რუსეთ-უკრაინის ომის ფონზე ინფლაციური რისკები გაზრდილია, არა მხოლოდ საქართველოსთვის, არამედ ევროპისთვის, პრობლემებია გლობალურ ბაზარზეც, გამოწვევებს ქმნის ევროს გაუფასურებაც. თუ  როგორ უმკლავდებიან გამოწვევებს ექსპორტიორები ამ და სხვა თემებზე ექსპორტის განვითარების ასოციაციის გამგეობის თავმჯდომარემ გვანცა მელაძემ ისაუბრა. მისი თქმით, დღეისათვის სექტორის ყველაზე  დიდი გამოწვევა არაპროგნოზირებადობაა.

მელაძის განმარტებით, სწორედ ეს არაპროგნოზირებადობა აბნევს მეწარმეებს, რის გამოც მათ მოლაპარაკებების წარმოება და გრძელვადიანი კონტრაქტების გაფორმება უჭირთ, რადგან არ იციან თუ როგორ დააზღვიონ რისკები. ეს ყველაფერი კი მომსახურებას და პროდუქციას აძვირებს, რის  გამოც  სექტორში შეფერხებებია.

რაც შეეხება ბაზრების დივერსიფიცირებას, გვანცა მელაძემ აღნიშნა, რომ ასოციაციის  წევრებს შორის დივერსიფიცირებაზე ის კომპანიები არიან ორიენტირებული, რომლებიც დსთ- ს ქვეყნებზე მუშაობდნენ, ხოლო დანარჩენები არსებული ბაზრის შენარჩუნებას ცდილობენ.

„იმდენად არაპროგნოზირებადი სიტუაციაა, რომ მწარმოებლებს ახალ  ბაზრებზე ინვესტიციის ჩადება უჭირთ, რადგან ისიც არ იციან თუ როგორი იქნება 2-3 წლის განმავლობაში ევროკავშირში მაკროეკონომიკური სიტუაცია. მეწარმეებისთვის ძალიან დიდი შოკი იყო, როდესაც ევროს კურსი დაეცა. გვქონდა შემთხვევები, როდესაც რამდენიმე წევრმა ახალი კონტრაქტები შეაჩერა და გააუქმა, იმიტომ რომ მოგების მარჟა იმდენად შემცირებული იყო, რომ კონკრეტულ ქვეყანაში ექსპორტს ვეღარ ახერხებდა.

ვისაც გრძელვადიანი კონტრაქტები უკვე  გაფორმებული აქვს, სამწუხაროდ მათთვის  ცვლილება მარტივი  არ არის, შესაბამისად  იმ მეწარმეებსაც ვინც ჩვენი წევრი არ  არის ჩვენ ვურჩევთ, რომ რისკები გაითვალისწინონ, კონტრაქტში დააზღვიონ და გარკვეული კურსი ან ვალუტა დააფიქსირონ“, - აღნიშნა „ბიზნესპარტნიორის“ ეთერში  გვანცა მელაძემ .

მელაძის თქმით, ახლა სასმელების ექსპორტისთვის ყველაზე ხელსაყრელი პერიოდია, რადგან ახალი წელი მოდის, ასევე თხილის სეზონიც აქტიურ ფაზაშია. თუმცა მისივე თქმით,  თხილის ფასს თურქეთი არეგულირებს, როდესაც თურქეთში თხილზე ნაკლები მოთხოვნაა, ეს საქართველოს ფასზეც მოქმედებს.

„სავარაუდოა, შეფერხებები გვექნება, თუმცა ექსპორტი საკმაოდ გაზრდილია და ალბათ საბოლოო ჯამში მაკრო დონეზე ეს  ყველაფერი დარეგულირდება. თუმცა კერძო კომპანიებში და კონკრეტულ  სექტორებში  გარკვეული ცვლილებები იქნება, შესაბამისად საჭიროა დაზღვევის მექანიზმების გააქტიურება, მაგრამ აღსანიშნავია ისიც, რომ გარკვეულ პირობებზე  ევროკავშირი არ მოგვყვება.

დაზღვევა გულისხმობს კურსის დაფიქსირებას ან ინფლაციის შემთხვევაში ფასის ცვლილების უფლებას, შესაძლებელია მსგავსი პუნქტების გათვალისწინება კონტრაქტში, მაგრამ შესაძლოა მსხვილმა იმპორტიორებმა მსგავსი პირობების საშუალება მცირე  მეწარმეების არ მისცეს, რაც ქართველი ექსპორტიორებისთვის რთულია“ - აღნიშნა გვანცა  მელაძემ . 

რაც შეეხება ევროპის ქვეყნებში ხელშეკრულების დოლარში გაფორმებას, გვანცა მელაძე პასუხობს, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში იმპორტიორები მოლაპარაკებას აჩერებენ და ალტერნატიულ წყაროს ეძებენ.

„კონკურენცია ისეთ პროდუქციაზე, რასაც ჩვენ ვაწარმოებთ საკმაოდ დიდია, ჩვენგან ბევრი რაოდენობით უნიკალური და განსაკუთრებული პროდუქცია არ გადის, შესაბამისად  სავაჭრო პირობების წამოყენება  ნაკლებად შეგვიძლია,

ძირითადად  ჩვენი ექსპორტიორები არიან ასეთ არაპროგნოზირებად მდგომარეობაში და თუ კომპანიამ კეთილი ნება გამოიჩინა და ძალიან კარგი ურთიერთობა აქვს უკვე ექსპორტიორთან და მისი დაკარგვა არ უნდა შესაძლოა დათმობაზე წამოვიდეს.  განვითარებულ ბაზრებზე ძალიან მნიშვნელოვანია პარტნიორული გამოცდილება იმისთვის, რომ შეღავათიან პირობებზე  მოელაპარაკო“, - აღნიშნა გვანცა მელაძემ.

იმ კომპანიებისთვის, რომლებსაც  პროდუქტი უკრაინასა და რუსეთში გაჰქონდათ გვანცა მელაძე აღნიშნავს, რომ გამოსავალი  ბაზრების დივერსიფიცირებაა. თუმცა ეს რთული საქმეა და პირველად დიდ ინვესტიციას საჭიროებს და ამიტომ ეს კომპანიები უნდა შეეცადონ, რომ ისევ დსთ-ს ქვეყნებში გავიდნენ, ამოიღონ ეს ამონაგები და შემდეგ უფრო სტაბილურ  ბაზრებზე გააკეთონ დივერსიფიცირება.

„ჩვენ რუსეთს უფრო კომფორტულ ბაზარს ვეძახით, იმიტომ რომ მეწარმეებს არ აქვთ ენის ბარიერი, ნაკლები ლოგისტიკური პრობლემებია აქვთ და მალფუჭებადი პროდუქციის გატანა მარტივად შეუძლიათ. 

ვერც იმას ვიტყვით, რომ რუსი  მომხმარებელი ბევრად  უფრო  ნაკლებს იხდის, ასევე უფრო მეტად კომპანიები უფრო მეტად  ქარხნიდან გაყიდვაზე არიან ორიენტირებული და ლოგისტიკურ  პროცესებში  ჩართვა არ  უწევს, რაც დიდ  ბაზრებზე  არ  ხდება.  ამიტომ  ერთადერთი რასაც  ჩვენ  ექსპორტიორებს  ვურჩევთ არის ის, რომ იქიდან მიღებული შემოსავალი დააბანდონ და ინვესტიცია სტაბილურ ბაზარზე გააკეთონ, ყველას მორალურ პასუხისმგებლობას ვერ მოსთხოვ, მაგრამ  გვმართებს, რომ მომავალში  გადავეწყოთ. მაგალითად, როდესაც რუსეთზე ემბარგო იყო და ღვინის სექტორს  სხვა  გზა არ  ჰქონდა, სერტიფიცირება ზუსტად მაშინ დაინერგა და ძალიან ბევრმა კომპანიამ  გააკეთა, თუმცა ეს იყო იძულებითი. ამიტომ ჩვენ წევრ ყველა კომპანიას ვურჩევ, რომ გრძელვადიან  სტრატეგიებზე წინასწარ იფიქრონ“, -  აღნიშნა გვანცა მელაძემ.

თაკო კვაჭანტირაძე