ბელარუსზე საუბრისას ხშირად ამბობენ, რომ ლუკაშენკომ ინდუსტრიის შენარჩუნება მოახერხა და საშუალო ბელარუსის სხვა პოსტ-საბჭოთა ქვეყნების მოქალაქეებზე ბევრად უკეთესად ცხოვრობს.
შესაძლოა წლების წინ მართლაც ასე იყო, თუმცა, ბოლო პერიოდში ვითარება სწრაფად იცვლება, და თანაც, არა მინსკის სასარგებლოდ. ჯერ კიდევ 2019 წელს არც თუ ძალიან მდიდარი უკრაინა, მაგალითად, სოფლის მოსახლეობის შემოსავლების კუთხით ბელარუსს უკვე დაეწია - მაშინ ბელარუსში ეს მაჩვენებელი 330 ადგილობრივი რუბლი (153 დოლარი), ხოლო უკრაინაში 331, ანუ თითქმის ანალოგიური იყო.
და ეს მაშინ, როდესაც საშუალოდ ფასები უკრაინაში თითქმის ისეთივეა, როგორც ბელარუსში.
შემდეგ სხვაობა გაღრმავდა - 2020 წელს უკრაინამ საშუალო ხელფასის კუთხით ბელარუსს გაუსწრო - უკრაინაში ეს მაჩვენებელი 212 დოლარს, ხოლო ბელარუსში 179 დოლარს შეადგენდა.
იმას, რომ ბელარუსში 2020 წლის აგვისტოს შემდეგ ყველაფერი ძვირდება, შემოსავლები კი ეცემა, თავად ქვეყნის სტატისტიკის სამსახური აღიარებს, რომელიც, ზოგადად, დიდი პატიოსნებით არ გამოირჩევა - ბელსტატის ინფორმაციით, ბელარუსთა 32%-ის შემოსავალი თვეში 200 დოლარამდეა, ხოლო თვეში 600 დოლარზე მეტი მხოლოდ 4%-ს აქვს, დანარჩენები საშუალოდ თვეში 400 დოლარზე ცხოვრობენ.
საშუალო დარიცხული ხელფასი (გადასახადების გადახდამდე) 580 დოლარია. ბევრი საქონელი უფრო იაფია, ვიდრე რუსეთში და უკრაინაში, მაგრამ ფასები სწრაფად იზრდება - ხორცი 2-ჯერ გაძვირდა, ბურღულეული კი 15%-ით, იაფი კვლავ პური და რძის ნაწარმი რჩება.
ლუკაშენკოს რეჟიმის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი დასაყრდენია პენსიონერები, რომლებისთვისაც მისაღები ცხოვრების დონის უზრუნველყოფას სახელმწიფო ყოველთვის ცდილობდა. განსაკუთრებით აქტუალური ეს პროვინციებში იყო, სადაც უმუშევრობის დონე შედარებით მაღალია.
თუმცა, აგვისტოში, წინა თვეებთან შედარებით, პენსიების მსყიდველობითუნარიანობა 3,6%-ით შემცირდა, იმის მიუხედავად, რომ თავად პენსიები გაიზარდა - ამის მიზეზია ფასების ზრდა და ინფლაცია, რომელიც ათწლეულების რეკორდებს ხსნის და წლიურ გამოსახულებაში 9,8%-ს შეადგენს. ეს ყველაზე მაღალი მაჩვენებელია აღმოსავლეთ ევროპაში.
თუმცა, არც თავისთავად პენსიაა ძალიან მაღალი და ის 193 დოლარს შეადგენს.
ფასების ზრდასთან ერთად მატულობს უმუშევრობაც - 2021 წლის მანძილზე სამუშაო 507 ათასმა ადამიანმა დაკარგა, ხოლო დასაქმდა - 62 000-ით ნაკლები. ეს სერიოზული კლებაა 9-მილიონიანი ქვეყნისთვის.
ცხოვრების დონის ვარდნის ერთ-ერთი მიზეზი უახლოეს პერიოდში იქნება თვითდასაქმებულებისთვის საგადასახადო შეღავათების გაუქმება - ასეთებად ბელარუსში 600 000 ადამიანი ითვლება და მათ მოუწევთ ან გადასახადის გადახდა, ან საქმიანობის შეწყვეტა.
ბელარუსის ეკონომიკა 2017 წლიდან იზრდებოდა, თუმცა, მოგვიანებით ვარდნა დაიწყო - პანდემიას დაემატა პოლიტიკური კრიზისი, რომელიც ლუკაშენკოს მიერ საპრეზიდენტო არჩევნების გაყალბებას მოჰყვა.
დღეს სწორედ პოლიტიკური არასტაბილურობაა ყველაზე დიდი წნეხი ბელარუსის ეკონომიკაზე - საუბარი არაა მაინც და მაინც დასავლურ სანქციებზე, რადგანაც ქვეყნის ეკონომიკა ძირითადად რუსეთზეა ორიენტირებული.
მთავარი პრობლემაა ის, რომ რეპრესიების გამო ბელარუსს მაღალკვალიფიციური სპეციალისტები და მეწარმეები ტოვებენ - არაოფიციალური მონაცემებით, ქვეყანა უკვე დატოვა მაღალი ტექნოლოგიების სპეციალისტთა 25-30%-მა. და ეს მაშინ, როდესაც ბოლო წლებში სწორედ IT-სექტორი გახდა ბელარუსის ეკონომიკის მთავარი მამოძრავებელი ძალა.
ეს მიგრაცია ქვეყნის ეკონომიკაზე, და შესაბამისად, რიგითი ბელარუსების ცხოვრების დონზე უკვე აისახება.
rosbalt
ბელარუსი
