ფასების ზრდა საქართველოსთვის ერთ–ერთ ძირითად პრობლემად რჩება. ნოემბრის მონაცემებით, სამომხმარებლო ფასებმა წლიურად 12.5%-ით მოიმატა და ეროვნული ბანკი საიმედო პროგნოზს არც სამომავლოდ აკეთებს. სებ–ის შეფასებით, შემდგომ თვეებში, კომუნალური გადასახადების ზრდის გამო, ინფლაცია კიდევ მოიმატებს.

ინფლაციური პროცესების გამო საქართველოს ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტმა 2021 წლის 8 დეკემბერს რეფინანსირების განაკვეთის 0.5%-ით, 10,5%-მდე გაზრდის გადაწყვეტილება მიიღო. რაც იმას ნიშნავს, რომ ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს კიდევ ნახევარი პროცენტით გაუძვირდათ სესხები, რომლებიც რეფინანსირების განაკვეთზეა მიბმული. ამჟამად ბანკებიდან სულ 169,7 ათასამდე ასეთი სესხია გაცემული. მოგვიანებით კრედიტები უკვე ახალი მსესხებლებისთვისაც გაძვირდება.

გაიზარდა რეფინანსირების სესხის პროცენტი, ანუ გაძვირდა ფული, რასაც ეროვნული ბანკი კომერციულ ბანკებს აძლევს. რადგან კომერციული ბანკები ფულს ეროვნული ბანკისგან რეფინანსირების განაკვეთით სესხულობენ, ცხადია, გაძვირებულ ფულს ბანკები, თავის მხრივ, უკვე მომატებულ პროცენტში გაასესხებენ.

პარლამენტის წევრი რომან გოცირიძე მიიჩნევს, რომ კომერციული ბანკების სესხები ეროვნული ბანკის რეფინანსირების სესხებზე არ უნდა იყოს მიბმული.

„ეროვნული ბანკის მიერ რეფინანსირების განაკვეთის 10,5%-მდე აწევა არაფრის მომტანია, თუ კვლავ უზომო ოდენობით აძლია ბანკებს ფული“, – აცხადებს რომან გოცირიძე.

რატომ იზრდება ფასები საქართველოში

პანდემიით გამოწვეულმა კრიზისულმა ვითარებამ მსოფლიო ეკონომიკაში ინფლაციური გარემო შექმნა. საერთაშორისო სასაქონლო ბაზრებზე ფართო მოხმარების პროდუქტებზე ფასების ზრდა საქართველოში იმპორტირებულ ნედლეულს და პროდუქციას გადმოეცემა.

ფასების მატებაზე მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა მოთხოვნის ზრდამ. ერთობლივი მოთხოვნის გააქტიურება რამდენიმე ფაქტორმა განაპირობა. 2021 წლის მეორე კვარტლის შემდეგ ე.წ. ლოკდაუნის გამო დაგროვებული მოთხოვნის რეალიზება მოსალოდნელზე სწრაფად მოხდა, რაც იწვევს ეკონომიკის სწრაფ აღდგენას. ეს კი, თავის მხრივ, ინფლაციურ პროცესებზე ახდენს გავლენას. ამას ემატება ფისკალური სტიმული. გაზრდილია ეკონომიკის დაკრედიტებაც, რაც ინფლაციის შემცირებას უშლის ხელს.

დიდია მიმდინარე ინფლაციაზე კომუნალური გადასახადების სუბსიდიის გავლენაც, რომელიც, დეკემბერსა და 2022 წლის იანვარ-თებერვალში წლიური ინფლაციის მაჩვენებელში დამატებით წვლილს შეიტანს. საქართველოში ინფლაციის გამომწვევი კიდევ ერთი ფაქტორი ბიუჯეტის დეფიციტია.

რა მოხდება მომავალში?

გლობალურ ბაზარზე სურსათსა და ნავთობზე ფასი კვლავ იზრდება, რასაც თან ერთვის საერთაშორისო ტრანსპორტირების ხარჯების მატება. ეს იმპორტდამოკიდებული ქვეყნისთვის ინფლაციის საკმაოდ დიდი წნეხია.

ფასების ზრდას ისევ ელოდება ეროვნული ბანკიც. სებ-ი ვარაუდობს, რომ ფასების ზრდის ტენდენცია გაზაფხულამდე გაგრძელდება. ხოლო შემდეგ ის შემცირებას დაიწყებს. მისი ვარაუდით, ინფლაციის ეტაპობრივ შემცირებას მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრებამაც უნდა შეუწყოს ხელი. 

ეკონომისტებს ინფლაციასთან ბრძოლის ერთ-ერთ ყველაზე ეფექტიან გზად ბიუჯეტის დეფიციტის შემცირება მიაჩნიათ. ეკონომისტი აკაკი ცომაია ამბობს, რომ ხელისუფლებამ ინფლაციაზე ზემოქმედებისთვის შედარებით ეფექტიანი მეთოდებით უნდა იმოქმედოს, მნიშვნელოვნად უნდა შეამციროს ხარჯვა და შეკვეცოს შესყიდვები. ასევე, დროებით მაინც უნდა შეამციროს აქციზის გადასახადი ნავთობზე.

„რეფინანსირების სესხის გაძვირებამ მოთხოვნა რომ შეამციროს, ამას დიდი დრო სჭირდება. ხოლო საბიუჯეტო დანახარჯების შემცირებას შედარებით სწრაფი გავლენის მოხდენა შეუძლია“, – აღნიშნავს აკაკი ცომაია.

რას აპირებს მთავრობა? სამთავრობო ხარჯების შემცირებას ის არც მომავალ წელს გეგმავს. მან ინფლაციის მართვა მთლიანად ეროვნულ ბანკს დააკისრა. მაშინ, როდესაც ბიზნესს სესხები უძვირდება, ამ დროს 2022 წლის ბიუჯეტში დაგეგმილია ხელფასების გაზრდა და გრძელდება მთავრობის მიერ იპოთეკური სესხების სუბსიდირება.

წყარო: businessfeed.ge