რუსეთის ფედერაციის გავლით ჩრდილოეთ სარკინიგზო მარშრუტის ოპტიმალური ალტერნატივების დადგენის მიზნით, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკმა (EBRD) ცენტრალურ აზიის ქვეყნებსა და ევროპის TEN-T ქსელს შორის საუკეთესო შესაძლო კავშირების შესასწავლად კვლევა დაიწყო. ამის შესახებ ინფორმაციას RailFreight ავრცელებს.

EBRD-ის კვლევა ევროკომისიის დაფინანსებით 2023 წლის ზაფხულამდე გაგრძელდება. ევროპისა და ცენტრალური აზიის დასაკავშირებლად საუკეთესო მარშრუტების განსაზღვრის გარდა, ღონისძიება ასევე დაადგენს რამდენიმე ქვეყანაში საკვანძო ინვესტიციების აუცილებლობას, რომლებიც შეიძლება ემსახურებოდეს და წვლილი შეიტანოს სატრანსპორტო კავშირების გაუმჯობესების მთავარ მიზანში.

EBRD ხაზს უსვამს უზარმაზარ განსხვავებას ე.წ. რუსულ მარშრუტსა და შუა დერეფანს შორის, რომელიც ჯერჯერობით საუკეთესო ალტერნატივად მიიჩნევა კომპანიებისთვის, რომლებიც თავს არიდებენ რუსულ ტრანზიტს. საგულისხმოა, რომ 2021 წელს რუსეთის მარშრუტზე 1,5 მილიონი TEU ტრანსპორტირდა. EBRD-ის მონაცემებით, 2022 წლისთვის შუა დერეფანი მაქსიმუმ 80,000 TEU-ს მიაღწევს, რაც ახლოსაა მის მაქსიმალურ სიმძლავრესთან, რომელიც დაახლოებით 100,000-120,000 TEU.

EBRD-ის შეფასებით, ინვესტიციები შუა დერეფანში უნდა შეადგენდეს დაახლოებით 3,5 მილიარდ ევროს და მათი წარმატება ძირითადად დამოკიდებულია მარშრუტის გასწვრივ მყოფი ქვეყნების თანამშრომლობაზე. იმავდროულად, EBRD კვლავ განიხილავს ტრანზიტს შუა დერეფნის გავლით ევროკავშირის ცენტრალურ აზიასთან დასაკავშირებლად ყველაზე სიცოცხლისუნარიან გადაწყვეტად. ამ მარშრუტის სათანადო განვითარება ჯერ არ არის ისეთ ქვეყნებში, როგორიცაა უზბეკეთი, ყირგიზეთი და თურქმენეთი. ის ფაქტი, რომ ეს ქვეყნები უზარმაზარ ინფრასტრუქტურულ გამოწვევებს და საერთაშორისო სავაჭრო ხელშეკრულებებიდან გარიცხვას აწყდებიან, ართულებს იმის დადგენას, თუ როდის გახდებიან ისინი ევროპის, ცენტრალური აზიისა და ჩინეთის დამაკავშირებელი სიცოცხლისუნარიანი კარიბჭეები.

მხოლოდ თურქმენეთისა და ირანის გავლით მარშრუტი „შეიძლება იყოს საინტერესო სატრანსპორტო გადაწყვეტა“. თუმცა, მას ჯერ კიდევ ემუქრება გარკვეული შეზღუდვები, როგორიცაა ირანისთვის დაწესებული სანქციები, რომლებიც საჭიროებენ ორმხრივ შეთანხმებებს და რეგიონული ევროპული შვილობილი კომპანიების შექმნას, რათა მარშრუტი იმუშაოს.

შუა დერეფნის, როგორც რუსეთის ფედერაციის ალტერნატივის მნიშვნელობა უფრო გამოიკვეთა უკრაინაში ომის დაწყების და რუსეთისთვის დასავლეთის მიერ დაწესებული სანქციების შემდგომ.

EBRD-ის მიმდინარე კვლევის საინტერესო ასპექტია ის, რომ ის ფოკუსირებულია არა მხოლოდ ყაზახეთზე, აზერბაიჯანსა და საქართველოზე, არამედ პროექტის შესაძლო განვითარებაზე სხვა ქვეყნებში, როგორიცაა თურქმენეთი და ირანი.

როგორც გამოცემა აღნიშნავს, ევროპული სურვილი, გამოიკვლიოს და განავითაროს შესაბამისი მარშრუტები ამ ქვეყნებში, შესაძლოა რუსეთის ჩარევის დაბალანსების მცდელობა იყოს. სანქციების შემდეგ მიწოდების ჯაჭვების დივერსიფიკაციის მიზნით, რუსეთის ფედერაციამ დაამყარა მჭიდრო თანამშრომლობა ჩინეთთან. ამავდროულად, ის დიდ ინვესტიციებს ახორციელებს ჩრდილოეთ-სამხრეთის საერთაშორისო სატრანსპორტო დერეფანში (INSTC) და მისი მარშრუტების ვარიანტებში, ტრანზიტით აზერბაიჯანის, კასპიის ზღვის, ყაზახეთისა და თურქმენეთის გავლით ირანში და საბოლოოდ ინდოეთში.