კომპანიები საკუთარი შემოსავლის ნაწილს, როგორც წესი, ბიზნესის გაფართოებისთვის იყენებენ, ხოლო დანარჩენ თანხას აქციონერებს უხდიან. აქციონერებისთვის განაწილებულ მოგებას დივიდენდი ჰქვია. ეს არის ჩადებული ინვესტიციიდან ერთ-ერთი ტიპის სარგებელი. დივიდენდს კომპანიები ნაღდი ფულის ან აქციების სახით გასცემენ. ზოგიერთ შემთხვევაში გაიცემა აქციების ყიდვის გარანტიაც.

ვინ და როგორ გასცემს დივიდენდს?

დივიდენდებს გასცემენ როგორც კერძო, ისე საჯარო კომპანიები, მაგრამ კანონი კომპანიას აქციონერებისთვის დივიდენდების გადახდას არ ავალდებულებს. კომპანიას შეუძლია თქვას, რომ გადაწყვიტა მოგების კვლავ ბიზნესში რეინვესტირება, თანხის გაფართოებისთვის დახარჯვა და დივიდენდს აქციონერებზე ვერ გასცემს. კომპანია ასევე, თავს იკავებს დივიდენდის გადახდისგან, როცა დიდი კრედიტი ან ვალი აქვს.

მოგების განაწილების პოლიტიკას კომპანია საკუთარი მიზნებისა და გეგმების შესაბამისად ახორციელებს. ამიტომაც ხდება, რომ ახალბედა კომპანიები დივიდენდების გაცემას არ ჩქარობენ და ამჯობინებენ, შემოსავლები ბიზნესის განვითარებისთვის გამოიყენონ.

დივიდენდებს გასცემენ ის კომპანიები, რომელთა ბიზნესიც მომგებიანია და მთელი მოგების ბიზნესში რეინვესტირება არ სჭირდებათ. ასეთ ბიზნესს საშუალება აქვს, მიმდინარე დავალიანების დაფარვისა და რეინვესტიციის შემდეგ დარჩენილი თანხა აქციონერებს გაუნაწილოს, ანუ საკუთარი აქციონერები დააჯილდოოს. მაგალითად, S&P 500-ის კომპანიების 84%-ზე მეტი იხდის დივიდენდებს.

მენეჯმენტი თავად განსაზღვრავს დივიდენდის ოდენობასა და გაცემის სიხშირეს. მაგალითად, S&P 500 ფონდმა შეიძლება გადაიხადოს დივიდენდის სახით შემოსავლის 1,77%, მაშინ როცა S&P 500-ის კომპანიის, როგორიცაა Kohl’s, დივიდენდის განაკვეთი 13%-ზე მეტია.

კომპანიამ დივიდენდები შეიძლება გასცეს ყოველთვიურად, კვარტალურად ან ყოველწლიურად. ხოლო სპეციალური დივიდენდების (დამატებითი, ბონუს- დივიდენდი, რომელსაც მაშინ იხდიან, როცა კომპანია განსაკუთრებით მომგებიანია) გადახდა არარეგულარულია. მსოფლიო ტენდენცია აჩვენებს, რომ  დივიდენდების გადახდა უფრო ხშირია კომუნალურ და ტელეკომუნიკაციების ინდუსტრიაში. 

ვინ რამდენ დივიდენდს იღებს

დივიდენდი აქციონერებზე თანაბრად არ ნაწილდება. თითოეულ დივიდენდს მის საკუთრებაში არსებული აქციებისა და კომპანიის მოგების პროპორციულად იღებს.​ მაგალითად, პრივილეგირებული აქციის მფლობელს, ჩვეულებრივი აქციების მფლობელთან შედარებით, მეტი სარგებლის მიღების შანსი აქვს,.

პრივილეგირებულ აქციებზე ხდება ფიქსირებული დივიდენდის გადახდა სასესხო ვალდებულებების მსგავსად. ასეთ აქციონერს, კომპანიის საოპერაციო მოგების გაზრდის შემთხვევაში, დამატებითი შემოსავლის მიღება არ შეუძლია. პრივილეგირებული აქციონერებისთვის დივიდენდის გადახდა კომპანიის ვალდებულებას არ წარმოადგენს.

პრივილეგირებული აქციები შესაძლოა იყოს კუმულაციური ან არაკუმულაციური. კუმულაციური პრივილეგირებული აქციების შემთხვევაში გროვდება გადაუხდელი დივიდენდი. ხოლო შემდეგ მათი სრულად ისტუმრებენ ჩვეულებრივ აქციებზე დივიდენდის გადახდამდე.

დივიდენდი კომპანიამ, ნაღდი ფულის ნაცვლად, აქციების სახითაც შეიძლება გასცეს. ასეთი აქციები, მის მიმღებს, შეუძლია გაყიდოს ანუ ფულად აქციოს ან შეინახოს.

რა განსაზღვრავს დივიდენდის ოდენობას

დივიდენდის გაცემაზე მოქმედებს აქციების მდგომარეობა:

მზარდი აქციები – თუ კომპანიის აქციები მზარდია, მისთვის შემოსავლების რეინვესტირება უფრო ხელსაყრელია, ვიდრე აქციონერებისთვის მოგების განაწილება.

სტაბილური აქციები – თუ აქციების ფასი სტაბილურია, კომპანიას შეუძლია, რეინვესტირების ნაცვლად, დივიდენდები მისცეს აქციონერებს.

დივიდენდის გავლენა კომპანიის აქციების ფასზე

დივიდენდის გაცემა კომპანიის აქციების ფასზეც ახდენს გავლენას. როცა კომპანია გაზრდილი დივიდენდის შესახებ ინფორმაციას ავრცელებს, მისი აქციების ფასი იზრდება. თუ კომპანია აცხადებს, რომ დივიდენდს ამცირებს, ეს ნიშნავს, რომ მომავალში  ნაკლებ მოგებას ელოდება. ეს ინფორმაცია, ბუნებრივია, აქციების ფასის შემცირებას გამოიწვევს. ამიტომ, კომპანიები დივიდენდის გაცემას მხოლოდ მაშინ აანონსებენ, როდესაც გარკვეულ ფინანსურ სტაბილურობას მიაღწევენ.

ვაჭრობა/ინვესტირება დაკავშირებულია მაღალ რისკებთან და იმ შემთხვევაშიც კი, თუ რეკომენდაციების შესაბამისად არის განხორციელებული, შესაძლოა გამოიწვიოს არსებითი დანაკარგები, ისევე როგორც მოგება. თქვენს მიერ დეტალურად უნდა იქნეს გაანალიზებული, რამდენად მისაღებია თქვენთვის ვაჭრობა/ინვესტირება თქვენი ფინანსური მდგომარეობის გათვალისწინებით და შეგიძლიათ თუ არა აიღოთ თანხის დაკარგვის მაღალი რისკი. ვაჭრობის/ინვესტირების განხორციელება არანაირი ფორმით არ უზრუნველყოფს მოგებას.

წყარო: businessfeed.ge