ჰელსინკის კომისია — აშშ-ის დამოუკიდებელი სამთავრობო სააგენტო, რომელსაც ევროპაში ადამიანის უფლებებისა და უსაფრთხოების ხელშეწყობა ევალება — მოუწოდებს ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციას, უკრაინა და საქართველო ნატოს არაწევრ ძირითად მოკავშირეებად(MNNA) აღიაროს.

ინფორმაციას გამოცემა Foreign Policy ავრცელებს.

ბაიდენისთვის გაგზავნილ წერილში ასევე გახმიანებულია მოწოდება, კვლავ გააქტიურდეს აშშ-ის მხარდაჭერა ორივე ქვეყნის ნატოში გაწევრიანებისადმი.

“მიუხედავად იმისა, რომ შეერთებული შტატები მუდმივად უჭერდა მხარს უკრაინისა და საქართველოს ნატო-ში გაწევრიანებას, რუსეთის ოკუპაცია და მიმდინარე შეჭრა ფარდას ხდის დიდი ხნის განმავლობაში შეჩერებული ევროატლანტიკური გაფართოების ტრაგედიას”, — ნათქვამია წერილში.

ავტორები ასევე დასძენენ, რომ “ნატო-ში  უკრაინისა და საქართველოს გაწევრიანებისადმი აშშ-ის ძლიერი და აქტიური მხარდაჭერის არარსებობის ფონზე”, რუსეთის პრეზიდენტი კვლავ ისარგებლებს უპირატესობით თავის მისწრაფებებში, რომლებიც ევროპის უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის ამოყირავებასა და ნეოკოლონიალისტური დღის წესრიგის გატარებას გულისხმობს.

Foreign Policy წერს, რომ საქართველომ და უკრაინამ 2008 წლის ბუქარესტის სამიტზე ნატო-ში გაწევრიანების პირობა მიიღეს, თუმცა, “რეფორმებთან დაკავშირებული ფართო ძალისხმევის მიუხედავად, არც ერთი ქვეყნისთვის შეუთავაზებიათ გაწევრიანების გეგმა”.

წერილის ავტორები ფიქრობენ, რომ უკრაინისა და საქართველოსთვის ზემოხსენებული სტატუსის მინიჭება ორმხრივი თავდაცვითი ურთიერთობების სამართლიანი ასახვა იქნება, რაც არ ავალდებულებს აშშ-ს სამხედრო ჩარევას.

ამა თუ იმ ქვეყნისთვის  ნატოს არაწევრი ძირითადი მოკავშირის სტატუსის(MNNA) მინიჭება ნიშნავს  მნიშვნელოვანი არხების გაჩენას იარაღის გადაცემის, ფინანსური დახმარებებისა თუ ინფორმაციის გაზიარების გასაადვილებლად, რაც მეტი თანამშრომლობისთვის ნიადაგის მომზადებასაც ნიშნავს. Foreign Policy წერს, რომ აღნიშნული სტატუსი მხარდაჭერის მტკიცე სიგნალს გაუგზავნიდა კიევსა და თბილისს.

თუმცა, იქვე ხაზგასმულია, რომ თანამშრომლობის ეს ფორმა არ გულისხმობს თავდაცვასთან და უსაფრთხოებასთან დაკავშირებულ ორმხრივ ვალდებულებებს, როგორც ეს ნატო-ს წევრობის შემთხვევაშია.

შეგახსენებთ, თეთრი სახლის მიერ, 10 მარტს გახმიანებული განცხადების მიხედვით, ზემოხსენებულ სტატუსს კატარი და კოლუმბია მიიღებენ, რითაც 19-მდე გაიზრდება ნატოს არაწევრი ძირითადი მოკავშირეების რიცხვი.

როგორც წესი, ეს სტატუსი განსაზღვრულია ქვეყნებისთვის, რომლებსაც არ აქვთ ნატოში გაწევრიანების ამბიციები ან პერსპექტივები. ეს გარემოება გასულ წელს უკრაინის ელჩმა აშშ-ში, ოქსანა მარკაროვამაც აღნიშნა.

“MNNA არის სტატუსი იმ ქვეყნებისთვის, რომლებიც არ გეგმავენ/არ შეუძლიათ ნატოში გაწევრიანება პოლიტიკური ან გეოგრაფიული მიზეზების გამო. ეს ჩვენ ნამდვილად არ გვეხება“, –  დაწერა მან “ფეისბუკზე”.

მეორე მხრივ, Foreign Policy შენიშნავს, რომ ამა თუ იმ ქვეყნის ნატოში გაწევრიანება ალიანსის 30 წევრს შორის წყდება და შეერთებული შტატების მიერ MNNA-ის სტატუსის მინიჭება არ ნიშნავს მაინც და მაინც შეფერხებას უკრაინის წევრობის პერსპექტივისა.

ცნობისთვის, ჰელსინკის კომისია, რომელიც ოფიციალურად ცნობილია როგორც ევროპაში უსაფრთხოებისა და თანამშრომლობის კომისია, დაარსდა 1976 წელს, როგორც დამოუკიდებელი სამთავრობო სააგენტო. კომისია შედგება აშშ-ს კონგრესის 18 წევრისგან, რომელთა შორისაც არიან როგორც დემოკრატიული, ისე რესპუბლიკური პარტიების წევრები, ასევე,  აშშ-ის სახელმწიფო, თავდაცვისა და კომერციის დეპარტამენტების წარმომადგენლები.