 70 000 $/€-ს (200 000 ლარს). ევროში დაკრედიტება დოლართან გაუფასურების პირობებში უფრო მიმზიდველი გახდა, ვინაიდან ამ დროისთვის, ერთი ევრო 1,02 დოლარი ღირს, ხოლო წინა კვირის განმავლობაში კურსი გათანაბრებულიც იყო.
ასევე დასაშვები ხდება სავალუტო დაკრედიტება 200 000 ლარამდეც, თუ მსესხებელს სავალუტო დეპოზიტიც ექნება. გავრცელებული პრაქტიკით, სავალუტო დეპოზიტარს ვალუტის საჭიროება რომ უჩნდება, უწევს საანაბრე პირობების დარღვევა, ცვლილების ამოქმედების შემდეგ კი, დეპოზიტს აღარ მოაკლებს და საჭიროებისამებრ სესხს აიღებს. ახალი წესის შედეგად, იმ პირებს, ვისაც უცხოურ ვალუტაში შესაბამისი ზომის დეპოზიტი აქვთ, შეუძლიათ, ქართული ბანკებიდან სავალუტო კრედიტებით ისარგებლონ. ამასთანავე, არ არის განსაზღვრული ამ სესხების ქვედა ზღვარი, თუმცა ის 200 000 ლარს არ უნდა აღემატებოდეს.
საქართველოს საბანკო ასოციაციის პრეზიდენტი ალექსანდრე ძნელაძე „კომერსანტთან“ ამბობს, რომ მიღებული ცვლილებები დაკრედიტების სტატისტიკას მნიშვნელოვნად არ შეცვლის, რადგან ის ძალიან მცირე რაოდენობის მსესხებლებზე იმოქმედებს.
„ახალი ცვლილება ორ ნაწილად შეგვიძლია გავყოთ. პირველის მიხედვით, როდესაც მსესხებლების ჯამური ვალდებულებებს ითვლის ბანკი იმისთვის, რომ დაადგინოს ამ მსესხებლებს შეუძლია თუ არა აიღოს 200,000 ლარზე დიდი სავალუტო კრედიტი, ამ შემთხვევაში ის ყველა ვალდებულებებს აჯამებდა მათ შორის დეპოზიტით უზრუნველყოფილ სესხს. ამ შემთხვევაში დეპოზიტით უზრუნველყოფილი სესხი აღარ გაითვალისწინება.
მეორე ნაწილი კი არა შეზღუდვას, არამედ ნებართვას მოიცავს. ამ შემთხვევაში ვისაც აქვს ბანკში განთავსებული უცხოური ვალუტის ანაბარი, შეუძლია იმავე ვალუტაში აიღოს სესხი, მაქსიმუმ ამ ანაბრის მოცულობით. ვფიქრობ, ლოიალური მიდგომაა, რომ უცხოურ ვალუტაში თუ გაქვთ სადეპოზიტო დანაზოგი, თქვენ შეძლებთ, რომ აიღოთ უცხოურ ვალუტაში სესხიც.
ძალიან მცირე ნაწილს შეეხება აღნიშნული შეზღუდვა, მართალია ვიღაცეებს გაურთულებს ცხოვრებას, მაგრამ იმდენად ცოტა მსესხებელს შეეხება, რომ არც დაკრედიტების სტატისტიკაზე იქონიებს გავლენას არც რაიმე სხვა მნიშვნელოვან ცვლილებებს გამოიწვევს“, -აღნიშნავს ალექსანდრე ძნელაძე.
2019 წლის პირველი იანვრიდან საქართველოში 200,000 ლარამდე მოცულობის სესხების გაცემა მხოლოდ ეროვნულ ვალუტაში იყო შესაძლებელი. შესაბამისად, ახალი ცვლილებით, ეროვნული ბანკი ამ მხრივ გამონაკლისს დაუშვებს.
ნინო თამაზაშვილი
სესხი
