მიზანი არის სამომხმარებლო სესხების შემცირება - ასე აფასებს საბანკო ასოციაციის ხელმძღვანელი სესხების გაცემასთან დაკავშირებით 1-ლი მაისიდან ამოქმედებულ ცვლილებებს. რადიო ,,პალიტრასა“ და ,,პალიტრანიუსის“ გადაცემაში ,,საქმე“ ალექსანდრე ძნელაძე ამბობს, რომ სებ-ის ბოლო ორი, ძალაში შესული გადაწყვეტილება, გასული წლის დეკემბერში და მიმდინარე წლის აპრილში ამოქმედებული ცვლილებებიც საერთო კონტექსტის ნაწილია.
„1-ელ მაისს ორი გადაწყვეტილება შევიდა ძალაში საბანკო სფეროში, თუმცა პროცესი დაიწყო დეკემბრიდან, როცა მივიღეთ სებ-ისგან ახალი გადაწყვეტილება, რითიც შეიზღუდა 10 წლამდე ვადაში უცხოურ ვალუტაში გაცემული იპოთეკური სესხები. მეორე ნაწილი იყო 1-ელ აპრილს ეროვნული ბანკისვე გადაწყვეტილება, რითიც 1000 ლარამდე თუ იყო 25%-იანი შემოსავლის კოეფიციენტი სესხის ყოველთვიურ გადასახდელთან, თანხა გაიზარდა 1500 ლარამდე. ამით, 1500 ლარის შემოსავლის მქონე პირები ვერ შეძლებენ 25%-ზე მეტი მიმართონ სესხის გადასახდელზე. ეს მინდა, კარგად ესმოდეთ მსესხებლებს, რომ ეს გადაწყვეტილება მხოლოდ ახალ მსესხებლებს არ ეხება, რადგან ვისაც უკვე აქვს სესხი, მათი კოეფიციენტიც შემცირდა 25%-მდე და ეს შეეხო სამომხმარებლო სესხების მეოთხედს. მათ ან მნიშვნელოვნად შეუმცირდათ ასაღები თანხა, ან შეეზღუდათ ახალი სესხის აღება.
რაც შეეხება რისკის 3%-იანი ბუფერის გამოთვლას ცვლად განაკვეთიან სესხებში, ეს განსაკუთრებით სენსიტიურია მომხარებლებისთვის. შევეცდები ავხსნა მიზეზები, რატომაა განსაკუთრებით ასახვადი ეს კომპონენტი. ლარში, როცა სესხი მიბმულია რეფინანსირების განაკვეთზე, ეს ისედაც მაღალი საპროცენტო განაკვეთია და ამ შემთხვევაში სესხი კორექტირდება. უფრო სწორად რომ შევაფასოთ, მაღალ საპროცენტო განაკვეთს პლიუს 3%-ში რომ იყოს გადათვლილი გადასახდელი ეს მნიშვნელოვან ეფექტს ვერ მოახდენს. ამ დროს თუ შევხედავთ უცხოურ ვალუტაში გაცემულ სესხებზე, რომლის საპროცენტო განაკვეთი 5%-დან ან ნაკლებიდან იწყება, ამ შემთხვევაში 3%-იანი ზრდა მხოლოდ კალკულაციისა და ყოველთვიური გადასახდელის გამოთვლისთვის მნიშვნელოვან ცვლილებას გვაძლევს. ამას ემატება 10 წლამდე შემცირებული იპოთეკური სესხის ვადა. აქვე, კიდევ ერთი, 2018 წლის რეგულაციიდან გამომდინარე იპოთეკური სესხის კოეფიციენტი უფრო მკაცრია.
აქაც უნდა აღვნიშნოთ, რომ ეს არა მხოლოდ ახალ, არამედ არსებულ სესხებსაც ეხება. ამით მომხმარებლისთვის მთლიანი სესხის ასაღები ოდენობა მცირდება მნიშვნელოვნად. მიუხედავად იმისა, რომ გადათვლა ჰიპოთეტურად ხდება. უცხოურ ვალუტას ვახსენებ ძალიან ხშირად იმიტომ, რომ ყველაზე მეტად ეს აისახება მსესხებლების იმ რაოდენობაზე, ვისაც შეეძლო უცხოურ ვალუტაში აეღო სესხი. მათი რაოდენობა მნიშვნელოვნად შემცირდება,რადგან, როგორც ვიცით 200 000 ლარამდე მხოლოდ ლარში შეძლებენ სესხის აღებას. ლარში გასაცემ სესხებში ეს მიიღებს მონაწილეობას, მაგრამ მნიშვნელოვნად ვერ შეცვლის მდგომარეობას. აქ, მაქსიმუმ 5%-იანი კორექტირება შეიძლება მოხდეს თანხაში, რომლით სარგებლობაც შეგეძლოთ ან ამის შემდეგ შეგეძლებათ“, - აცხადებს ძნელაძე.
მისი თქმით, აღნიშნული გადაწყვეტილებები მიღებულია სებ-ის გადაწყვეტილებით, რომელიც კერძო სექტორისგან განსხვავებით, სამომხმარებლო სესხების ზრდის მაღალ ტემპში საფრთხეებს ხედავს.
,,ეს გადაწყვეტილებები არ არის მიღებული დადებითი ეფექტის მისაღებად. ეს გადაწყვეტილება არ არის სამოტივაციო ნაწილი. ეს არის სამომხმარებლო სესხების კორექტულად ან სწორად შემცირებისთვის მიღებული გადაწყვეტილებები. ალბათ, ეს უნდა იყოს მოტივაცია ბანკებისთვის უფრო მეტად გასცენ ბიზნეს სესხი, სამომხმარებლო სესხების შემცირების შემდეგ. რეალურად, უცხოურ ვალუტაში აქტივობამ 2021 წელს საკმაოდ მაღალი ნიშნული შეადგინა, ამიტომ ამ სეგმენტს მეტად შეეხო.
სამომხმარებლო სესხების ზრდის ტემპის შემცირება არის მიზანი, მოტივაცია, სავარაუდოდ, არის, რომ საკმაოდ მაღალი ზრდის ტემპია და სებ-ი ხედავს რისკებს. სიმართლე გითხრათ, ჩვენ საბანკო სექტორი ამ რისკებს ვერ ვხედავთ“, - განაცხადა ძნელაძემ ,,საქმეში“.
სესხები
