უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ პარლამენტის მიერ მიღებულ ანტიოლიგარქიულ კანონს ხელი მოაწერა. დოკუმენტში დეტალურადაა აღწერილი, თუ რით განსხვავდება ოლიგარქი რიგითი მილიონერისგან.

თუმცა, სავარაუდოდ, ხელისუფლების და ბიზნესის ურთიერთობების მნიშვნელოვანი ცვლილება ვერ მოხერხდება.

„არჩევანის წერტილი გავლილია - უკრაინამ კლანურ-ოლიგარქიული მმართველობა სამუდამოდ უნდა მოიშოროს“, - დაწერა თავის გვერდზე Facebook-ში ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს თავმჯდომარემ ალექსეი დანილოვმა.

მაშ ასე, ამ კანონის მიხედვით, ოლიგარქი არის ბიზნესმენი, რომელიც პოლიტიკურ ცხოვრებაში მონაწილეობს, მას-მედიას აკონტროლებს, მონოპოლურ აქტივებს, ასევე მინიმუმ 86 მლნ. დოლარის ქონების ფლობს.

რას ნიშნავს „პოლიტიკურ ცხოვრებაში აქტიურად მონაწილეობს“? - კანონში ეს განმარტება მაქსიმალურ დეტალებშია აღწერილი - ესაა პრეზიდენტი, დეპუტატი, გენერალური პროკურორი, მაღალი თანამდებობის პირის ბიზნეს-პარტნიორი, პარტიის, პოლიტიკური აგიტაციის, ან პოლიტიკური პარტიის დამფინანსებელი.

ჯერ კიდევ 2021 წლის მარტში, კანონპროექტის პარლამენტის წინაშე წარდგენისას პრეზიდენტმა ზელენსკიმ განაცხადა, რომ დიდ ბიზნესს და ოლიგარქთა კლასს შორის დიდ სხვაობას ხედავს. აქვე პრეზიდენტმა 6 ადამიანი დაასახელა - მედვედჩუკი, კოლომოისკი, პოროშენკო, ახმეტოვი, პინჩუკი, ფირთაში.

მოგვიანებით ალექსეი დანილოვმა განაცხადა, რომ ოლიგარქთა რიცხვს 13 ადამიანი მიეკუთვნება.

ახალი კანონის თანახმად, ოლიგარქებზე მაინც და მაინც ბევრი აკრძალვა არ ვრცელდება - მათ პოლიტიკური პარტიების დაფინანსება ეკრძალებათ, 10 მლნ. დოლარზე მეტი ღირებულების სახელმწიფო ქონების პრივატიზებაში მონაწილეობა, მათ ასევე ქონების და შემოსავლების დეკლარაციების წარდგენა მოუწევთ.

სახელმწიფო მაღალჩინოსნებს ოლიგარქებთან ნებისმიერი კონტაქტის თაობაზე ანგარიშის წარდგენა ევალებათ. „კონტაქტად“ ითვლება ნებისმიერი შეხვედრა ან საუბარი, მათ შორის, ონლაინ რეჟიმში. კონტაქტის შესახებ დეკლარაციაში ისინი ვალდებულები იქნებიან ადგილი და საუბრის თემა მიუთითონ.

ანგარიშის წარდგენა არ ვრცელდება სასამართლო სხდომებზე და ხელისუფლების ორგანოების მიერ ინიციირებულ ოფიციალურ ღონისძიებებზე. ყველა დანარჩენ შემთხვევაში ამ ტიპის შეხვედრის შესახებ ინფორმაციის დამალვის გამო სასჯელი პოსტიდან გადაყენება იქნება.

თუმცა, თავად იმათ შორის, ვისაც ახალი კანონი ოლიგარქებად მიიჩნევს, პანიკის არანაირი ნიშნები არ ჩანს - ისინი დარწმუნებულები არიან, რომ ახალი შეზღუდვები მათ გავლენას და წონას ვერ შეამცირებენ.

ვერ ვიტყვით, რომ მათ არავითარი პრობლემები არა აქვთ და არც ექნებათ - ერთ-ერთი ოლიგარქის, უკრაინის ექს-პრეზიდენტის პეტრო პოროშენკოს წინააღმდეგ სისხლის სამართლის 10-ზე მეტი საქმეა აღძრული.

მაგრამ ამ დროისთვის ის ხელისუფლების შეტევის მოგერიების ახერხებს. ვიქტორ მედვედჩუკს სახელმწიფო ღალატი ბრალდება და ის შინაპატიმრობაში იმყოფება, მისი კუთვნილი ტელეკომპანიები კი სანქციების ქვეშ არიან.

გაურკვეველია იგორ კოლომოისკის მდგომარეობა - ბევრი ექსპერტი მიიჩნევს, რომ პრეზიდენტი ზელენსკი დღესაც მისი გავლენის ქვეშ იმყოფება, ხოლო მთავრობის მიერ გამოცხადებული ანტიოლიგარქიული ზომები სინამდვილეში თვალის ახვევაა.

საინტერესო ურთიერთობები ხელისუფლებას ყველაზე მდიდარ უკრაინელთან რინატ ახმეტოვთან აქვს. ბოლო პერიოდამდე სახელისუფლებო კონფიგურაციის მთავარ ბენეფიციარად სწორედ ის ითვლებოდა - უკრაინის პრემიერ-მინისტრი დენის შმიგალი ახმეტოვის ერთ-ერთი ტოპ-მენეჯერი იყო.

მისი ჯგუფის ყოფილი თანამშრომლები ასევე ენერგეტიკასთან დაკავშირებულ მიმართულებებს აკონტროლებენ. თუმცა, ოლიგარქი პრეზიდენტის ადმინისტრაციის უფროსის პოსტიდან დმიტრი რაზუმკოვის დათხოვნას არ დაეთანხმა და შედეგად ის ზელენსკის დაუპირისპირდა.

ახმეტოვს ხელისუფლებაზე ზეგავლენის მრავალი ბერკეტი გააჩნია - მაგალითად, ის ფლობს უკრაინის ნახშირის მაღაროების დიდ ნაწილს, რაც შესაძლოა ენერგოკრიზისის პერიოდში ყველაზე მნიშვნელოვანი არგუმენტი გახდეს.

ეს და მრავალი სხვა ფაქტორი უკრაინის რეალურ პოლიტიკაში შესაძლოა უფრო სერიოზული აღმოჩნდეს, ვიდრე იურიდიულად საეჭვო ანტიოლიგარქიული კანონი.