ეკონომისტი ნურიელ რუბინი ფორბსთან ჩინეთში არსებულ ეკონომიკურ სიტუაციას აფასებს.მისი მტკიცებით, ჩინეთს მართლაც აქვს დიდი ვალი და ცდილობს მის მოგვარებას, თუმცა, ექსპერტის თქმით, სირთულე იმაშია, რომ ქვეყანას ეკონომიკური ზრდის 6% -ე შესანარჩიუნებლად, სჭირდება ინვესტიციების გაზრდა, რაც ზრდის ჩინეთის ვალის ტვირთს. ჩინეთის ხელისუფლებამ უნდა დააბალანსოს ვალისა და ეკონომიკური ზრდის აქტივობები. რუბინს სჯერა, რომ  ჩინეთს შეუძლია გაუმკლავდეს ამ პრობლემას. მისი შეფასებით, პირველ რიგში, ჩინეთის მთავრობა ინარჩუნებს ბიუჯეტის დეფიციტისა და ვალის დაბალ დონეს. ექსპერტი ასევე ამბობს, რომ  ჩინეთი აკონტროლებს კაპიტალის ნაკადებსაც, ამიტომ რუბინი დარწმუნებულია, რომ კაპიტალის გადინებით გამოწვეული კოლაფსი და გადახდების კრიზისი ნაკლებად მოსალოდნელია.

რუბინი ამტკიცებს, რომ Evergrande-ის (როგორც უმსხვილესი მოთამაშის ჩინეთის უძრავი ქონების ბაზარზე) გაკოტრებამ შეიძლება სერიოზული პრობლემები შეუქმნას  მთელ სექტორს, თუმცა ექსპერტი იმასაც შენიშნავს, რომ ამჟამად ჩინეთის უძრავი ქონების, კერძოდ, კომერციული უძრავი ქონების სფეროში, ახლა ჭარბი მარაგია. რუბინი მიიჩნევს, რომ ზარალი გარდაუვალია, მაგრამ ჩინეთი არ დაუშვებს, რომ ევერგრანდესთან არსებულმა სიტუაციამ გამოიწვიოს ქაოსი ბაზარზე. რუბინი ამბობს, რომ ვინაიდან უძრავი ქონების სექტორის წილი მშპ -ს დაახლოებით 30% -ს შეადგენს, სექტორში დაკრედიტების დონის შემცირებამ შეიძლება გამოიწვიოს ქვეყნის მთელი ეკონომიკის ზრდის შენელება. ეს, თავის მხრივ, შეამცირებს ჩინეთის მოთხოვნას საბადოზე, ლითონზე და სხვა ნედლეულზე, რაც, რა თქმა უნდა, გავლენას მოახდენს გლობალურ ეკონომიკაზეც. მაგრამ, რუბინი დარწმუნებულია, რომ  ევერგრანდის პრობლემები არ გამოიწვევს ფართომასშტაბიან კრიზისს.

კითხვაზე, რა განაპირობებს და როდის უნდა ველოდოთ მსოფლიო გლობალურ კრიზისს, რუბინის პასუხი ასეთია:

მე არ ვარაუდობ, რომ გლობალური ფინანსური კრიზისი ხვალ დაიწყება. მე ვსაუბრობ მხოლოდ სხვადასხვა სახის საფრთხეებზე, იქნება ეს ეკონომიკური, თუ ფინანსური  საფრთხე, რომლებიც გროვდება და შეიძლება გამოიწვიოს კრიზისი მომდევნო რამდენიმე წლის განმავლობაში. კორონავირუსის კრიზისი გლობალური ფინანსური კრიზისისგან განსხვავდება მრავალი თვალსაზრისით. პირველ რიგში, პანდემიამ გამოიწვია ეკონომიკური ზრდის ერთდროული შენელება მთელს მსოფლიოში. 2008 წელს, ეს ყველაფერი დაიწყო აშშ -ს იპოთეკური კრიზისიდან და მხოლოდ ამის შემდეგ გავრცელდა სხვა ქვეყნებში. გარდა ამისა, კორონავირუსმა გამოიწვია მიწოდების მკვეთრი ვარდნა. კიდევ ერთი განსხვავება ისაა, რომ გლობალურმა ფინანსურმა კრიზისმა გამოიწვია მოთხოვნის შემცირება, საკრედიტო კრიზისი და დეფლაცია. ამჯერად, მთავრობებმა აქტიურად გამოიყენეს ფულადი, საკრედიტო და ფინანსური ინსტრუმენტები ეკონომიკის სტიმულირებისთვის, ამიტომ აღდგენა ძალიან ძლიერი იყო. ამავდროულად, გლობალური მიწოდების ჯაჭვების დარღვევის გამო, წარმოიშვა ინფლაციის პრობლემა. ჯერ ფასები გაიზარდა საქონელზე, შემდეგ - ნედლეულზე, ახლა ჩვენ ვხედავთ საკვების ფასების ზრდას და როდესაც მომსახურების სექტორი სრულად ამოქმედდება დაბლოკვის შემდეგ, ჩვენ იქაც ვნახავთ ფასების ზრდას. ჩვენ შეგვიძლია ვისაუბროთ ზომიერ სტაგფლაციაზე. მესამე კვარტლიდან მოყოლებული, ინფლაცია მიმდინარეობს ზრდის შემცირების ფონზე. ეს ნაწილობრივ გამოწვეულია კორონავირუსის დელტა შტამის წარმოქმნით, რამაც გამოიწვია საქონლის, მომსახურებისა და შრომის მიწოდების შეფერხება. შედეგად, ჩვენ გვაქვს დაბალი ზრდა და მაღალი ინფლაცია. ოპტიმისტური ანალიტიკოსები ამბობენ, რომ ეს დროებითი მოვლენაა - დელტას დაძაბულობის შემცირებისთანავე, ზრდა აჩქარდება და ინფლაცია შენელდება. მე ვხედავ გლობალურ ეკონომიკაში ინფლაციის ზრდის სტრუქტურულ მიზეზებს საშუალოვადიან პერსპექტივაში. ეს ტენდენცია უკვე აშკარაა შეერთებულ შტატებში, ევროპაში, რუსეთში, თურქეთში და განვითარებადი ბაზრებზე. მე მჯერა, რომ ეს არ არის დროებითი გარდამავალი ფენომენი. ეს არის გლობალური ინფლაციის ზრდის დასაწყისი, რომელიც გაგრძელდება რამდენიმე წლის განმავლობაში, - ამბობს ექსპერტი და უარყოფს გავრცელებულ მოსაზრებას იმის თაობაზე, რომ თითქოს ინფლაცია ექსპორტზე გადის. საქმე ისაა, რომ არსებობს მოსაზრება, თითქოს შეერთებულმა შტატებმა, რაოდენობრივი შემსუბუქების პოლიტიკის გამო, გაზარდა ფასები და ამის ეფექტს იგრძნობენ მომხმარებლები სხვა ქვეყნებში, მათ შორის რუსეთში, თუმცა რუბინი დარწმუნებული არაა რომ რუსეთში, თურქეთში ან ბრაზილიაში ინფლაციის მიზეზები აშშ -ს მონეტარულ პოლიტიკაში უნდა ვეძებოთ.

რასაკვირველია, მოწინავე ეკონომიკურ ქვეყნებში ლიბერალური მონეტარული პოლიტიკა იწვევს მთელ მსოფლიოში ნედლეულის, საქონლისა და სასოფლო -სამეურნეო პროდუქციის უფრო მაღალ ფასებს. მაგრამ ამავე დროს, სხვადასხვა ქვეყანაში ასევე არსებობს მათთვის სპეციფიკური ფაქტორები, რომლებიც ხელს უწყობენ ინფლაციას. მაგალითად, რუსეთში ეს არის ნავთობის მსოფლიო ფასების ვარდნა, რამაც რუბლის გაუფასურება გამოიწვია. სუსტი ვალუტა, რა თქმა უნდა, გულისხმობს იმპორტის ზრდას, რომლის კონტროლს ცენტრალური ბანკი ცდილობს საპროცენტო განაკვეთის ცვლილებით. ანუ, შიდა და გარე ფაქტორების ერთობლიობა იწვევს ინფლაციას თითოეულ ქვეყანაში, - ამბობს ეკონომიკის ექსპერტი.

ცნობილია აშშ კვლავ განიხილავს მთავრობის ვალის ჭერის გაზრდას. ამასთან დაკავშირებიტა განსხვავებული მოსაზრება აქვს რუბინს. იგი განაცალკევებს ბოლო 20-30 წლის განმავლობაში კერძო და სახელმწიფო ვალების ზრდის გლობალურ პრობლემას აშშ-ს ეროვნული ვალის ჭერის გაზრდის კონკრეტული სიტუაციისგან. რუბინი ამტკიცებს, რომ ეს არის წმინდა პოლიტიკური თამაში.

ჩვენ გვაქვს უცნაური წესი, რომელიც მოითხოვს ყოველ რამდენიმე წელიწადში, როდესაც ბიუჯეტის დეფიციტი ხდება, აამაღლოს ეროვნული ვალის ჭერი, რათა გააგრძელოს სესხის აღება. ამავე დროს, ბაზარი საშუალებას აძლევს შეერთებულ შტატებს აიღოს უზარმაზარი თანხები. ეს არის წმინდა პოლიტიკური თამაში - დემოკრატები და რესპუბლიკელები ყოველთვის კამათობენ ამ ჭერზე. ჩემთვის ეს რაღაც კაბუკის თეატრს ჰგავს. არავის ნამდვილად სჯერა აშშ -ს დავალიანების შეუსრულებლობის შესაძლებლობის. შედეგად, ისინი, რა თქმა უნდა, მიაღწევენ რაიმე სახის კომპრომისს და აამაღლებენ ეროვნული ვალის ჭერს. რა საფრთხეს უქმნის მსოფლიო ვალის ზრდის პრობლემა და რა შეიძლება გამოიწვიოს ამან? - 2019 წელს კერძო და სახელმწიფო ვალების ჯამი მშპ -ს დაახლოებით 220% -ს შეადგენდა, ახლა ეს არის მშპ -ს 360%, ხოლო განვითარებულ ეკონომიკებში ეს არის მშპ -ს 420% და ეს მაჩვენებლები იზრდება. ეს ვალი ჯერ კიდევ საკმაოდ ადვილია მომსახურებისათვის, რადგან განვითარებულ ქვეყნებში მოკლევადიანი საპროცენტო განაკვეთი ნულის ტოლია ან უარყოფითი. ძნელი სათქმელია, როგორ მოგვარდება ეს მდგომარეობა. ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მთავრობებმა შეამცირონ ხარჯები - ეს სავსეა სოციალური პრობლემებით. პირიქით, პანდემია აიძულებს გაზარდოს ხარჯები. ასევე ნაკლებად სავარაუდოა, რომ გაიზარდოს გადასახადები. ეს პოლიტიკურად რთულია და კერძო ბიზნესის ინვესტიციებს ნაკლებად მიმზიდველს ხდის. შესაბამისად, ბიუჯეტის დეფიციტი დარჩება მაღალ დონეზე. დიდი ალბათობით, ცენტრალური ბანკები მიიღებენ უმცირეს წინააღმდეგობას და გააგრძელებენ ვალის მონეტიზაციას. ეს ნიშნავს, რომ ისინი დაფარავს ბიუჯეტის დეფიციტს რაოდენობრივი შემსუბუქებისა და სხვა ინსტრუმენტების საშუალებით. ასეთი ქმედებები იწვევს ინფლაციის ზრდას, რაც, თავის მხრივ, ამცირებს სახელმწიფო ვალის რეალურ რაოდენობას. ცენტრალური ბანკები ახლა ვალების მახეშია და მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრებამ შეიძლება გამოიწვიოს კრიზისი. ამიტომ, მეშინია, რომ თანდათანობით ჩვენ აღმოვჩნდებით მსოფლიოში ძალიან მაღალი ინფლაციის წინაშე. ეს მოხდენა თანდათან და არა უცებ, - ამტკიცებს რუბინი და დასძენს, რომ კრიზისი დადგება მომდევნო 3-5 წელიწადში. მისი თქმით, გლობალური ინფლაცია და ვალის კრიზისი ყველას შეეხება, ძლიერ და სუსტ, ღარიბ და მდიდარ ქვეყნებს.

მე არ ვარ ერთადერთი, ვინც პროგნოზირებს ინფლაციისა და სტაგფლაციის მზარდ რისკებს, არიან სხვებიც, იგივეს ამბობენ: ლარი სამერსი, რეი დალიო, მუჰამედ ელ -ერიანი, კენ როგოფი. ვიმედოვნებ, რომ ჩვენ მოგვისმენენ, მაგრამ ამას სერიოზული გადაწყვეტილებები სჭირდება. ცენტრალური ბანკები რთულ მდგომარეობაში არიან, რაც არ უნდა გააკეთონ, შედეგი ცუდი იქნება. თუ რისკები იგნორირდება, ინფლაცია გარდაუვალია, ხოლო თუ მონეტარული პოლიტიკა გამკაცრდება, ბაზარი დაიშლება, ეკონომიკა შეიძლება დასუსტდეს და რეცესიაც კი დაიწყოს. ეს არის დილემა, სადაც ადვილი გამოსავალი არ არსებობს. სისტემამ დააგროვა ვალის ისეთი მოცულობა, რომ თუ ის მონეტიზირდება, ეს გამოიწვევს ინფლაციას, ხოლო თუ არა, შეიძლება მოხდეს ფინანსური კოლაფსი. დარტყმის შესამსუბუქებლად, მსოფლიოს ქვეყნები უნდა გაერთიანდნენ პანდემიით გამოწვეული კრიზისის დასაძლევად და ერთად იმუშაონ ფინანსური სტაბილურობის მისაღწევად და კლიმატის კატასტროფის თავიდან ასაცილებლად. უფრო გლობალური თანამშრომლობაა საჭირო და არა დესტრუქციული კონკურენცია და ნულოვანი თამაშები. თუ ეს მოხდება, ალბათ, ჩვენ შეგვეძლება საერთაშორისო ეკონომიკის სტაბილიზაცია. ყველა ჩვენი განსხვავების მიუხედავად, ლოგიკა მოითხოვს, რომ ვიპოვოთ საერთო გადაწყვეტილებები გლობალური პრობლემების პასუხად, თუ არა, -  ქაოსი გარდაუვალია, - ამბობს რუბინი.

ავტორი: ბელა გელაშვილი

წყარო:.forbes.ru