პორტუგალიელი აგრონომი ხორხე დუარტე USAID-ის სასოფლო-სამეურნეო პროგრამის ინიციატივით საქართველოს ესტუმრა, და ქვეყანაში ლურჯი მოცვის ინდუსტრიის განვითარების პერსპექტივები შეაფასა.
საიტი EastFruit გაესაუბრა მას ამ საკითხებზე.
– როგორია თქვენი შთაბეჭდილებები საქართველოში ლურჯი მოცვის სექტორის თაობაზე?
– ივნისში მე რამდენიმე მცირე და მსხვილ პლანტაციას ვესტუმრე.
შემიძლია ვთქვა, რომ ლურჯი მოცვი ძალიან შრომატევადი კულტურაა და პლანტაციების მთლიანი ფართობის ზრდასთან ერთად უკვე იგრძნობა მუშახელის დეფიციტი. ასეა პორტუგალიაშიც, სადაც ლურჯი მოცვის საშუალო პლანტაციის ფართი 2 ჰექტარს არ აღემატება.
თუმცა, ჩვენთან გამოიყენება თანამედროვე ტექნოლოგიები, საქართველოში კი მექანიზების დონე ძალიან დაბალია. ეს კი დარგის განვითარებას მნიშვნელოვნად აფერხებს.
ქართველი მწარმოებლები თვლიან, რომ მოცვის ხელით კრეფა ხარისხის შენარჩუნების საშუალებას იძლევა. იქნებ ამაშია საქმე?
ეს სიმართლეა, თუ ჩვენ ვსაუბრობთ მოცვის ძველ სახეობებზე, თუმცა, ევროპაში ფერმერები გადავიდნენ პროდუქტის ახალ ჯიშებზე, რომლებიც გაცილებით უკეთესადაა ადაპტირებული მექანიზებულ კრეფასთან.
ქართველ მწარმოებლებს მოცვის ახალ სახეობების გაცნობას ვურჩევ, რადგანაც მომავალში მათ მუშახელის დეფიციტი ვერ ასცდებათ და მექანიზაციაზე გადასვლა ყველა შემთხვევაში მოუწევთ. პორტუგალიაში ფერმერთა უმრავლესობა ახალ სორტებზე უკვე გადავიდა, საქართველოში კი დიდი უმრავლესობა კვლავ ძველ სახეობებზე მუშაობს.
ეს იმაზე რთული საკითხია, ვიდრე ერთი შეხედვით ჩანს - საქმე ისაა, რომ მექანიზებულ კრეფაზე გადასვლა ავტომატურად შეუძლებელია - ამისთვის ნერგები სპეციალური წესებით უნდა დარგო. საქართველოში კი ამ წესებს არავინ უყურებს, შესაბამისად, მექანიკური კრეფისთვის გამოსადეგი ლურჯი მოცვის პლანტაციები საქართველოში ძალიან ცოტაა.
ამიტომაც, მოცვის ქართული სექტორი ამ მასშტაბური ცვლილებისთვის მზად არაა.
მე ვფიქრობ, დღეს ქართველი ფერმერები სულ სხვა საკითხებზე ფიქრობენ - ადამიანური რესურსების დეფიციტზე, ლურჯი მოცვის ინდუსტრიის გამსხვილება-კომერციალიზებაზე. ასევე სერიოზული პრობლემაა არასაკმარისი საირიგაციო სისტემები, რადგანაც ლურჯ მოცვს ძალიან ბევრი წყალი სჭირდება, განსაკუთრებით კი გაზაფხულზე და ზაფხულში.
კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი საკითხი, რომელიც გადაწყვეტას მოითხოვს - სასუქების გამოყენება და ნიადაგის გაუმჯობესებაა.
მაგალითად, გურიაში, სადაც ლურჯი მოცვის ბევრი პლანტაციაა, ნიადაგის 50-70% თიხაა, რაც ამ კულტურის წარმატებული მოყვანისთვის საუკეთესო პირობა ნამდვილად არაა. ნიადაგი მოცვისთვის უნდა იყოს რბილი, ისეთი, რომ წყალს კარგად ატარებდეს.
ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია პლანტაციის სწორი დაგეგმარება - ნერგებს შორის გარკვეული მანძილი უნდა იყოს, თუმცა, საქართველში ამ საკითხს საერთოდ არავინ აქცევს ყურადღებას. ესეც მოსავავლის ხარისხსა და რაოდენობაზე ძალიან ცუდად აისახება.
ამაზე საქართველოშიო საერთოდ არავინ ფიქრობს. ამ და სხვა საკითხების გადაწყვეტის გარეშე ლურჯი მოცვის ინდუსტრია საქართველოში ვერანაირად ვერ განვითარდება და წინ ვერ წავა.
დღევანდელი სტანდარტების და მოთხოვნების შესაბამისად, ლურჯი მოცვის პლანტაცია უმდა იყოს გათვლილი მინიმუმ 2-წლიან პესრპექტივაზე,
ლურჯი მოცვი საქართველოში 2012 წლიდან მოჰყავთ, დღეს კი ახალი ტექნოლოგიების, ცოდნის და უნარ-ჩვევების ათვისების დროც მოვიდა, წინაამღდეგ შემთხვევაში საქართველოს ამ დარგში საერთაშორისო ბაზარზე ჩამორჩენა გარდაუვალია.
east-fruit.com
ლურჯიმოცვი
