საქართველოს რეგიონულ ფინანსურ ჰაბად გადაქცევის რეფორმაზე ფიქრი საქართველოს მთავრობამ გასულ წელს დაიწყო, შესაბამისი 4 მილიონ ლარიანი ხელშეკრულება Rothschild & Co-სთანაც გაფორმდა. ბოლო მონაცემებით, უკვე მომზადებულია სტრატეგიის პროექტიც, რომლითაც რეფორმის წარმართვა განიხილება. პროექტი გულისხმობს საქართველოში სპეციალური ფინანსური ზონების 110 ჰექტარზე გონიოსა და თბილისის ზღვის მახლობლად შექმნას, სადაც უცხოური კომპანიები თავიანთ წარმომადგენლობებს გახსნიან.

ფინანსურ ზონაში უცხოური ინვესტიციების მოზიდვის მიზნით საერთო სამართალი ე.წ.Common Law იმოქმედებს, რისი საქართველოს ტერიტორიაზე ნაწილობრივი დანერგვისთვისაც სპეციალური საკანონმდებლო ცვლილებებია საჭირო. მსგავსი მოდელის სამართლის სისტემის დანერგვა იგეგმებოდა ქალაქ „ლაზიკაში“ და „ანაკლიის პორტში“.

PMC კვლევითი ცენტრის მკვლევარი ნიკა კაპანაძე „კომერსანტთან“ აღნიშნავს, რომ პროექტის შესახებ ძალიან მცირე დეტალია ცნობილი და ბევრ კითხვის ნიშანს აჩენს. მისი თქმით, გარანტირებული ფინანსური ჰაბის სტატუსზე საუბარი ამ ეტაპზე გადაჭარბებულია, რადგან ეს  ბევრ გარე ფაქტორზე არის დამოკიდებული, პირველ რიგში რეგიონში გეოპოლიტიკურ მდგომარეობაზე.

„სპეციალური ფინანსური ზონების მხოლოდ შექმნა ჰაბად გადაქცევას ნამდვილად არ უზრუნველყოფს, ეს არის მხოლოდ პირველი ნაბიჯი ამ სტატუსისკენ. ბევრი ფაქტორი განაპირობებს რამდენად მოხდება საქართველოს ფინანსურ ჰაბად გადაქცევა, თუმცა იდეის დონეზე მისასალმებელია. ამ ეტაპზე ბევრი დეტალი გასაჯაროებული არ არის, მხოლოდ ისაა ცნობილი და კარგიცაა, რომ საერთაშორისო კომპანიაა ჩართული სტრატეგიის შემუშავებაში, თუმცა უფრო კარგი იქნება ეს სტრატეგია გასაჯაროვდეს და ფართო საზოგადოებისთვის გახდეს ცნობილი. კიდევ ერთი ფაქტორია ყურადსაღები, სტრატეგიის შემუშავებამდე შეირჩა ორი ლოკაცია თბილისსა და გონიოში, ესეც დიდი კითხვის ნიშანია, რატომ გადაწყდა კონკრეტულად ეს ადგილები და რა უპირატესობები აქვს მათ. ცნობილია იდეა რომ თიზ იქნება, მხოლოდ ფინანსური ორგანიზაციებისთვის, თუმცა მნიშვნელოვანია როგორ მოხდება მისი განხორციელება.

ინვესტიციების მოზიდვის კუთხით პრობლემები ქვეყანაში არის, ჩვენი გეოპოლიტიკური გარემოება და ის თუ რა რეგიონშიც ვართ უარყოფითად მოქმედებს, ამიტომ ამისთვის საჭიროა ისეთი ტიპის ღონისძიებები რომ გადავწონოთ ეს გარემოებები. ტრადიციულ თიზებთან შედარებით ვფიქრობ უფრო დიდი შანსი გვაქვს ასეთი ფინანსური ზონის განვითარების, რადგან საკმაოდ ძლიერი ვართ ამ ნაწილში, ძლიერი საბანკო სექტორი გვაქვს და კომპეტენტური კადრებიც გვყავს. თუმცა მიუხედავად ამისა, სულ რომ დეტალურად და სწორად გაიწეროს სტრატეგია, მაინც არ არის გარანტირებული ჰაბის სტატუსი, რადგან ბევრ გარე ფაქტორზე არის დამოკიდებული, პირველ რიგში რეგიონში გეოპოლიტიკურ მდგომარეობაზე. რაც მთავარია რესურსი არ უნდა დაიხარჯოს ზედმეტი ანუ იმაზე მეტი რა ბენეფიტსაც ის მოგვიტანს“, — ამბობს ნიკა კაპანაძე.

ფინანსური ცენტრები ორიენტირებული იქნება ფინტექებზე, აქტივების მმართველ კომპანიებზე, ტრეიდინგით დაკავებულ კომპანიებზე და სხვა. ფინტექ ასოციაციის თავმჯდომარე დავით კიკვიძე „კომერსანტთან“ ყვება, რომ იდეა კარგია, მაგრამ ამ ყველაფერს ძალიან დიდი მუშაობა სჭირდება, მხოლოდ გახსნა არ იქნება საკმარისი, ინვესტორების დასარწმუნებლად.

„კლასიკური თიზ იქნება, თუმცა განსხვავება იმაში მდგომარეობს, რომ მხოლოდ ფინანსურ სექტორზე იქნება ორიენტირი აღებული. ამ ყველაფერს ძალიან დიდი მუშაობა სჭირდება, მხოლოდ გახსნა არ იქნება საკმარისი, ინვესტორების დარწმუნება იმაში, რომ საქართველო მიმზიდველია, ამაზე ბევრი მუშაობა იქნება საჭირო. რთულია ინვესტორები დაარწმუნო, რომ საქართველოში გახსნან კომპანიები, იქედან გამომდინარე რომ აქ მათ გადმოტანას თავისი დანახარჯები სჭირდება, რაც არცერთი კომპანიისთვის მარტივი არ არის. ინვესტორების დარწმუნებას საქართველოში ფინანსურ ზონაში გადმოვიდნენ სამუშაოდ, გაცილებით მეტი მუშაობა სჭირდება, ვიდრე უბრალოდ თიზ-ის გახსნას. არსებულ თიზ-ებით, როგორც ვიცი, არც ისე დიდი დაინტერესებაა სხვადასხვა კომპანიების მხრიდან, ამიტომ ეს პრაქტიკაც უნდა გავითვალისწინოთ და გაცილებით უკეთესი პირობები შევთავაზოთ ახალ ინვესტორებს“, - განმარტა დავით კიკვიძემ.

აღსანიშნავია, რომ ფინანსური ზონა გაითვალისწინებს სამი მიმართულებით განსხვავებულ რეჟიმებს. ეს იქნება სამართლებრივი, რეგულატორული და ფისკალური.

ნინო თამაზაშვილი