Ryanair-ის ავიალაინერი ათენიდან ვილნიუსში მიფრინავდა, როდესაც ის ბელარუსის საჰაერო სივრცეში შევიდა. ადგილობრივმა ავიადისპეჩერებმა მას „პოტენციური საფრთხის“ შესახებ შეატყობინეს და მინსკში დაშვება მოსთხოვეს. როდესაც პილოტმა ამ ბრძანების შესრულებაზე უარი განაცხადა, ჰაერში სამხედრო თვითმფრინავებიც გამოჩნდნენ და საბოლოო ჯამში „ბოინგ“-ის ეკიპაჟს დამორჩილება მოუწია.
თვითმფრინავი მინსკის აეროპორტში თითქმის 7 საათი იდგა. სპეცსამსახურები ლაინერს დიდხანს ჩხრეკდნენ და ბოლოს განაცხადეს, რომ შეტყობინება ბორტზე არსებული ბომბის თაობაზე ტყუილი აღმოჩნდა. თვითმფრინავმა გზა ვილნიუსის მიმართულებით ჩვეულებრივად განაგრძო.
ყველა მგზავრი თავის ადგილას იყო, ერთის გარდა. ბორტიდან ჩამოხსნეს ბელარუსი ოპოზიციური ჟურნალისტი, Telegram-არხ NEXTA-ს დამაარსებელი რომან პროტასევიჩი, რომელიც წლების მანძილზე ვილნიუსში ცხოვრობს.
ჯერ კიდევ ჰაერში ცხადი გახდა, რომ არავითარი ბომბი არაფერ შუაშია, როდესაც ავიალაინერი მინსკის მიმართულებით გადაამისამართეს, 26 წლის პროტასევიჩმა დანარჩენ მგზავრებს მიმართა და შეატყობინა, რომ მას სამშობლოში სასიკვდილო განაჩენი ელის.
„ის არ ყვიროდა, მშვიდად ლაპარაკობდა, მაგრამ აშკარად ძალიან შეშინებული იყო“, - განაცხადა თვითმფრინავის ერთ-ერთმა მგზავრმა მონიკა სიმკიენემ.
„ისეთი შთაბეჭდილება შეიქნა, რომ ის მზადაა ფანჯარაში გადახტეს, რომ იღებოდეს“, - ამბობს მეორე მგზავრი ედვინას დიმსა.
პროტასევიჩმა შექმნა დღეს ბელარუსში ძალზე პოპულარული და ხელისუფლებისთვის შემაწუხებელი ინტერნეტ-არხი NEXTA. 2020 წლის სექტემბერ-ოქტომბერში ქვეყანაში მასობრივი საპროტესტო მოძრაობის სასტიკი ჩახშობის შემდეგ ევროპის უკანასკნელმა დიქტატორმა ალექსანდრ ლუკაშენკომ ყველა დამოუკიდებელი საინფორმაციო საშუალება დახურა და სოციალური ქსელი Telegram დარჩა ერთ-ერთ ბოლო პლატფორმად, რომლესაც ცენზურა ვერ შეეხო.
ბოლო წლების მანძილზე პროტასევიჩი ლიტვაში ცხოვრობდა, სამშობლოში კი მის წინააღმდეგ რამდენიმე სისხლის სამართლის საქმეა აღძრული, ხოლო უშიშროების სამინისტრომ ის ტერორისტთა სიაში შეიყვანა.
23 მაისს პროტასევიჩი ბრუნდებოდა ვილნიუსში საბერძნეთიდან, სადაც ბელარუსული ოპოზიციის ლიდერთან სვეტლანა ტიხანოვსკაიასთან ერთად ეკონომიკურ კონფერენციაში მონაწილეობდა. ათენის აეროპორტში მან ვიღაცა მელოტი კაცი შეამჩნია, რომელიც მას აშკარად უთვალთვალებდა, რაც ჩანს კიდეც მის მიერ გადაღებულ სურათებში.
პროტასევიჩის ფაქტიური გატაცების შემდეგ, კოლეგებმა მას საიტზე წვდომა დაუბლოკეს, იმისთვის რომ ხელისუფლებამ ამ გზით არხის 256 000 ხელმომწერთა შესახებ პირადი ინფორმაცია ხელში არ ჩაიგდოს. მათი დიდი ნაწილი ემიგრაციაში ცხოვრობს, თუმცა, როგორც ჩანს არც ეს არის უსაფრთხოების გარანტია.
„ვერც ერთი ადამიანი, რომელიც ბელარუსს გადაუფრენს, თავს უსაფრთხოდ ვერ იგრძნობს“ - ამბობს ტიხანოვსკაია.
ეს ფაქტი იმის ნათელი დადასტურებაა, რომ ადამიანები, რომლებიც დიდ სიმაღლეზე, სამგზავრო თვითმფრინავებში იმყოფებიან, ვერ იქნებიან ბოლომდე დაცულები. 2014 წელს აღმოსავლეთ უკრაინის საჰაერო სივრცეში პრორუსმა სეპარატისტებმა მალაიზიური „ბოინგი“ ჩამოაგდეს, რის გამოც 298 ადამიანი დაიღუპა. ამის შემდეგ სამოქალაქო თვითმფრინავები აღმოსავლეთ უკრაინის ტერიტორიას ტრანზიტისთვის არ იყენებენ. სავარაუდოდ, იგივე ბედი ბელარუსსაც ელის.
nytimes.com
თენგიზ აბლოთია
ლუკაშენკო
