რუსულ გაზსადენ „ჩრდილოეთის ნაკადი-2“-ზე ბოლო წლების მანძილზე ძალიან ბევრს კამათობენ, ძირითადად პოლიტიკურ ჭრილში, თუმცა, ფართო საზოგადოებისთვის თითქმის შეუმჩნევლად, ამ პროექტის ირგვლივ მიმდინარეობს სულ სხვა, მაგრამ არანაკლებად დაუნდობელი ომი - სამართლებრივი.

ეს ბრძოლა შესაძლოა ევროპელებს ძალიან ძვირი დაუჯდეთ, პირველ რიგში საკუთარი სიბრიყვის გამო.

დიდი ხანია გაზსადენის მფლობელები სხვადასხვა სასამართლო ინსტანციებში აპროტესტებენ ევროკავშირის ერთ-ერთ ნორმას - კერძოდ, „საგაზო დირექტივას“, რომელიც თანახმადაც გაზის მომპოვებელი და კონკრეტულ ქვეყანაში გაზის სისტემის ოპერატორი ერთი და იგივე სუბიექტი არ უნდა იყოს.

მარტივ ენაზე ეს ნიშნავს, რომ რუსებს საკუთარ ტერიტორიაზე გაზის მოპოვების და მისი ევროპისთვის მიწოდების უფლება აქვთ, მაგრამ კონკრეტულ ქვეყანაში გაზგამანაწილებელი კომპანიების ფლობის უფლება - არა.

„ჩრდილოეთის ნაკადი-2“-ს მფლობელი Nord Stream AG ამას მის ბიზნეს-მოდელზე უხეშ შეტევად მიიჩნევს, რომლის თანახმადაც გაზის მოპოვება, ტრანსპორტირება და განაწილება ერთ ხელში უნდა იყოს. სწორედ ამიტომ მათ დღეს სხვადასხვა სასამართლოებში საჩივრები ერთი მეორის მიყოლებით შეაქვთ.

გაზსადენის მესაკუთრე-კომპანია, რომელიც ფორმალურად შვეიცარიაშია რეგისტრირებული და სინამდვილეში „გაზპრომის“ შვილობილია, რამდენიმე დღის წინ დიუსელდორფის სასამართლოში დამარცხდა - სასამართლომ კონცერნის პრეტენზიები დაუსაბუთებლად ცნო და ევროდირექტივების მოქმედება მის მიმართ ძალაში დატოვა.

თუმცა, ეს ისტორიის დასასრული არაა - ამ საკითხზე Nord Stream ევროკავშირს 2019 წლიდან ედავება და ამ ეტაპზე ეს უკვე შესაძლოა საკმაოდ ძვირი დაუჯდეს ევროპელებს.

რუსული მხარისთვის საჩივრის საფუძველია ევროპის ენერგეტიკული ქარტია, რომელიც ენერგეტიკაში ინვესტორების უფლებებს იცავს. დოკუმენტი ხელმოწერილ იქნა 1990-ან წლებში და მისი მიზანი აღმოსავლეთ ევროპაში და ყოფილი სსრკ-ს რესპუბლიკებში ენერგეტიკაში ინვესტიციების დაცვა იყო.

ქარტიას ხელი ევროკავშირის ყველა სახელმწიფომ მოაწერა, თუმცა, დღეს უკვე აშკარაა, რომ ეს შეთანხმება ევროპის წინააღმდეგ მოქმედებს - მის საფუძველზე სასამართლოებმა არაერთი მსხვილი ენერგოკომპანიის სასარგებლოდ სხვადასხვა გადაწყვეტილებები მიიღეს.

მაგალითად, ატომური რეაქტორების მწარმოებელმა შვედურმა კომპანიამ Vattenfall გერმანიის მთავრობას სასამართლო პროცესი მოუგო იმის გამო, რომ მან ქვეყანაში ატომური ენერგეტიკის განვითარების შეჩერება გადაწყვიტა.

ასევე ხშირია შემთხვევები, როდესაც კომპანიები უზარმაზარ კომპენსაციებს იღებენ იმის გამო, რომ ევროპა ნახშირის გამოყენებაზე თანდათან უარს ამბობს.

ენერგეტიკული ქარტია ევროპას ძალიან ძვირი უჯდება, რადგანაც განახლებად და ეკოლოგიურად უფრო სუფთა ენერგიაზე გადასვლას აფერხებს და მსხვილი კორპორაციების ინტერესებს იცავს.

ბრიუსელში ამ დოკუმენტის გაუქმებაზე სულ უფრო ხშირად საუბრობენ, თუმცა ევროკავშირში ამ საკითხზე ერთიანი აზრი არ არსებობს.

სანამ ევროპელი პოლიტიკოსები კამათობენ, რუსეთი მათსავე იარაღს ისევ მათ წინააღმდეგ იყენებს - და ეს მაშინ, როდესაც რუსეთი ქარტიას ან ცნობს და მის იურისდიქციას არ აღიარებს.

თუმცა, Nord Stream AG ხომ ოფიციალურად არა რუსული, არამედ შვეიცარიული კომპანიაა. შესაბამისად, ის ამაში ვერანაირ უხერხულობას ვერ ხედავს.

Die Zeit