მხოლოდ 3 თვე გავიდა მას შემდეგ, რაც აზერბაიჯანმა, პირველად თავის ისტორიაში, ევროპაში გაზის ტრანსპორტირება დაიწყო, თუმცა, ამ დროისთვის გაყიდული „ცისფერი ოქროს“ რაოდენობამ 1 მლრდ.-ს კუბურ მეტრს გადააჭარბა.
მილსადენ TAP-ით აზერბაიჯანმა გაზის მიწოდება იტალიაში, საბერძნეთში და ბულგარეთში 2020 წლის 31 დეკემბერს დაიწყო, დღეს კი მისი მიღების მსურველები რიგში დგანან. ბალკანეთის ქვეყნების შემდეგ კასპიური გაზის შესყიდვის სურვილი უნგრეთმაც გამოთქვა.
„ოფიციალური ბუდაპეშტის სტრატეგიაა გაზის მიწოდების წყაროების დივერსიფიცირება და ამ კუთხით აზერბაიჯანული გაზი ევროპისთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია“, - განაცხადა ბაქოში ვიზიტის დროს უნგრეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა პეტერ სიიარტომ.
გაზსადენი TAP უნგრეთამდე არ მიდის, თუმცა, ქვეყანა კასპიურ გაზთან წვდომას სხვა რეგიონული მილების საშუალებით მიიღებს. კერძოდ, ბერძნულ-ბულგარულით, რომელიც უკვე მუშაობს და უნგრულ-სერბიულით, რომლის მშენებლობაც წლის ბოლოს დასრულდება.
მოლაპარაკებები უნგრულ ენერგეტიკულ კომპანიას MVM-ს და აზერბაიჯანულ SOCAR-ს შორის უკვე დიდი ხანია მიმდინარეობს, თუმცა ხელშეკრულების გაფორმებას აზერბაიჯანის მხრიდან გაზის არასაკმარისი რაოდენობა და უნგრეთ-სერბეთის გაზსადენის მშენებლობის დაუსრულებლობა აფერხებს.
ბაქო გაზის მოპოვების ზრდაზე უკვე მუშაობს, ხოლო უნგრეთი მილის მშენებლობას უკვე ასრულებს, ამიტომაც სავარაუდოდ, 2023 წლიდან აზერბაიჯანული გაზი უნგრეთის მიმართულებითაც წავა.
ასევე მნიშვნელოვანია მემორანდუმი აზერბაიჯანსა და თურქმენეთს შორის, რომელიც TAP-ს მეშვეობით ევროპაში არა მხოლოდ აზერბაიჯანული, არამედ თურქმენული გაზის ტრანსპორტირებასაც გულისხმობს.
გასულმა ზამთარმა ნათლად დაადასტურა, რომ ევროპაში არა მხოლოდ გაზის წყაროების დივერსიფიცირებაზე, არამედ გაზის მოხმარების ზრდაზე უნდა იფიქრონ. ალტერნატიული ენერგეტიკისადმი დიდი პატივისცემის მიუხედავად, ცალსახაა, რომ მისი მასობრივი გამოყენება მინიმუმ 30 წლის შემდეგ იქნება შესაძლებელი. უახლოეს ათწლეულში ვერც მზე და ვერც ქარი ბუნებრივ გაზს ვერ შეცვლის, სწორედ ამიტომ უნგრეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა კასპიის გაზის ევროპულ ბაზარზე გავლის მნიშვნელობას ხაზი გაუსვა.
ამას ბაქოშიც კარგად აცნობიერებენ და უკვე არსებული მილსადენების გამტარუნარიანობის ზრდა თავად მათ კონსტრუქციაშია ჩადებული. თუ დღეს აზერბაიჯანი ევროპაში ყოველწლიურად 10 მლრდ. კუბურ მეტრ გაზს ყიდის, საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია ამ მაჩვენებლის გაორმაგება და გასამმაგებაც კი.
სწორედ ამიტომ SOCAR-ის ხელმძღვანელობა მუდმივად აღნიშნავს, რომ TAP-ით შესაძლებელია გაზის ტრანსპორტირება არა მხოლოდ აზერბაიჯანიდან, არამედ სხვა ქვეყნებიდანაც, მილსადენს ამის შესაძლებლობა აქვს.
თუმცა, სხვა ქვეყნები არც იქნება საჭირო, აზერბაიჯანს თავად გააჩნია საკმარისი გაზი იმისთვის, რომ მილსადენი გაავსოს. ქვეყანაში გაზის რესურსი 3 ტრლნ. კუბურ მეტრს შეადგენს, ეს კი ევროპაში „ცისფერი ოქროს“ ათწლეულების მანძილზე ექსპორტისთვის საკმარისია. აქედან გამომდინარე, ბაქოსთვის უფრო მომგებიანია TAP-ით საკუთარი გაზის ტრანსპორტირება, ვიდრე ტრანზიტი.
პარალელურად, იტალია გაზის ტრანზიტორი ხდება. ქვეყანამ იანვარში 36 მლნ. კუბური მეტრი გაზი საფრანგეთს მიჰყიდა და ეს სწორედ სამხრეთ დერეფნით მიღებული აზერბაიჯანული გაზია, კიდევ 4 მლნ. კუბური მეტრი კი შვეიცარიაში წავიდა.
როგორც ჩანს, აზერბაიჯანული გაზი ევროპის საწვავის ბაზარზე კონკურენციაში უკვე ჩაება და ეს მხოლოდ დასაწყისია.
Haqqin.az
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ
გაზი
