ბელარუსის ლიდერი 1 წელია გაყალბებული არჩევნებისა და ოპოზიციის ჩახშობის გამო დასავლური სანქციების ქვეშ არის, თუმცა ევროკავშირსა და ბელარუსს შორის ვაჭრობა ვითარდება.

ევროკავშირში ექსპორტი თითქმის გაორმაგდა, რამაც ეკონომიკა რეცესიისგან გადაარჩინა და ლუკაშენკოს ძალაუფლების შენარჩუნებაში დაეხმარა. ივნისში ბლოკი აპირებდა სანქციების დაწესებას ნავთობპროდუქტებსა და კალიუმზე - ნივთიერებებზე, რომლებიც ძირითადად გამოიყენება სასუქებში და რომელსაც ქვეყანა დიდი რაოდენობით აწარმოებს, მაგრამ სრული აკრძალვის გადაწყვეტილება არ მიღებულა.

ლუკაშენკო ახლა ბუნებრივი აირის მიწოდების ტრანზიტის დაბლოკვით იმუქრება. ის იყენებს ახლო აღმოსავლეთიდან მიგრანტებს, როგორც პოლიტიკურ იარაღს, ატარებს მათ ევროკავშირის ტერიტორიაზე და ანადგურებს მეზობლებს, როგორიცაა პოლონეთი და ლიეტუვა. შედეგად, ევროკავშირი დამატებით სანქციებზე მუშაობს, მაგრამ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ ეს ვაჭრობის სერიოზულ შეზღუდვებს მოიცავდეს.

პოლონეთმა კრემლი დაადანაშაულა საზღვარზე ქაოსის მოწყობაში. ამავდროულად, შეერთებული შტატები აფრთხილებს ევროპელ ოფიციალურ პირებს, რომ რუსული ჯარების ბოლოდროინდელი გადაადგილებების მიზანი შეიძლება იყოს მეზობელ უკრაინაში განახლებული ინტერვენცია. კრემლმა ორივე ბრალდება უარყო.

პარალელურად, ევროკავშირისა და ბელარუსის სავაჭრო მონაცემები დაძაბულობას და სანქციებს უარყოფს.

ბელარუსის ოფიციალური სტატისტიკური სააგენტოს, Belstat-ის მონაცემებით, მიმდინარე წლის პირველ სამ კვარტალში ბლოკში ბელორუსიდან 96,1%-ით მეტი იმპორტი განხორციელდა, ვიდრე გასული წლის იანვარ-სექტემბერში. ევროკავშირის სტატისტიკის სააგენტო Eurostat-ის მონაცემებით, ბელარუსიდან ევროკავშირის 27 ქვეყანაში 2020 წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით იმპორტი  58%-ით გაიზარდა. ექსპორტი გაიზარდა ბელარუსიდან რუსეთშიც, მაგრამ ეს ევროკავშირში განხორციელებული ექსპორტის მაჩვენებელზე მეოთხედზე ნაკლებია. სავარაუდოა, რომ ნავთობპროდუქტების და კალიუმის გაყიდვები, შეზღუდულმა ევროკავშირის ამჟამინდელი სანქციებით, ხელს უწყობს ბუმს.

შედეგად, ბელარუსის ექსპორტის შედეგად განპირობებულმა ეკონომიკურმა აღდგენამ მთლიანი შიდა პროდუქტის 5.8%-იანი ზრდა გამოიწვია გასული წლის II კვარტალთან შედარებით და 2.7%-ით პირველ სამ კვარტალში.

რეგიონის სხვა ქვეყნებიც ეტაპორბივად აღდგნენ იმ დარტყმისგან, რომელიც 2020 წელს Covid-19-ის პანდემიის დროს მიიღეს, მაგრამ ბელარუსისთვის შემობრუნება მოსალოდნელზე მეტია. გასული წლის პოლიტიკური კრიზისის შემდეგ, ეკონომისტები, მათ შორის მსოფლიო ბანკი, გაღრმავებულ რეცესიას წინასწარმეტყველებდნენ. რეცესიის ნაცვლად, ბელარუსი არის იმ რამდენიმე ქვეყანას შორის, სადაც საქონლის ექსპორტი სრულად აღდგა პანდემიური შოკისგან 2020 წლის ბოლოს და 2021 წლის დასაწყისში.

აშშ-ისა და ევროკავშირის სანქციები ძალაში მხოლოდ ივნისში ამოქმედდა და ნაკლებად მკაცრი იყო, ვიდრე თავიდან გამოცხადდა. შემდგომი სანქციების შესახებ მოლაპარაკებებში ბელგია და იტალია კალიუმის და ნავთობის წინააღმდეგ ზომების გაფართოებას ბლოკავენ. ყურადღება გამახვილებულია ბელარუსის ეროვნულ ავიაკომპანია Belavia-ზე, რომელიც უკვე სანქცირებულია ევროკავშირის მიერ, და სხვა ავიაკომპანიებზე, რათა შეწყვიტონ მიგრანტების გადაყვანა ახლო აღმოსავლეთიდან მინსკში.

საქონლის სხვა ექსპორტიორების მსგავსად, ბელარუსმა ისარგებლა გლობალური მოთხოვნისა და ფასების ბუმით 2020 წლის Covid-19-ის ლოქდაუნის შემდეგ, მათ შორის სასუქებსა და რაფინირებულ ზეთზე. მისი ყველაზე დიდი ექსპორტი ევროკავშირში არის ხე-ტყე და ლითონები, რაზეც ასევე მზარდი მოთხოვნაა.

გარდა ამისა, ბელორუსმა ისარგებლა მიწოდების ჯაჭვის შეფერხებით, რამაც აზიიდან  კონკურენცია შეამცირა და გაზარდა მოთხოვნა მის პროდუქტებზე. საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა აგვისტოში გადაწყვიტა, მისცეს ბელარუსს თითქმის $1 მილიარდი სპეციალური დისტრიბუციის წილი, რაც ხელს შეუწყობს ქვეყნის უცხოური ვალუტის რეზერვებს.

მოსახლეობის უმეტესობა აგრძელებს ლუკაშენკოს ლეგიტიმურობის წინააღმდეგ ბრძოლას და არ არსებობს გარანტია იმისა, რომ მისი ეკონომიკური წარმატება დიდხანს გაგრძელდება. ახალი სანქციების ძალაში შესვლისთანავე, მსოფლიო ბანკის პროგნოზით, ეკონომიკა 2022 წელს 2.8%-ით შემცირდება.

წყარო: Bloomberg, "ბიზნესფორმულა"