რა იწვევს ნაღვლის ბუშტსა და სადინარებში კენჭების წარმოქმნას, ვის შეიძლება აწუხებდეს კენჭები ნაღვლის ბუშტის სადინარში, როგორ ხდება კენჭების დაშლა და როგორია ინტერვენციული რადიოლოგიის ინოვაციური პროცედურა - ამ და სხვა თემებზე „კომერსანტთან“ „ნიუ ჰოსპიტალსის“ დიაგნოსტიკური და ინტერვენციული რადიოლოგიის სამსახურის ხელმძღვანელმა, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორმა, თსსუ-ის პროფესორმა მალხაზ მიზანდარმა ისაუბრა.

გთავაზობთ ინტერვიუს მალხაზ მიზანდართან.

რა იწვევს ნაღვლის ბუშტსა და სადინარებში კენჭების წარმოქმნას?

ნაღვლის ბუშტი ასრულებს რეზერვუარის როლს, რომელშიც ნაღველი კონცენტრირდება და საკვების მიღებისას 12-გოჯა ნაწლავში გადაედინება. ამგვარად, თვით მისი ფიზიოლოგიური ფუნქცია განაპირობებს ნალექიდან კენჭების წარმოქმნის შედარებით სიადვილეს. რა თქმა უნდა, ამ ფაქტორს ჩვეულებრივ ემატება სხვა გარემოებებიც, როგორიცაა რაიმე მიზეზით ნაღვლის პასაჟის გაძნელება (ჭარბი წონა, ორსულობა და სხვ.), ანთებითი ხასიათის ცვლილებები, ნივთიერებათა ცვლის მოშლა. სადინარებში კენჭები ჩვეულებრივ ნაღვლის ბუშტიდან ხვდება.

ვის შეიძლება აწუხებდეს კენჭები ნაღვლის ბუშტის სადინარში - როგორ უნდა მიხვდეს პაციენტი რომ შესაძლოა კენჭები აქვს?

კენჭების განვითარების მიზეზებიდან გამომდინარე (იგულისხმება ორსულობის, როგორც ნაღვლის პასაჟის დარღვევის გამომწვევის როლი) უნდა აღინიშნოს, რომ ქალთა შორის კენჭების განვითარების ალბათობა მეტია. იგივე შეიძლება ითქვას ჭარბი წონის მქონე ორივე სქესის წარმომადგენლებზე. ამავე დროს უნდა აღინიშნოს, რომ შესაძლებელია ნაღვლის ბუშტსა და სადინარებში კენჭების აღმოჩენა ისეთ პაციენტებშიც, რომლებთანაც ზემოთჩამოთვლილთაგან არც ერთი წინაპირობა არ აღინიშნება. გარკვეული პერიოდის განმავლობაში შესაძლოა კენჭების არსებობა არაფრით არ ვლინდებოდეს ანუ იყოს საერთოდ უსიმპტომო და შემთხვევით გამოვლინდეს პროფილაქტიკური კვლევისას. ადრე თუ გვიანკენჭების არსებობა იწვევს ტკივილს მარჯვენა ფერდქვეშა არეში, განსაკუთრებით ცხიმიანი საკვების მიღებისას. ტკივილი შესაძლოა იყოს ძლიერი და შეტევითი ხასიათის. გამომტანი სადინარების კენჭებით დახშობის შემთხვევაში ტკივილს თან ერთვის სიყვითლე და შესაძლოა ცხელებაც.

რა რისკებს შეიცავს ნაღვლის ბუშტსა და სადინარში არსებული კენჭები ადამიანისთვის?

ეს რისკებია - ნაღვლის ბუშტის მწვავე დესტრუქციული ანთების (ესაჭიროება გადაუდებელი ქირურგიული ოპერაცია ან მცირეინვაზიური კანგავლითი ჩარევა), სადინარში კენჭის გადასვლით განპირობებული სიყვითლისა და სადინარების ანთების, ასევე პანკრეატიტის განვითარება (ასევე ესაჭიროება ქირურგიული ჩარევა ან მცირეინვაზიური კანგავლითი ჩარევა). მეტად საგულისხმოა აგრეთვე ის ფაქტი, რომ ნაღვლის ბუშტში კენჭების ხანგრძლივად არსებობა წარმოადგენს ნაღვლის ბუშტის კიბოს განვითარების წინაპირობას.

რა შემთხვევაშია საჭირო ნაღვლის ბუშტისა და სადინარის კენჭების მოცილება?

კენჭების არსებობის შემთხვევაში - იქნება ეს ნაღვლის ბუშტი თუ გამომტანი სადინარი, მათი მოცილება აუცილებელია ყველა შემთხვევაში. ნაღვლის ბუშტის კენჭების არსებობისას ამ მიზნით სრულდება ბუშტის ამოღება ქირურგიული გზით, რაც შესაძლოა განხორციელდეს ლაპარასკოპიულად.

რაც შეეხება გამომტანი სადინარის კენჭებს - აქ კი ქირურგიულ გზას სულ უფრო ხშირად ვანაცვლებთ შედარებით „მცირე ინვაზიური“, ანუ ნაკლებად დამაზიანებელი ჩარევებით.

როგორ ხდება კენჭების დაშლა - როგორია ინტერვენციული რადიოლოგიის ინოვაციური პროცედურა?

პირველ რიგში - რას ნიშნავს ინტერვენციული რადიოლოგია? ეს არის ყოველგვარი გაჭრისა და ქირურგიული ჩარევის გარეშე, კანგავლით სხვადასხვა სადიაგნოსტიკო და სამკურნალო ჩარევის წარმოება გამოსახვის მეთოდთა (ულტრაბგერითი კვლევა, რენტგენი, კომპიუტერული ტომოგრაფია) კონტროლით, რასაც სწორედ ეწოდება „მცირე ინვაზიური“ ჩარევები. კენჭების დაშლის ინოვაციური პროცედურა მდგომარეობს იმაში, რომ ამგვარ მეთოდთა კონტროლით შესაძლებელია კენჭების ვიზუალიზაციის მიღწევა და კენჭთან ლაზერული აპარატურის უშუალო კონტაქტის მიღწევა, რაც გვაძლევს საშუალებას დავშალოთ კენჭი და მოვახდინოთ მისი ევაკუაცია ყოველგვარი ქირურგიული ჩარევის გარეშე.

რით განსხვავდება ლაზერით დაშლის პროცედურა სხვა ტრადიციული პროცედურებისგან, რატომ არის უკეთესი?

ამგვარი ჩარევა სრულდება წინასწარ შესრულებული დრენირების შემდეგ. კენჭით გამოწვეული დახშობის ზემოთ სადინარი გადაივსება და ფართოვდება; მასში ხდება სპეციალური გამომტანი მილის - კათეტერის ჩაყენება. ეს კი ნიშნავს, რომ სადინარის დახშობით გამოწვეული ყველა პრობლემა მოხსნილია, პაციენტის მდგომარეობა უბრუნდება ნორმას და იგი იდეალურადაა მომზადებული კენჭის ევაკუაციისათვის. გარდა ამისა, ტრადიციული პროცედურებისგან განსხვავებით, ხდება კენჭის დაშლა, რაც გაცილებით უსაფრთხოს და ტექნიკურად ადვილად განსახორციელებელს ხდის მისი ევაკუაციის პროცესს.

როგორია პროცედურის შემდეგ პაციენტის რეაბილიტაცია და რამდენად საჭიროა პროცედურის შემდგომ სამედიცინო მეთვალყურეობა ?

განსაკუთრებული შემთხვევების გარდა პოსტმანიპულაციურად რაიმე სარეაბილიტაციო ღონისძიებებს პაციენტი პრაქტიკულად არ საჭიროებს. იგი მხოლოდ რამდენიმე საათს ატარებს დაკვირვების ქვეშ, რათა გამოირიცხოს გართულებათა განვითარება, რის შემდეგაც ეწერება ჰოსპიტლიდან.

(R)