კლინიკების რთულ მდგომარეობაზე საუბრები ბოლო დღეებში გაქტიურდა, დღესაც, 100-მა კლინიკამ ისევ მიმართ ჯანდაცვის მინისტრს. რა ხდება, რეალურად რა პრობლემა აქვთ კლინიკებს და რა შედეგი აქვს იმ საყოველთაოდ ცნობილ 520-ე დადგენილებას.

საყოველთაო ჯანმრთელობის პროგრამაში ჰოსპიტალური სექტორი 2013 წელს ჩაერთო, იმ მომენტისათვის მინიმალური ტარიფებით და კლინიკების მხრიდან შეთანხმებული ფასით, რაც დღემდე უცვლელია. 2019 წლის ნოემბერში ჯანდაცვის მინისტრმა ეკატერინე ტიკარაძემ პირველი რეფორმა გაატარა, შედეგად საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამაში ჩართული კლინიკებისთვის ერთიანი ტარიფი ამოქმედდა, რომელიც გაზრდის ნაცვლად, კიდევ უფრო შემცირდა. შესაბამისად, ტარიფების საკითხი ყველაზე დიდ გამოწვევად იქცა ჰოსპიტალური სექტორისთვის, რომელიც 2020-2021 წლებიდან პირდაპირი ხარჯის დაფარვასაც ვეღარ ახერხებს, ზედმეტია საუბარი ჰოსპიტლების საკუთარი კაპიტალით სუბსიდირებაზე.

ტარიფების ინდექსაციის მოთხოვნით 130-ზე მეტმა სამედიცინო დაწესებულებამ ჯანდაცვის სამინისტროს არაერთხელ მიმართა, თუმცა ჯანდაცვის მინისტრმა ზურაბ აზარაშვილმა განაცხადა, რომ საყოველთაო ჯანდაცვის ფარგლებში სამედიცინო მომსახურებაზე დადგენილ ტარიფებს სამინისტრო ე.წ. DRG (დიაგნოზთან შეჭიდული ჯგუფები) სისტემის დანერგვამდე არ გადახედავს. მინისტრის თქმით, სამედიცინო მომსახურების ტარიფებთან დაკავშირებით არსებობს სამოქმედო გეგმა, რომლის მიხედვით დაგეგმილია 2030 წლამდე საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამით სამედიცინო ხარჯების 90-95%-იანი დაფარვა. ამჟამად, ზურაბ აზარაშვილის თანახმად, ეს მაჩვენებელი 70%-ის ფარგლებშია. რაც მინისტრის თქმით ნიშნავს იმას, რომ 2030 წლისთვის სახელმწიფო მზად იქნება სამედიცინო საჭიროების მქონე მოსახლეობის უდიდეს ნაწილს გაუწიოს დახმარება.

ჯანდაცვის სფეროს ექსპერტი ვატო სურგულაძე „კომერსანტთან“ ამბობს, რომ თავის დროზე როდესაც ეს ტარიფები დააწესეს, აზრი კლინიკების წარმომადგენლებს არავინ ჰკითხა, მარტივი მათემატიკური დათვლებით გამოინგარიშეს რაღაც, ახლა კი ყველაფერი ძვირდება და ამ ტარიფების გადახედვას არავინ ფიქრობს.

„2019 წელს მიღებულმა 520-ე დადგენილებამ, რომელმაც არსებული ტარიფები ფაქტობრივად, გაანახევრა, ძალიან ცუდ მდგომარეობაში ჩააყენა კლინიკები. შესაბამისად, კლინიკებს გადაუდებელი მომსახურების თანხის დაფარვა, სხვა გეგმიური მულტიპროფილური მომსახურების თანხით სუბსიდირების ხარჯზე უწევთ. ბიზნესმა გამოსავლის პოვნა მოწვეული ექიმების და ვიაიპი პალატების ხარჯზე დაიწყეს. ამ ვითარებაში ყველაზე ცუდ მდგომარეობაში კარდიოქირურგია აღმოჩნდა, რომელიც არამარტო ჩვენი ქვეყნის, არამედ რეგიონში ფლაგმანია.

ინდექსაციის გადახედვა, რომელიც თითქოს ჯანდაცვის სამინისტრომ დაიწყო, თურმე ჯერ არ იქნება, ეს კი არის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი თუნდაც იმიტომ, რომ პაციენტის მომსახურების ხარისხზე ყველაზე მეტად საბოლოო ჯამში აისახება სწორედ არასაკმარისი ტარიფები. 2013 წლის შემდეგ ჰოსპიტალურ მომსახურებაზე ხარჯების ზრდა მნიშვნელოვნად განაპირობა როგორც იმპორტირებული ინვენტარის და სამედიცინო აღჭურვილობის გაძვირებამ, ასევე კომუნალური გადასახადების ზრდამ, და ტარიფები არათუ გაიზარდა, 2019 წლის 520-ე დადგენილების საფუძველზე შემცირდა. 

თავის დროზე როდესაც ეს ტარიფები დააწესეს, აზრი კლინიკების წარმომადგენლებს არავინ ჰკითხა, მარტივი მათემატიკური დათვლებით გამოინგარიშეს რაღაც, რაც ახლოსაც არ არის საბაზრო ტარიფებთან, მით უმეტეს რომ ყველაფერი ძვირდება და ამ ტარიფების გადახედვას არავინ ფიქრობს“, — ამბობს ვატო სურგულაძე.

კლინიკა „გულის“ ხელმძღვანელი ანზორ მელია ამბობს, რომ 520-ე დადგენილებამ კარდიოქირურგია ძალიან ცუდ მდგომარეობაში ჩააყენა.

„კარდიოქირურგიული სახარჯი მასალები ძალიან ძვირადღირებულია, წამლები გაძვირდა, სახარჯო მასალა გაძვირდა, სარქველები, სტენდები და ყველაფერი გაძვირდა, ფაქტობრივად მოგება კლინიკას არ აქვს, როგორ განვვითარდებით არ ვიცი. 520-ე დადგენილებამ ფაქტობრივად გაგვანადგურა კლინიკები. შუნტირება 8500 ლარად ფასდება, ეს მაშინ როდესაც თვითღირებულება 14 000 ლარზე მეტი გამოდის. წინასწარი გადახდის გარეშე ფირმები არ გვაძლევენ მასალას, ამიტომ იძულებული ვართ ოპერაციები შეზღუდულად გავაკეთოთ, ადრე რამდენი პაცინეტიც გვყავდა დღეს განახევრებულია მათი რაოდენობა“, — ამბობს მელია.

საქართველოში მოქმედმა 100-მდე კლინიკამ ჯანდაცვის მინისტრს, ზურაბ აზარაშვილს ერთობლივი წერილით დღესაც მიმართეს. განცხადებაში საუბარია იმ პრობლემების შესახებ, რომლის წინაშეც ჯანდაცვის სექტორი სამინისტროს მიერ მიღებულმა გადაწყვეტილებებმა განაპირობა. კლინიკები განცხადებაში საუბრობენ 520-ე დადგენილების შესახებაც, რომელიც მთავრობამ 2019 წელს მიიღო. კლინიკები აცხადებენ, რომ ამ დადგენილების პირობებში მათი მდგრადი ფინანსური საქმიანობა რისკის წინაშე დგას, რადგანაც სახელმწიფოს მიერ განსაზღვრული ტარიფები მათ ხარჯებს ვერ ფარავს.

„კლინიკებს მძიმე ტვირთად გვაწვება 2013 წლის ტარიფებით ფუნქციონირება ინფლაცია, კომუნალური ტარიფების გაზრდა, სახარჯი მასალის გაძვირება და სხვა - კომუნალური გადასახადების ზრდა - ელ.ენერგია - 85.7%, წყალმომარაგება - 47%, გაზი - 28%; მხოლოდ 2018 წლის შემდეგ ინფლაციის კუმულაციური მაჩვენებლი - 24.5%.

ტარიფების საკითხი ყველაზე დიდ გამოწვევად იქცა ჰოსპიტალური სექტორისთვის, რომელიც 520-ე დადგენილების გამო, 2020-2021 წლებიდან პირდაპირი ხარჯის დაფარვასაც ვეღარ ახერხებს, ზედმეტია საუბარი ჰოსპიტლებს საკუთარი კაპიტალით სუბსიდირებაზე. დღეს, ამის რესურსი, უბრალოდ აღარ არსებობს. მაგალითისათვის დღეს II-III დონის რეანიმაციული საწოლ დღე 440-240 ლარით ფინანსდება, როდესაც კლინიკებისათვის ასეთი საწოლ დღის თვითღირებულება დაახლოებით 730ლარია“, — აცხადებენ „ჯანდაცვის ასოციაციაში“.

ნინო თამაზაშვილი