„დიდი შვიდეულის“ ქვეყნები უახლოეს მომავალში მაღალტექნოლოგიურ კომპანიებზე ახალი გადასახადის დაწესებას აპირებენ, რაც წინასწარი ინფორმაციით, საშუალოდ ის 15%- შეადგენს.

საერთაშორისო საგადასახადო სისტემა გლობალური ეკონომიკისთვის გამოწვევად დიდი ხნის მანძილზე რჩება ის უმსხვილესი კომპანიები, ომლებიც  ქვეყნებში დაბალი გადასახადებით რეგისტრირდებიან.თან ეს არ არის კლასიკური ოფშორული კომპანიები, მაგალითად, მაღალტექნოლოგიურ კომპანიებს შორის ძალიან პოპულარულია ირლანდია. ამერიკული კორპორაციები, რომლებსაც თავიანთი შემოსავლების გაზიარება სახელმწიფოებისთვის არ სურთ, ათწლეულების მანძილზე მიღებულ მოგებას სხვა ქვეყნებში, ადგილობრივი ფილიალების ანგარიშებზე ინახავენ, რაც 2017 წელს 2,7 ტრლნ. დოლარს შეადგენდა.

IT-გიგანტები მსოფლიო ეკონომიკაში ყოველთვის განსაკუთრებულ ადგილს იკავებდნენ, რადგან მათი გაყიდვები ადგილზე დამოკიდებული არარის, თან მათი გაკონტროლება ჩვეულებრივ კომპანიებზე ბევრად უფრო რთულია. შესაბამისად, გადასახადის გადახდა არა შეძენის ადგილას, არამედ რეგისტრაციის ქვეყანაში ხდება. ამ მდგომარეობაში ლოგიკურია, რომ მაღალტექნოლოგიური კომპანიების ფილიალებს იმ ქვეყნებში , სადაც დაბალი გადასახადებია არ არეგისტრირებენ. ეს სქემა განსაკუთრებით მიმზიდველია მაშინ, როდესაც საუბარია არა ცუდი რეპუტაციის მქონე ოფშორებზე, მაგალითად ისეთებზე, როგორც პანამა ან ვირჯინიის კუნძულები, არამედ პატივცემულ, განვითარებულ ქვეყნებზე, ისეთებზე, როგორც ირლანდია და ჰოლანდია.

სწორედ ასე იქცევიან ისეთი გიგანტები, როგორებიცაა Google,  Apple, Facebook და Amazon- ისინი ფარულ მოლაპარაკებებს ოფიციალურ დუბლინთან აწარმოებდნენ - მაგალითად, Apple-მა ირლანდიის მთავრობასთან მიაღწია შეთანხმებას, რომ მოგების გადასახადი მხოლოდ 1,9% იქნება, მაშინ, როდესაც შტატებში 35%. გარიგება რთული სქემით გაფორმდა, რომლის ფარგლებშიც კომპანიამ რამდენიმე შვილობილი კომპანია ირლანდიაში და ბერმუდის კუნძულებზე შექმნა. მათ „სათაო ოფისები“ ერქვა, თუმცა, ისინი არანაირ საქმიანობას არ ეწეოდნენ, არ ჰქონდათ ოფისები, და არ ჰყავდათ თანამშრომლები.მსგავს ხრიკებს Facebook-იც იყენებს. ერთ-ერთმა ჟურნალისტურმა გამოძიებისას დაადგინა, რომ კორპორაციას მოგების დიდი ნაწილი ირლანდიის გარდა ევროკავშირის იმ ქვეყნებში გადაჰქონდა, რომლებთანაც სპეციალური შეთანხმებების მიღწევა მოხერხდა.Google-მა 2017 წელს ჰოლანდიაში 3,4 მლნ.ევროს გადასახადები მაშინ გადაიხადა, როდესაც მოგებამ რამდენიმე მილიარდი შეადგინა.

სხვადასხვა ქვეყნები წლების მანძილზე IT-გიგანტებისგან მეტი გადასახადების აკრეფის სისტემის აწყობას ცდილობენ, მაგრამ დიდი წარმატების გარეშე. თუმცა, ამჯერად „დიდი შვიდეულის“ ქვეყნებმა ერთიანი პოზიციის ჩამოყალიბება მოახერხეს, და 15%-იან გადასახადზე შეთანხმდნენ. ფორმალურად ეს ინიციატივა არა მხოლოდ მაღალტექნოლოგიურ სექტორს, არამედ ზოგადად ტრანსნაციონალურ კორპორაციებს შეეხება. მაგრამ პირველ რიგში მისი მოქმედება სწორედ IT-სექტორზე გავრცელდება, რასაც კანონპროექტის ავტორებიც აღიარებენ.

სპეციალისტები უკვე ელიან, რომ მსოფლიოს მოწინავე ეკონომიკები ბიუჯეტების ავსებას და ვალების შემცირებას სწორედ მაღალტექნოლოგიური კომპანიების დაბეგვრით შეძლებენ. აშშ-ს ფინანსთა მინისტრმა ჯანეტ იელენმა განაცხადა, რომ ახალი კანონი სანდო გლობალური მინიმალური გადასახადის დაწესების შესაძლებლობას იძლევა. მისი თქმით, ეს ნაბიჯი სხვადასხვა ქვეყნებს შორის გაწელილ რბოლას დაასრულებს და საშუალო ფენისთვის როგორც შტატებში, ასევე სხვა ქვეყნებში სამართლიანობას უზრუნველყოფს.

სიტყვიერად ახალ გადასახადს  მხარს თავად კორპორაციების უჭერენ  - Google-ის წარმომადგენელმა ჰოსე კასტანედამ განაცხადა, რომ კომპანია საერთაშორისო საგადასახადო სისტემის დაბალანსების ყველანაირ მცდელობას მხარს უჭერს. „როგორც მთავრობებს ასევე ჩვენც გარკვეულობა და სტაბილურობა გვჭირდება, იმის მიუხედავად, რომ ჩვენ ამ რეფორმის შედეგად მეტის გადასახადების გადახდა მოგვიწევს“ - განაცხადა  Facebook-ის  ტოპ-მენეჯერმა ნიკ კლეგმა. თუმცა, შესაძლოა, ეს მხოლოდ ცარიელი სიტყვები იყოს, განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ IT-გიგანტები წლების მანძილზე სრულიად საპირისპიროდ იქცევოდნენ.