2021 წელს საქართველოს ექსპორტი 900 მილიონი დოლარით, ანუ 27%-ით, 4.2 მილიარდამდე გაიზარდა. მაღალი ტემპით - 38%-ით გაიზარდა ექსპორტი რუსეთში და მან $610 მილიონს მიაღწია, შედეგად, რუსეთმა აზერბაიჯანი ჩამოიტოვა და საქართველოს მეორე უმსხვილესი საექსპორტო ბაზარი გახდა. მისი წილი მთლიან ექსპორტში 14.4%-ია.

მიიღე ინფორმაცია უფრო სწრაფად ჩვენს Telegram-ზე.

რუსეთ-უკრაინის ომის გამო, ოკუპანტ ქვეყანაზე ამოქმედებულმა სანქციებმა კიდევ ერთხელ დაარწმუნა ქართველი ექსპორტიორები, რომ ეს ბაზარი არასტაბილურია და დივერსიფიცირება აუცილებელია.

Gateway&Partners Georgia-ს გენერალური დირექტორი, ექსპორტის განვითარების ასოციაციის გამგეობის წევრი გვანცა მელაძე „კომერსანტთან“ საექსპორტო ბაზრების დივერსიფიცირების პრობლემებზე საუბრობს და ამბობს, რომ ამ პროცესში სახელმწიფოს როლი უმნიშვნელოვანესია.

„ქართული პროდუქციის ახალ ბაზრებზე პოპულარიზაციისთვის სახელმწიფოს მხრიდან მხოლოდ გამოფენების თანადაფინანსება სამწუხაროდ საკმარისი არ არის. აპრილიდან ველოდებით ექსპორტის მხარდაჭერის ახალ სახელმწიფო პროგრამას და იმედი გვაქვს რომ გარკვეულწილად მოხდება ექსპორტის მხადაჭერის დივერსიფიცირებაც. სერიოზული ინვესტიციები არის ჩასადები ახალი ბაზრების ასათვისებლად. სახელმწიფოს როლი ამ მიმართულებით უმნიშვნელოვანესია. თანხები სახელმწიფოს მხრიდან უნდა დაიხარჯოს არამხოლოდ წარმოების ხელშეწყობაზე, არამედ მარკეტინგულ ბიუჯეტის გაზრდაა საჭირო კონკრეტულ დარგებში, კონკრეტული პროდუქტების პოპულარიზაციაზე. სავაჭრო ინსტრუმენტები უნდა გახდეს უფრო ხელმისაწვდომი მეწარმეებისთვის. აუცილებელია ამოქმედდეს ექსპორტის დაკრედიტების სააგენტო, რომელიც რამდენიმე წლის წინ უნდა შექმნილიყო.

გარკვეული პროდუქცია იმიტომ გადის ახლო მდებარე ქვეყნებში, რომ მათი ექსპორტის რადიუსი არის უფრო მცირე, არ გვაქვს შესაბამისი ლოჯისტიკა აწყობილი, არ გვაქვს შესაბამისი შეფუთვა მალფუჭებადი ნედლი ხილის ხანგრძლივი შენახვისთვის. განსავითარებელია საბორნე ინფრასტრუქტურაც, რომ მარტივად და დროულად მოხვდეს ჩვენი პროდუქცია მაგალითად ბულგარეთისა და რუმინეთის პორტებში და იქიდან მოხდეს დისტრიბუცია. არის დისკუსია რომ ქუთაისის აეროპორტში დაემატოს სატვირთო ტერმინალი, თუმცა ეს უფრო გრძელვადიანი გეგმაა. ყველაფერთან ერთად მეწარმეებისთვის ტექნიკური დახმარება არის კრიტიკულად მნიშვნელოვანი, რადგან მათ ძალიან უჭირთ რთულ ბაზრებზე ორიენტირება, მოლაპარაკების წარმოება, არ აქვთ ექსპორტის მართვის გამოცდილება, აქვთ ენის ბარიერი და ა.შ. მნიშვნელოვანია დიდი სასაწყობე მეურნეობის შექმნა, სადაც ქართული პროდუქცია განთავსდება და საერთაშორისო ბაზრებზე იმ ცენტრებიდან მოხდება საქონლის განაწილება.

მართალია არ არის აუცილებელი ეს ყველაფერი სახელმწიფომ გააკეთოს, თუმცა მნიშვნელოვანია მსხვილი ბიზნესის წახალისება, რომ ამ მიმართულებით დაინტერესდნენ“, - ამბობს გვანცა მელაძე.

ექსპორტის განვითარების ასოციაციის გამგეობის წევრი აღნიშნავს, რომ ადგილობრივი ექსპორტის კიდევ უფრო მეტად ზრდისთვის ინვესტიციების შემოდინების მატებაა საჭირო, აქცენტი კი განსაკუთრებით მცირე და საშუალო საწარმოებზე უნდა გაკეთდეს.

„პრობლემაა ისიც რომ პირდაპირი უცხოური ინვესტიციების შემოდინება რადიკალურად არის შემცირებული. ეს განაპირობებს იმას, რომ რთულდება ადგილობრივი ექსპორტის ზრდა, რადგან ინვესტიციებს მოჰყვება ინოვაციები, რომელიც საჭიროა იმისათვის რომ შევქმნათ ახალი პროდუქცია და ექსპორტში მოხდეს დივერსიფიცირება. სახელმწიფო აქცენტს უფრო მსხვილი ინვესტიციების, ცნობილი ბრენდების მოზიდვაზე აკეთებს, რასაც სჭირდება დიდი დრო, ენერგია და გამოცდილება. სამწუხაროდ არ კეთდება განვითარებულ ბაზრებზე მცირე და საშუალო საწარმოებზე ორიენტირება, რომ იქედან მცირე ინვესტიციები წამოვიდეს და ქართულმა მცირე და საშუალო კომპანიებმა მათი ათვისება შეძლონ“, - აღნიშნავს გვანცა მელაძე.

სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ინფორმაციით, 2022 წლის იანვარ-თებერვალში საქართველოდან განხორციელებული საქონლის ექსპორტის მოცულობამ (არადეკლარირებული ექსპორტის გარეშე) 760.4 მლნ. აშშ დოლარი შეადგინა, რაც 54.5 პროცენტით მეტია გასული წლის შესაბამისი პერიოდის მაჩვენებელზე. ადგილობრივი ექსპორტი (ექსპორტი რეექსპორტის გარეშე), მთლიანი ექსპორტის 73.1 პროცენტს შეადგენს. ერთ-ერთი უმსხვილესი საექსპორტო პარტნიორი ისევ რუსეთი (80.2 მლნ. აშშ დოლარი) რჩება.

ნინო თამაზაშვილი