ოქროს, ქვანახშირის და ძვირფასი ნივთიერებების მოპოვება წლების განმავლობაში ერთ-ერთ ყველაზე მომგებიან ბიზნესად ითვლება. ტექნოლოგიის პროგრესირებასთან ერთად, კაცობრიობა დადგა ახალი რეალობის წინაშე - გვჭირდება უფრო მეტი მასალა, რათა სამყაროში ახალი ინდუსტრიები განვავითაროთ.

წარმოგიდგენთ თანამედროვე შახტებს მსოფლიოში, რომლებიც პოპულარულ ელემენტებს, ლითონს, მინერალებს და სხვა ნივთიერებებს მოიპოვებენ.

ლითიუმი

ლითიუმი აუცილებელია მთელი რიგი ყოველდღიური პროდუქტებისთვის. მაგალითად, იგი გამოიყენება ელემენტებში, მინებში და ა.შ. ამ ქიმიური ელემენტის მოპოვება შესაძლებელია როგორც პეტალინის, ისე კასტორიტის ქანებისგან, ან მიწისქვეშა ქანებისგან. მისი დიდი ნაწილის მოპოვება ხდება არგენტინაში.

სამწუხაროდ, მოპოვების ორივე მეთოდი ძლიერ გავლენას ახდენს გარემოზე. ერთი ტონა ლითიუმის ამოღებას შეიძლება 500 000 გალონამდე წყალი დასჭირდეს, რის გამოც ბევრი კომპანია ამ ელემენტის მოპოვებას გეოთერმული წყლებიდან ცდილობს.

ლითიუმს კომერციული გამოყენების ფართო სპექტრი აქვს. იგი გამოიყენება ფოიერვერკებში, კერამიკაში, კოსმეტიკაში და სხვა უამრავ ისეთ ნივთში, რომელსაც ყოველდღიურად ვიყენებთ. ლითიუმი სასიცოცხლო კომპონენტია ელექტრო მანქანებში.

სილიკონი

სილიციუმი უკიდურესად სასარგებლო ელემენტია, რომელიც, როგორც წესი სილიციუმის ქვიშის სახით მოიპოვება. იგი გამოიყენება შენადნობების დასამზადებლად, როგორიცაა ალუმინის-სილიციუმი და ფეროსილიციუმი, რომლებიც გვხვდება ძრავის და ჩარხების ნაწილებში.

ამჟამად მსოფლიოში სილიკონის ნახევარზე მეტს, 5,4 მილიონ ტონას ჩინეთი აწარმოებს, ხოლო რუსეთი - სიდიდით მეორე მწარმოებელი ქვეყანაა და მხოლოდ 540,000 ტონას აწარმოებს.

სილიციუმი გამოიყენება კერამიკის, აგურის და ზოგიერთი სახის ცემენტის წარმოებაში. იმის გამო, რომ ის ნახევარგამტარია, მისი გამოყენება შესაძლებელია ტრანზისტორებშიც. მაგრამ ის ყველაზე ხშირად გამოიყენება კომპიუტერულ ჩიპებში, აქედან გამომდინარეობს სახელი "სილიკონის ველი" სან-ფრანცისკოს ტექნიკური ცენტრისთვის.

პლატინა

პლატინის წარმოება შესაძლებელია კომერციულად, როგორც სპილენძისა და ნიკელის მოპოვების გვერდითი პროდუქტის სახით, ან მიწისქვეშა ქვიშისა და ხრეშისგან. პლატინის მოპოვება გულისხმობს ასაფეთქებელი ნივთიერებების მოთავსებას ღრმა ორმოებში, რათა კლდე უფრო პატარა ნაჭრებად დაშალოს.

პლატინის წარმოების უმეტესი ნაწილი სამხრეთ აფრიკიდან მოდის. სამხრეთ აფრიკის მინერალური რესურსების საბჭოს თანახმად, პირველი პლატინი იქ 1924 წელს აღმოაჩინეს. დღეს ქვეყანაში პლატინის მსოფლიო წარმოების 75%-ზე მეტი მოდის.

ჰელიუმი

ჰელიუმი მიიღება ბუნებრივი აირისგან, რომელიც წარმოიქმნება დედამიწის ქერქში ღრმა ჭაბურღილების ბურღვით. გაზი, რომელიც უნდა შეიცავდეს მინიმუმ 0,3% ჰელიუმს, რათა ჩაითვალოს სიცოცხლისუნარიან წყაროდ, შემდეგ იყოფა მის კომპონენტებად, რაც მაღაროელებს საშუალებას აძლევს იზოლირება გაუკეთონ ისეთ ელემენტებს, როგორიცაა აზოტი, წყალბადის სულფიდი და ჰელიუმი. ეს პროცესი ცნობილია როგორც სკრაბი.

ჰელიუმის თითქმის 80%-ს აშშ-დან, განსაკუთრებით ტეხასში, კანზასში, ოკლაჰომასა და ვაიომინგში აწარმოებენ. დანარჩენი 20% კონცენტრირებულია ახლო აღმოსავლეთში, რუსეთსა და ჩრდილოეთ აფრიკაში.

სპილენძი

სპილენძი რბილი, წითელ-ნარინჯისფერი ფერის ლითონია. იგი ჩვეულებრივ ღია ორმოს გაჭრით მოიპოვება. მის მოსაპოვებლად მყარ კლდეში, ხვრელების გაბურღვით დიდი ტერიტორიები იჭრება, რათა ისინი მადნის მოსაპოვებლად პატარა ნაწილებად დაშალონ.

სპილენძის უზარმაზარი მაღაროები არსებობს აშშ-ში, სამხრეთ ამერიკაში, ესპანეთსა და აფრიკის რამდენიმე ქვეყანაში, მათ შორის კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკასა და ზამბიაში.

ჩილე ამჟამად მსოფლიოში სპილენძის უმსხვილესი მწარმოებელია.

ბრილიანტი

ბრილიანტი არა მხოლოდ ლამაზია, არამედ შეიძლება იყოს დიდი ინვესტიცია, რადგან მათი იშვიათობა ნიშნავს, რომ ღირებულებას ინარჩუნებენ. მათ მოსაპოვებლად დედამიწის ზედაპირს თხრიან და ქვიშის ფენების მოცილების შემდეგ მიწაში ჩამარხულ ბრილიანტებს პოულობენ.

საზღვაო მოპოვება არის ოკეანის ფსკერიდან ბრილიანტების მოპოვების პროცესი. ორივე პროცესი იწვევს სერიოზულ პრობლემებს. მოპოვებისას, როგორც წესი ნადგურდება საზღვაო ინფრასტრუქტურა. ასევე პრობლემატურია მონური შრომა მათ მოსაპოვებლად.

ტერმინი „სისხლიანი ბრილიანტი“ ან „კონფლიქტური ალმასი“ გამოიყენება იმ ქვების აღსაწერად, რომლებიც მოპოვებული იყო პრობლემური ტერიტორიებიდან.

მანგანუმი

მანგანუმი სინამდვილეში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ლითონია პლანეტაზე. მანგანუმის საბადოები მოიპოვება კარიერებიდან და შემდეგ გადასამუშავებლად იგზავნება ღუმელში.

მანგანუმი ძირითადად გვხვდება სამხრეთ აფრიკაში, რომელიც ამჟამად ითვლება მსოფლიოში მარგანუმის რესურსების უმრავლესობის მფლობელად. მაღაროები ასევე გვხვდება ავსტრალიაში, ჩინეთსა და ინდოეთში. არსებობს პატარა მაღაროები გაბონსა და ბრაზილიაში.

კობალტი

ლურჯი-ნაცრისფერი ლითონი - კობალტი, მოიპოვება როგორც მრეწველობის გზით, ისე ხელოსნურად. კობალტის ხელოსნური მოპოვება ძირითადად ხდება კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში, სადაც მინერალებით მდიდარ ქანებზე წვდომისათვის მცირე მაღაროები მიწის დონიდან რამდენიმე მეტრის ქვემოთ იჭრება.

ამის შემდეგ კობალტი მოიპოვება ქანების დნობის პროცესში, რომელიც მოიცავს მადნის გათბობას კობალტის და სხვა მინერალების მოსაპოვებლად.

მიუხედავად იმისა, რომ კობალტი დღესაც საღებავად გამოიყენება, ის უფრო გავრცელებულია ლითიუმ-იონური ბატარეების წარმოებაში და მისი გამოყენება სავარაუდოდ, გაიზრდება, რადგან ელექტრო მანქანები უფრო პოპულარული და სმარტფონები უფრო ხელმისაწვდომი ხდება მთელ მსოფლიოში. თუმცა, ლითიუმის მოპოვების მსგავსად, კობალტის მოპოვება ასოცირდება ადამიანის უფლებების დარღვევასთან, მათ შორის ბავშვთა შრომასთან, მონობასთან და კორუფციასთან. ეს განსაკუთრებით პრობლემურია კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკაში.

ნიკელი

ნიკელის მოპოვება ხდება მადნებიდან, როგორიცაა ლატერიტი და პენტლანდიტი, რომლებიც შედგება ნიკელისა და რკინისგან. იგი ძირითადად მოიპოვება ფლეშ დნობის ან ელექტრო დნობის გამოყენებით. ინდონეზია და ფილიპინები ნიკელის ორი უმსხვილესი მწარმოებელია მსოფლიოში, შემდეგ მოდის რუსეთი და ახალი კალედონია.

წყარო: lovemoney.com,  "ბიზნესპრესნიუსი"