„საქართველოს ეკონომიკამ შესაძლოა დაახლოებით 1 მილიარდი დოლარის დანაკარგი მიიღოს“, - ამის შესახებ ფინანსთა მინისტრის მოადგილე გიორგი კაკაურიძემ კომიტეტის სხდომაზე რუსეთ-უკრაინის ომის საქართველოს ეკონომიკაზე გავლენის შესახებ საუბრისას აღნიშნა.
კაკაურიძის განმარტებით, წელს 6%-იანი ეკონომიკური ზრდის მიღწევა, რაზეც ბიუჯეტი არის დაგეგმილი, შეუძლებელი იქნება. გარდა ამისა, ტურიზმის აღდგენა იმ ტემპით, რაც გათვლილი იყო, ვერ მოხდება და ვერც ექსპორტ-იმპორტის იგივე მაჩვენებელი შენარჩუნდება, ყველა მათგანი საბაზისო სცენართან შედარებით შემცირდება.
როგორც „კომერსანტს“ ფინანსთა სამინისტროში განუცხადეს, ამ ეტაპზე მეტი დეტალი არ არის ცნობილი, მიმდინარეობს მუშაობა და უახლოეს დღეებში გასაჯაროვდება, თუ რა მიმართულებით იქნება დანაკლისი, ასევე როგორ გეგმავს მთავრობა აღნიშნული მილიარდის შევსებას.
სანამ მთავრობა მიმდინარე წლის ბიუჯეტს გადახედავს და სავარაუდო დანაკლისის შევსების გზებს იპოვის, ანალიტიკოსებმა უკვე დათვალეს უფრო კონკრეტულად რუსეთ-უკრაინის ომის გავლენა საქართველოს ეკონომიკაზე.
თიბისი ჯგუფის მთავარმა ეკონომისტმა ოთარ ნადარაიამ „კომერსანტთან“ განმარტა, რომ „თიბისი კაპიტალის“ პროგნოზით, საქართველოს ეკონომიკის წმინდა დანაკარგი 100-200 მლნ დოლარს არ უნდა აღემატებოდეს.
„მილიარდი დოლარის დანაკარგზე საუბარისას, რაც ზოგიერთი წყაროს მიხედვით გაჟღერდა, გასათვალისწინებელია, რომ ჩვენ წმინდა დანაკარგზე ვსაუბრობთ, ანუ იმპორტის შემცირების გათვალისწინებით. ასევე მნიშვნელოვანია დანაკლისი 2022 წლის ომამდელ სცენართან განიხილება, თუ 2021 წელთან შედარებით. ამდენად, 1 მილიარდიან დანაკარგს, მითუმეტეს რისი დაკომპენსირებაც არის საჭირო, უარეს სცენარშიც არ ველით. საქართველოს ეკონომიკის წმინდა დანაკარგი ჩვენი ბოლო შეფასებით 100-200 მლნ დოლარს არ უნდა აღემატებოდეს, რადგან ფულადი გზავნილების შემოდინება მარტში მნიშვნელოვან მდგრადობას ინარჩუნებს, ტურიზმის აღდგენის ტემპმა თებერვლის ბოლოსა და მარტში იკლო, მაგრამ მიგრაციის ეფექტია აქ მნიშვნელოვანი, ძირითადად რუსეთიდან და ბელორუსიდან ვიზიტორების ზრდა მნიშვნელოვანი დამაბალანსებელი ფაქტორია, ამ გზით მიღებული გაწლიურებული შემოსავალი კი დაახლოებით 100-200 მილიონი დოლარი შეიძლება იყოს“, — ამბობს ოთარ ნადარაია.
ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტის უფროსი მკვლევარი დავით კეშელავა „კომერსანტთან“ საქართველოს ბიუჯეტის დაკორექტირების აუცილებლობაზე საუბრობს და ამბობს, რომ მთავრობას სხვადასხვა საბიუჯეტო შემოსავლების შემცირება მოუწევს. ამ ფონზე კი ბიუროკრატიული ხარჯების შეკვეცა უკვე აუცილებელი ხდება, რადგან დამატებით დიდი მოცულობის საგარეო ვალის აღების რესურსი ქვეყანას უკვე აღარ აქვს.
„სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებული პროგრამების და ადმინისტრაციული ხარჯების ოპტიმიზაცია, ასევე მცირე ვალის აღებაც მოგვიწევს იმისთვის, რომ საქართველოს ეკონომიკამ უკრაინის ომის გამო მიღებული ზარალი აანაზღაუროს. ბოლო პერიოდში განვითარებული მოვლენების ფონზე ეკონომიკის 6%-იანი ზრდა არარეალისტურია, საუკეთესო ვარიანტში 2-3%-იან ზრდას ვვარაუდობთ. როცა ასეთი მასშტაბური შოკია რეგიონში, ის ჩვენზეც აისახება, პირველ რიგში ბიუჯეტზე, ის დაგეგმილია 6%-იან ზრდაზე, ამიტომ აუცილებელია გადახედვა. მაღალი ვალიც ახსენა მინისტრის მოადგილემ და ის ფისკალური სივრცე, რაც გვქონდა პანდემიის პერიოდში, თითქმის მთლიანად ამოვავსეთ, ამიტომ ამ დანაკლისის შევსება მხოლოდ ვალით ვერ იქნება შესაძლებელია, აუცილებელია ხარჯების ოპტიმიზაცია“, - ამბობს კეშელავა.
ბიუროკრატიული ხარჯების შეკვეცის აუცილებლობაზე საუბრობს საკრებულოს წევრი ანა გოგოლაძეც და „კომერსანტთან“ ამბობს, რომ არა კონკრეტულად რომელიმე სფეროს, არამედ ზოგადად ადმინისტრაციული ხარჯების შეკვეცა უნდა მოხდეს, განსაკუთრებით სიპებსა და ააიპებში.
„სავარაუდოდო ეს დანაკლისი იქნება ეკონომიკური ზრდის ხარჯზე მიღებული საგადასახადო შემოსავლების ნაწილიდან. 19 მილიარდიანი ბიუჯეტიდან 1 მილიარდი საკმაოდ დიდია, ეს კი უნდა დავაკომპენსიროთ ადმინისტრაციული ხარჯების შემცირებით, განსაკუთრებით სიპების და აიპების მიმართულებით, სადაც არის გაბერილი შტატები, ასევე არააუცილებელი ხარჯები, მაგალითად წელს ყველა სტრუქტურული ერთეულისთვის დაგეგმილია ავტოპარკის განახლება, რომელიც საკმაოდ ძვირადღირებულ ავტომობილებს მოიცავს. ახლა ქვეყანას ნამდვილად არ აქვს იმის ფუფუნება, რომ ყველა უწყებამ ერთდროულად განაახლოს ავტოპარკი. მსგავსი არაერთი გეგმა არის და ვფიქრობ, ასეთი არასასწრაფო ხარჯების შემცირება უნდა მოხდეს“, - აღნიშნავს ანა გოგოლაძე.
IDFI-ში კი განმარტავენ, რომ 2022 წელს საქართველოს ეკონომიკამ მოსალოდნელია დაახლოებით 114 მლნ. აშშ დოლარით იზარალოს საშუალო სცენარით და -500 მლნ. აშშ დოლარით შეზღუდვების სცენარით. ექსპორტის, ფულადი გზავნილების და ინვესტიციების კლებას აკომპენსირებს ფულადი შემოდინებების ზრდა ტურიზმის სექტორში და იმპორტის შემცირება, რომელიც ამცირებს ფულად გადინებას ქვეყნიდან.
ნინო თამაზაშვილი
ბიუჯეტი
