„კვარტალში 13%-იანმა ვარდნებმა, მთელ ეკონომიკას ისეთი დაღი დაასვა, რომ ბიზნესი ფეხზე ვეღარ დადგა“, -  ამის შესახებ რადიო „კომერსანტის“ გადაცემაში „პროფესიონალები“ ეკონომიკის ექსპერტმა თემურ ხომერიკმა განაცხადა.

მისივე თქმით 2020 წელს განმეორებითი ლოქდაუნი მილიარდი დოლარი დაჯდა, გარდა ამისა ტურიზმის სექტორით შემოსული თანხა ეკონომიკამ მთლიანად დაკარგა.

„ახლა რომ 2 მაისიდან 12 მაისამდე უქმეები გამოგვიცხადეს, ეს ხომ ლოქდაუნის შესავალია. თუ დადებითობის მაჩვენებელი მართლაც 4%-ს გადააჭარბებს, რა თქმა უნდა ვირუსის შეკავების ღონისძიება დღის წესრიგში დადგება და ეს ტურისტული სეზონის წინ ძალიან დიდი დარტყმა იქნება.

ყველაზე ცუდია, რომ ჩვენ საბჭოთა პერიოდიდან გამოსულ ადამიანებს დანაზოგი არ აქვს და ისინი ბანკის კრედიტზე და ინვესტორებზე არიან დამოკიდებული. ამ თვეში გაიზარდა გადმორიცხვები, ეს არის ფაქტობრივად ის დახმარება, რომელიც მოსახლეობას თავისი ახლობლებისგან აქვს. 188 მილიონი, ძალიან  დიდი თანხაა, წარმოიდგინეთ დაახლოებით ამ რაოდენობის ვალუტა საქართველოდან ჩირის ბაზარზე შემოტანისთვის გადის.

ამ დროს კი ჩვენ ეროვნული ბანკი დედოლარიზაციას გვიკიჟინებს, რომელი ნორმალური ადამიანი შეინახავს დღეს ლარში ფულს, თუ მას რაიმე დანაზოგი გააჩნია“, -  აღნიშნა თემურ ხომერიკმა.

ხომერიკმა აღნიშნა, რომ ეკონომიკური სუბიექტების ქცევას მნიშვნელოვნად განაპირობებს ის მოლოდინები რაც მათ უჩნდებათ, მისივე თქმით ის სასტარტო პირობები, რომლითაც საქართველო პირველ ლოქდაუნს შეხვდა, კარგი იყო, თუმცა შემდეგ მოიკლო.

„იანვარში ზრდა დაფიქსირდა, თებერვალში მოიკლო მაგრამ მაჩვენებელი მაინც დადებითი იყო და უცებ მარტში მთელ სამყაროს ჭირი დაატყდა. პირველ რიგში იყო შეუცნობადობა, შემდეგ იყო იმედი, რომ უცებ დამთავრდებოდა, შემდეგ გაჩნდა ვარიაციები, რომ ყოველდღიურობა არ შეიცვლება და უბრალოდ ხარჯები დაემატება.

აღმოჩნდა, რომ 21 მარტს გაჟღერებულმა ლოქდაუნმა ეს მოლოდინები გააქარწყლა და ეს იყო ეკონომიკისთვის მიუღებელი, რადგან ამისთვის მზად არ ვიყავით და სრული გაჩერების მდგომარეობაში აღმოვჩნდით.

ჩვენი იმპორტდამოკიდებული ეკონომიკა დოლარის მიმართ ლარის კურსის  ცვლილებას მყისიერად აღიქვამს, ამ პირობებში ჩვენ აპრილში გვქონდა სრული ვარდნა, ყველაფერი გაჩერებული იყო,  ხალხი სახლიდან არ გამოდიოდა, არც  დისტანციური მუშაობა იყო გამართული, სანამ ამ რეჟიმზე ყველანაირად გადავეწყვეთ ეკონომიკამ ძალიან დიდი დარტყმა განიცადა“, -  აღნიშნა თემურ ხომერიკმა.

თემურ ხომერიკის თქმით, სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა 2020 ბიუჯეტი და ნასესხები ფულის ხარჯვა ზედმიწევნით უნდა შეისწავლოს, რადგან ამ საკითხის გარშემო ძალიან ბევრი კითხვაა.

„მესმის რომ ჩვენ თანხების მობილიზაცია გავაკეთეთ, ვისესხეთ ფული, ხომ ყველამ ვიცოდით, რომ 2021 წლის გაზაფხულზე 500 მილიონი იყო გასასტუმრებელი, განვსაზღვრეთ, რომ ყველა ვალდებულება 3,3 კურსით უნდა გადაგვეხადა. ამ დროს ეროვნულმა ბანკმა ინტერვენცია ძალიან დააყოვნა. როდესაც შენ ბიუჯეტიდან გადასახადებს დააგვიანებ, ის ეკონომიკური სუბიექტები, რომლებმაც გასულ წელს გადავადება-გადავადებით 2021 წელს მოვიდნენ, ისინი მოკვდებიან, რადგან თუ შენ მიმდინარე ხარჯებისთვის თანხა აღარ აქვთ, შესაბამისად უმუშევრობაც გაიზრდება.

მაგალითად თქვენ გაქვთ კლინიკა და გააკეთეთ ცხელების ცენტრი, იქ რომ თქვენ თანხა დაგიგვიანონ შემდეგ ნაკადს ხომ ვერ მოემსახურებით, შემდეგ ლოქდაუნი დაიწყო, გავიდა ერთი თვე მე სახსრებიც არ მაქვს, ვალდებული ვარ ვისესხო ბანკისგან, ბანკებმა პროდუქტი გააძვირეს. სახელმწიფოს ყველა პროგრამა იყო შეუჯერებელი, როდესაც მეგობრის სასტუმროს უხდი იგივეს რასაც საავადმყოფოს იმისათვის რომ ვითომ სექტორია გადასარჩენი. ეს იყო ნეკროზული ღონისძიება ანუ არარსებულ სტრუქტურას უხდი ფულს, რადგან იცი რომ ის ერთი-ორი წელი ფეხზე ვერ დადგება“, -  აღნიშნა თემურ ხომერიკმა.

ხომერიკის თქმით, მესამე ლოქდაუნისთვის მზაობაა საჭირო, მოუწესრიგებლობა და განუსაზღვრელობა ქვეყანაში დიდ დანაკარგებს იწვევს და ასეთ პირობებში ინვესტიციებს საქართველოში არავინ გააკეთებს.

„ასეთ პირობებში ინვესტიციებს ვინ ჩაგიდებს? ინვესტიციების და ეკონომიკის ამოქმედების გარეშე, შეუძლებელია, რომ ლარის  კურსი  ჩვენ  ინექციებით  ვმართოთ, შემოვიტანოთ და მერე ისევ გარეთ გავიტანოთ ის ნასესხები ვალუტა იმის გამო, რომ  სხვის პროდუქციას ვასაღებთ.

ახლა მოდის სასოფლო - სამეურნეო სამუშაოები და კეთილი ვინებოთ და ისეთი გეგმა დავდოთ, რომ მაინცდამაინც ლოქდაუნს ნუ დავამთხვევთ ამ ადამიანებს და ყანაში სამუშაოდ გლეხს პირბადეს ნუ მოვთხოვთ.

პირველი პოზიტივი რაც  არის, საერთაშორისო ექსპერტებიც ამბობენ, რომ წინა გაზაფხულივით ხანგრძილივი ლოქდაუნის საჭიროება აღარ იქნება, იმიტომ რომ  ბევრ ქვეყანაში  ვაქცინაცია წარმატებით  ჩატარდა, მართალია ახალი შტამი შემოვიდა, მაგრამ ისეთი ძლიერი არ არის და სამედიცინო პერსონალიც უფრო მომზადებული შეხვდა მას“, -  აღნიშნა თემურ ხომერიკმა.

ხომერიკის  თქმით ლოქდაუნებიდან გამომდინარე ქვეყანაში ბევრი რამეა გასაკეთებელი რასაც  სახელმწიფო  ერთად ვერ გაწვდება, ამიტომაც  პრიორიტებების განსაზღვრაა საჭირო.

„მე ძალიან მოხარული ვარ, როცა ჩვენმა პრემიერმა გამოაცხადა, რომ ათ წლიან გეგმაზე იმუშავებს, მაგრამ ათ წლამდე უნდა მივაღწიოთ, ამიტომ იქნებ ადექვატურ სამოქმედო გეგმაზე გვემუშავა. ჩემი აზრით მთავარი პრობლემაა კვება და ჯანდაცვის სისტემა. მაგალითად შარშან გეგმიური ოპერაციები გადადეს, თუ ვიღაც დაიღუპა, რა მნიშვნელობა აქვს ახლა ეს ადამიანი კოვიდის გართულებით დაიღუპა თუ იმით რაც აწუხებდა  წლების განმავლობაში. მაგრამ თუ იქ  ყავს მას 200 კოვიდ ავადმყოფი და არ აქვს  ამდენი ბოქსი, რა თქმა უნდა ეპიდემიას ვერ გადადებს, ამიტომ ჯანდაცვის  სექტორს დახმარება სჭირდება, ეკონომიკურ სექტორს დახმარება სჭირდება და მოსახლეობას ინდივიდუალური დახმარება სჭირდება, რადგან მათთან ვერ მიდის ეს ყველაფერი“, - აღნიშნა თემურ ხომერიკმა.

თაკო კვაჭანტირაძე