რადიო „კომერსანტის“ ეთერში გადაცემა „ბიზნესი და სამართალი“ ნინო ლიპარტიასთან ერთად, გადაცემის წამყვანმა და საქართველოს უზენაესი სასამართლოს მოსამართლე თამარ ოქროპირიძემ საჯარო სამსახურში ქალთა როლსა და გენდერულ თანასწორობაზე ისაუბრეს.

თამარ ოქროპირიძის თქმით, სტატისტიკა გვიჩვენებს, რომ განათლების ნებისმიერ საფეხურზე ქალები უფრო მაღალ აკადემიურ მოსწრებას აჩვენებენ კაცებთან შედარებით, მაგრამ როგორც კი საჯარო სამსახურზე მიდგება ჯერი, ქალების კარიერულ გზაზე წინსვლა ფერხდება.

„კორპორაციული კიბეზე, ქალებთან შედარებით, კაცების უფრო სწრაფი აღმასვლა ხდება და „უხილავი შუშის ჭერი“ ჩვენს საზოგადოებაში, როგორც საჯარო, ისე კერძო სექტორში, არსებობს. ქალების წარმატება არ არის მათ აკადემიური მოსწრების პირდაპირ პროპორციული“, - განაცხადა თამარ ოქროპირიძემ.

მისი თქმით, ამ „შეფერხების“ მიზეზი საზოგადოებაში ჩამოყალიბებული სტერეოტიპიებია.

„გენდერის მკვლევრები კარიერული წინსვლის შეფერხების 2 ძირითად მიზეზს გამოყოფენ. პირველი - არის ის, რომ ქალები, კაცებთან შედარებით, სხვა მიმართულებით არიან ორიენტირებული და ნაკლებ დროს უთმობენ კარიერას; მეორე - ქალებს აქვთ გარკვეული ბარიერები და დაბრკოლებები. ესენია: შვილები, ოჯახი, ის სტერეოტიპი, რომ შვილის გაზრდა არის მხოლოდ ქალის საქმე და ა.შ. ქალებს 3-ჯერ მეტი შრომის გაწევა უწევთ იმისათვის, რომ კარიერულ წინსვლას მიაღწიონ, ვიდრე მამაკაცს. სწორედ ეს არის იმის მიზეზი, რომ საქართველოს კონსტიტუციაში გარკვეული ხაზგასმა გაკეთდა იმის, რომ უნდა იქნას ქალის და კაცის თანაბარი უფლების უზრუნველყოფა“, - განაცხადა თამარ ოქროპირიძემ.

გადაცემაში ქალთა მიმართ ძალადობის ფორმებზეც ისაუბრეს. როგორც გადაცემის სტუმარმა თქვა, ქალთა მიმართ ძალადობის ყველაზე გავრცელებული ფორმა ფიზიკური ძალადობაა, ასეთ დროს ქალს ძალადობის ნიშნები აღენიშნება და ადვილია ძალადობის დადგენა, მაგრამ განსაკუთრებით რთული ფსიქოლოგიური ძალადობის გამოვლენაა, რადგან ასეთ დროს ძალადობა თვალით უხილავია და მისი გამოვლენა რთულია. ფსიქოლოგიურ ძალადობას ახასიათებს შანტაჟი, დამცირება, საკუთარი თავის მიმართ რწმენის დაკარგვა, რაც მის პატივსა და ღირსებას ბღალავს.

„ყველაზე რთული ფსიქოლოგიური ძალადობის დადგენა. ასეთ დროს, სტერეოტიპებიდან გამომდინარე, ხშირად ქალები ვერ ხვდებიან, რომ ფსიქოლოგიური ძალადობის მსხვერპლნი არიან - დაყვირება, დამცირება მიაჩნიათ, რომ ნორმალურია და არაფერი განსაკუთრებული არ ხდება. როცა მოდიან სასამართლო დარბაზში და ითხოვენ შემაკავებელ ან დამცავ ორდერს და როცა საქმე მიდის იქამდე, რომ მათ მეუღლეს არ პარტნიორს გარკვეული სამართლებრივი სანქცია უნდა შეეხოს, მერე უკან იხევენ, აღარ უნდათ მოძალადე დაისაჯოს“, - აცხადებს თამარ ოქროპირიძე.

მისი თქმით, ასეთ დროს მთავარი სირთულე მტკიცებულებების არ არსებობაა, რადგან დანაშაული დახურულ კარს მიღმა ხდება და მოძალადესა და მსხვერპლის გარდა სხვა თვითმხილველი არ არის. მსგავსი საქმეების განხილვისას მტკიცებულებად ითვლება მიმოწერა სოციალურ ქსელში, ასევე, გამონაკლის შემთხვევაში, ფარული ჩანაწერი, თუ ადამიანს თავის დაცვის სხვა გზა არ აქვს.

„ჩვენი კანონმდებლობით ქალს აქვს შესაძლებლობა, რომ მისი უფლებები იყოს დაცული. გვაქვს შემაკავებელი და დამცავი ორდერი. შემაკავებელ ორდერი პოლიციის მიერ გამოცემული აქტია, რომლის დროსაც ხდება მყისიერი ღონისძიების გატარება, რომ შეჩერდეს ქალზე ძალადობა, აეკრძალოს მოძალადეს მსხვერპლთან მიახლოება ან კომუნიკაცია; დამცავ ორდერს მსხვერპლის განცხადების საფუძველზე გამოსცემს სასამართლო. აქ უფრო მეტი დრო აქვს სასამართლოს მსჯელობისთვის, უნდა მოუსმინოს მხარეებს და გადაწყვიტოს არსებობს თუ არა ამ ორდერის გამოცემის აუცილებლობა. ამასთან ერთად, ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში სიახლეა ელექტრო სამაჯურის გამოყენება, როცა შესაძლებელია მისი გამოყენებულ იმისათვის, რომ მოძალადე მსხვერპლს ვერ მიუახლოვდეს,“ - აცხადებს თამარ ოქროპირიძე.

გადაცემაში ასევე ისაუბრეს საჯარო სამსახურიდან გათავისუფლების შემთხვევაში  ქალების უფლებებზე.

თამარ ოქროპირიძის თქმით, ახალ საჯარო სამსახურის შესახებ კანონში, არსებობს 2-კვირიანი მოსაფიქრებელი ვადა, როცა პირი დაწერს განცხადებას და ითხოვს სამსახურიდან გათავისუფლებას. მას აქვს 2 კვირის ვადა, რომ შეცვალოს გადაწყვეტილება და დაბრუნდეს სამსახურში. ეს კანონი მოქმედებს არა მხოლოდ ქალების მიმართ, კანონი თანაბარი გარანტიებს უქმნის ქალს და კაცს.

კანონის მიხედვით, არ შეიძლება ორსულის, ან ქალის, რომელსაც ჰყავს 3 წლამდე შვილი რეორგანიზაციის, შტატების შემცირების, ან უარყოფითი შეფასების გამო სამსახურიდან გათავისუფლება.

გადაცემის მესამე ნაწილში გადაცემის წამყვანმა და სტუმარმა საარჩევნო სიებში ქალების კვოტირებაზეც ისაუბრეს. თამარ ოქროპირიძის თქმით, ნებისმიერი გზით ქალის როლის წამოწევა ძალიან მნიშვნელოვანია.

„საქართველოს პარლამენტის მიერ მიღებული იქნა კანონი, რომლითაც პოლიტიკურ პარტიებს დაუდგინდათ ვალდებულება, რომ საარჩევნო სიებში ყოველი მეოთხე პირი იყოს ქალი. ეს მიზნად ისახავს მეტი ქალის წარმოჩენას პოლიტიკაში. ეს პოზიტიური დისკრედიტაციის მაგალითია. მე მიმაჩნია, რომ ნებისმიერი ფორმით ქალის როლის წამოწევა არის ძალიან მნიშვნელოვანი და საკონსტიტუციო სასამართლომაც მიგვითითა, რომ ქალს, ისევ როგორც მამაკაცს აქვს თანაბარი უფლება და შესაძლებლობა მიიღოს დამოუკიდებლად გადაწყვეტილება და აქვს უფლება, რომ მონაწილეობა მიიღოს საზოგადოებრივი ცხოვრებისა და პოლიტიკის სფეროში და მიმაჩნია, რომ ეს კანონი ლეგიტიმურ მიზანს ემსახურება და მე ვეთანხმები ამ პოზიციას“, - განაცხადა თამარ ოქროპირიძემ.