ფინანსურ სამყაროში ბოლო პერიოდში არაერთი კოლაფსი მოხდა, რაც ძირითადად კრიპტოინდუსტრიას უკავშირდებოდა. რამდენიმე დღის წინ კოლაფსი კიდევ ერთმა ამერიკულმა ბანკმა „სილიკონის ველისმა“ (SVB) განიცადა, რომელიც გაკოტრების დღემდე ამერიკის შეერთებული შტატების ერთ-ერთი უდიდესი ბანკი იყო და სხვადასხვა რეიტინგებით, საუკეთესოდაც კი ითვლებოდა.

საერთაშორისო კვლევებისა და პროგნოზირების ცენტრის ვიცე-პრეზიდენტი ნიკა შენგელია Silicon Valley Bank-ის პრობლემების გამომწვევი მიზეზებზე საუბრობს. მისი თქმით, აშშ-ს FED-ის (ფედერალურმა სარეზერვო სისტემის) მოქმედებების გამო, ბანკმა ობლიგაციებზე იზარალა 9%.

„როგორც ვიცით, 2020-2021 წლებში ამერიკული ეკონომიკის მხარდაჭერისათვის ფსს (ფედერალურმა სარეზერვო სისტემა) საპროცენტო განაკვეთი 0% მდე დაწია, რის მედეგადაც კრედიტები და სხვა ფინანსური ვალდებულებები ძალიან იაფი და ხელმისაწვდომი გახადა. ამან საშუალება მიცა ფსს-ს  ბალანსი შეევსო ობლიგაციებითა და სხვადასხვა ფასიანი ქაღალდებით, რომელიც 9 მილიარდი დოლარით შეავსო.
მარტივად, რომ ვთქვათ რეგულატორმა ტრილიონი დოლარი „დაბეჭდა“ მოსახლეობისა და ბიზნესისათვის დასარიგებლად,რასაც შედეგად მოჰყვა უძრავ ქონებაზე ფასების ზრდა, საფონდო ბაზრების ზრდა და ინფლაციის ზრდაზეც იქონია გავლენა.

პარალელურად დაბალრისკიანმა ფასიანმა ქაღალდებმა, როგორიცაა აშშ-ს სახაზინო ობლიგაციები დაკარგა შემოსავლიანობის განაკვეთი და შესაბამისად მათზე მოთხოვნა შემცირებული გახადა.

მარტივად სიტყვებით, რომ ითქვას როდესაც ფსს დაბლა წევს საპროცენტო განაკვეთს ობლიგაციების შემოსავლიანობა იკლებს და როდესაც მაღლა წევს განაკვეთს შემოსავლიანობა იზრდება, შესაბამისად ინვესტორები არ რისკავენ თანხები ჩადონ სხვა მაღალრისკლიანი აქციებში, მათ შორის კრიპტოვალუტაში.

რაც შეეხება „Silicon Valley Bank“- ს ,როდესაც „მარტივი ფულის“ ნაკადი შემოდინების შესაძლებლობები გაუჩნდა, რისკების შემცირების მიზნით ნაწილი თანხებით სახელმწიფო ობლიგაციები შეიძინა. პრობლემა იმაშია რომ 1%-იანი შემოსავლიანობით შეძენილი ობლგაციების ფასი საპროცენტო განაკვეთის ზრდასთან ერთად გაიაფდა. თუ საგნოვრივად ვისაუბრებთ 10 დღის წინ ბანკს, რომ გაესტუმრებინა დეპოზიტები, გაყიდა 21 მილიარდის ობლიგაცია 1,8 მილიარდიანი წაგებით. ეს წაგება რომ გადაეფარა ბანკმა დამატებით გამოუშვა 2,3 მლრდ დოლარის აქციები და ამან გამოიწვია გარკვეული პანიკა ბანკის კლიენტებს შორის.

შედეგად შეიძლება ითქვას, რომ ფსს მოქმედებების გამო, ბანკმა ობლიგაციებზე იზარალა 9% მაშინ როდესაც ისინი შეძენილი იყო ერთადერთი მიზნით, დაეცვათ კლიენტების სახსრები ფინანსური რისკებისაგან. დღეის მონაცემებით აღნიშნული ბანკი ფლობს გრძელვადიან აშშ სახაზინო ობლიგაციებს რომლის მოცულობა 70 მილიარდ დოლარს აჭარბებს.

დღეს როდესაც ინტერნეტ ბანკინგი საშუალებას გაძლევთ გაანაღდოთ დეპოზიტები ბანკის ოფისებში მისვლის გარეშე, ობლიგაციების გაყიდვისა და დამატებითი კაპიტალის მოზიდვის გამოცხადების შემდეგ, უკვე 9 მარტს, კლიენტებისაგან SVB-ს დაუგროვდა 42 მილიარდი დოლარის მთლიანი გატანის მოთხოვნა, ხოლო 10 მარტს ბანკის ყველა ოპერაცია დაბლოკა ფედერალური დეპოზიტების დაზღვევის კორპორაციამ (FDIC).

როგორც წესი ლიკვიდობის კრიზისი სისტემურ ხასიათს ატარებს, თუნდაც დეპოზიტების გატანის მკვეთრი მოთხოვნის შემთხვევაში, ბანკი ვერ ახერხებს დაუყოვნებლივ დააკმაყოფილოს განცხადებები, მეორეც ფინანსური ინსტიტუტების ორმხრივი ვალის დატვირთვა იწვევს დომინოს ეფექტს.

ამერიკულ ბანკებს ამჟამად აქვთ 652 მილიარდი დოლარის არარეალიზებული აქტივების ზარალი, შეგახსენებთ რომ აღნიშნული ზარალი მხოლოდ 3 მილიარდი დოლარი იყო სულ რაღაც ერთი წლის წინ.

პრობლემის მასშტაბის ფონზე, ფედერალური ბანკის განცხადება საბანკო სექტორის მხარდასაჭერად 25 მილიარდი დოლარის დამატებით ფონდის შესახებ არასაკმარისია. შეგახსენებთ, რომ 2022 წლის ბოლოს მხოლოდ SVB ბანკი ემსახურებოდა 175 მილიარდი დოლარის ოდენობის დეპოზიტებს, საიდანაც 85%-ი FDIC მხრიდან არ იყო დაზღვეული. თუ გადაუდებელი ზომები არ მიიღება, SVB-ის ბევრი კლიენტი უბრალოდ გაკოტრდება და სხვა ბანკებსაც ლიკვიდურობის ნაკლებობა შეექმნებათ.

რადგანაც ფსს-ის ქმედებებმა საბანკო სექტორში კრიზისი გამოიწვია, მიუხედავად ადრინდელი განცხადებებისა საპროცენტო განაკვეთების უფრო სერიოზული ზრდის აუცილებლობის შესახებ, ვფიქრობთ, რომ 22 მარტს იგი არ მიიღებს გადაწყვეტილებას საპროცენტო განაკვეთის გაზრდის შესახებ წინააღმდეგ შემთხვევაში დოლარის პოზიციები სხვა ვალუტებთან მიმართებაში დაცემას გააგრძელებს“, — აღნიშნავს ნიკა შენგელია.