საქართველოს მთავრობამ პრივატიზაციის საკითხებში კრახი განიცადა. პროექტი ,,100 საინვესტიციო შეთავაზება ბიზნესს“  ისე დაიწყო,  რომ  მთავრობაც არ იყო ბოლომდე ჩამოყალიბებული, როგორ აპირებდა ამ პრობლემის გადაწყვეტას, ვერც ბიზნესი დააინტერესა და არასწორი მიდგომით განვითარების ის მცირე შესაძლებლობაც მოსპო, რაც შეიძლება ეკონომიკას მიეღო პრივატიზაციის პროცესისგან.  როგორც სპეციალისტები აღნიშნავენ,  გასული საუკუნის 90-იანი წლების შემდეგ პრივატიზაციის ყველა ცდა წარუმატებელია.

მასობრივი პრივატიზაციის შესაძლებლობებს ბიზნესის სამართლის ექსპერტი აკაკი ჩარგეიშვილი ამოწურულად მიიჩნევს. თუმცა, როგორც ის ,,კომერსანტთან“ ამბობს, ვერც კონკრეტული ობიექტების პრივატიზაციის მხრივ გამოსწორდა მდგომარეობა, რადგან მთავრობის შეთავაზებამ ბიზნესს მცირე ინტერესიც ვერ აღუძრა.

,,საქართველომ თავის დროზე პრივატიზაციის პროცესი საკმაოდ წარმატებით გაიარა. 90-იანი წლებიდან დაწყებული, ჩვენ გავიარეთ მასიური პრივატიზაციის, მათ შორის, ვაუჩერიზაციის პერიოდები, რესურსი ამ მიმართულებით ამოიწურა. თუმცა არის კონკრეტული ობიექტები, რის სწორად გაყიდვით სახელმწიფოს დიდი სარგებლის მიღება შეუძლია, მაგრამ ელემენტარული ცოდნაც არ აქვს, ეს როგორ უნდა გაკეთდეს.  საბოლოოდ ხდება, რომ  სახელმწიფო დაპირებას აცხადებს და ახდენს ისეთი ობიექტების შეთავაზებას, რაც საპრივატიზაციო ნაწილში ინტერესს მოკლებულია. შეიძლება 100 საწარმოა გამოტანილი გასაყიდად , მაგრამ არავის აინტერესებს იგი თავისი სამომავლო პერსპექტივით და პოტენციალით. საპრივატიზაციო პოლიტიკა არ გააჩნიათ,  რა უნდა გაკეთდეს მომავალში, რაც იწვევს დაბალ ინტერესს და პრივატიზაციის ჩავარდნას“, - აცხადებს ჩარგეიშვილი.

ბიზნესის სამართლის ექსპერტი იხსენებს, რომ ადრე პრივატიზაცია ტარდებოდა საკონკურსო, სააქციონერო წესებით, ცხადდებოდა ნულოვანი აუქციონები და ადამიანებს ჰქონდათ ინტერესი, რომ მონაწილეობა მიეღოთ.

,,წლების წინ, წარმატებული პრივატიზაციის შედეგად,  ბევრი სახელმწიფო საწარმო დღეს წარმატებული ბიზნესის მმართველობაშია.  ეს პროცესი გავიარეთ, ენერგეტიკაში, ჯანდაცვაში პრივატიზაცია განხორციელებულია, რჩება ისეთი ობიექტები, როგორიცაა ,,საქართველოს რკინიგზა“, ,,საქართველოს ფოსტა“, აეროპორტები - ამ ტიპის საწარმოები, რომელიც სახელმწიფოს აქვს, მაგრამ მათ მიმართ აქციონერულ ინტერესს ნაკლებად ავლენს. საბოლოო ჯამში, ყველაზე დიდი პრობლემა პრივატიზაციის პოლიტიკის არქონაა.  სიმართლე უნდა ითქვას, რომ ვერ გაართვეს თავი ამ პროცესს, რადგან ვინმე რამეს თუ გააკეთებს, ჯერ უნდა შემუშავდეს პოლიტიკა და მას აუცილებლად მოყვება აღსრულების რეგლამენტაცია, როგორ უნდა გატარდეს. მესამე ეტაპია, რის რესურსი გვაქვს. მთავრობა კი პირიქით მოიქცა, ბიზნესს ისეთი ობიექტები შესთავაზა, რომელიც მოკვლეული არ იყო და არც ინტერესი გამოიწვია“, - დასძენს ,,კომერსანტთან“ ჩარგეიშვილი.

დაბალი კონკურენცია, ზარალიანობა და არახელსაყრელი საბაზრო პირობები მცირე ჩამონათვალია პრობლემებს შორის, რასაც ,,ეკონომიკური ტრანსფორმაციის ცენტრის“ ხელმძღვანელი რამაზ გერლიანი სახელმწიფო საწარმოების პრივატიზაციის  შემაფერხებელ გარემოებად მიიჩნევს. ეკონომისტი მომხრეა, რომ ობიექტები კერძო პირებს უფასოდ გადაეცეს.

,,პრივატიზაციის მთავარი მიზანია სახელმწიფო აქტივების კერძო საკუთრებად ქცევა. რაც მეტი ობიექტი გადავა კერძო საკუთრებაში, მეტ მოგებას მიიღებს ეკონომიკა, ბიზნესის  ეკონომიკური აქტივობიდან გამომდინარე. ამიტომ ყველას უნდა მიეცეს შესაძლებლობა, პრივატიზაციის პროცესში მიიღოს მონაწილეობა.  რაც დღეს იყიდება და ვინც ყიდულობს, ესენი არიან  მთავრობის წევრებთან დაახლოებული პირები, რომლებსაც ისედაც სურვილი ჰქონდათ, ეს ობიექტები მათ საკუთრებად ქცეულიყო.  ბევრი გამოაქვთ, მაგრამ  100-დან იყიდება 10 ობიექტი და საბოლოოდ ისე ხდება, რომ ხშირ შემთხვევაში ფული გაურკვეველი მიმართულებით იხარჯება. ეს თანხები.  გამოსავალია, საქართველოს მოქალაქეებზე მოხდეს ამ აქციების გადაცემა. სხვა შემთხვევაში, თვალის ახვევის და ერთ წრეზე ტრიალის მეთოდია. კერძო სექტორის განვითარება თუ გვინდა, იგი სახელმწიფო ინტერვენციებისგან მაქსიმალურად დაცული უნდა იყოს. ალბათ, საწარმოების რაღაც ნაწილი სახელმწიფოს დაქვემდებარებაში დარჩება, მაგრამ დეტალურად უნდა განიმარტოს თითოეული ობიექტის მიზნობრიობა, რადგან პირდაპირ შედის ბიზნესთან კონკურენციაში და ხშირად ბიზნესს ვერ აძლევს განვითარების საშუალებას. ვიმედოვნებ, რომ რეფორმა საწარმოების მომგებიანობის და კონკურენტუნარიანობას გაზრდის და საბოლოოდ ბიზნესიც უფრო გაბედულად მიიღებს გადაწყვეტილებას, რასაც სწორედ რეფორმამ უნდა შეუწყოს ხელი“, - აცხადებს ,,კომერსანტთან“ გერლიანი.

შეგახსენებთ, რომ  სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული რესურსების პროაქტიული გაყიდვების და ქვეყანაში მეტი ინვესტიციის მოსაზიდად, ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრომ 2019 წელს ბიზნეს სექტორს მასშტაბური საპრივატიზებო პროგრამა „100 საინვესტიციო შეთავაზება ბიზნესს“ წარუდგინა, რომლის ფარგლებშიც შეთავაზებული იყო კომერციულად მიმზიდველი 100-ზე მეტი უძრავი ქონება და სასარგებლო წიაღისეულის მოპოვების 100 საბადო.

მომხმარებელს შესაძლებლობა ჰქონდა ყოველგვარი ბიუროკრატიული პროცედურების გარეშე მონაწილეობა მიეღო მიმდინარე ელექტრონულ აუქციონებში და მოკლე დროში გამხდარიყო სახელმწიფო აქტივის მესაკუთრე. პროგრამის ფარგლებში შეიქმნა საპრივატიზებო რუკა, სადაც დატანილი იყო სახელმწიფო აქტივების ნუსხა.

სახელმწიფო ქონების სააგენტოს მფლობელობაში ამჟამად სულ 106 საწარმო იმყოფება, ამ საწარმოების უმეტესობა მცირე ზომისაა და არაერთი მათგანი საქმიანობას არ ახორციელებს. ამ კომპანიების შერწყმა-ლიკვიდაცია უკვე წლებია, მიმდინარეობს.

მარი ჩიტაია