გეოპოლიტიკურმა ვითარებამ აიძულა სახელმწიფო, რომ აღნიშნული პროექტის განხორციელებაში აქტიურად ჩართულიყო, - ასე აფასებს ანალიტიკოსი, ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორი ნიკა შენგელია მთავრობის ახალ გადაწყვეტილებას, ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის პროექტში 51%-ით შესვლასთან დაკავშირებით.

როგორც ანალიტიკოსი აცხადებს, მსოფლიოში ახალი გადანაწილება მიმდინარეობს და მნიშვნელოვანია, რომ საქართველოც ამ მიმართულებით გააქტიურდეს და საკუთარი პოტენციალი მაქსიმალურად გამოიყენოს.

„კარგად ვხედავთ, რომ მსოფლიოს ახალი გადანაწილება მიმდინარეობს. ველოდებით სავალუტო ზონების ჩამოყალიბებას და ასევე ცალკეული ქვეყნების დაჯგუფებას ეკონომიკური კუთხით, შემდგომ პოლიტიკური და სამხედრო კუთხეც მოჰყვება ამას. ჩვენ ამის მომსწრენი უკვე გავხდით 21-ე საუკუნის დასაწყისში“, - თქვა ნიკა შენგელიამ „კომერსანტთან“ საუბრისას.

ანალიტიკოსის განმარტებით, პროექტის პოლიტიკურ-ეკონომიკური შეფასება საკმაოდ მაღალია.

„მთავარი თემა აქ არის, რომ ანაკლიის პორტი აშენდება, ხალხი დასაქმდება, ინფრასტრუქტურა მოეწყობა. თუმცა სახელმწიფოს რამდენად იაფი დაუჯდება ამ პროექტში თანამონაწილეობა, ეს მეორე საკითხია.

გრძელვადიან პერსპექტივაში აღნიშნული პროექტის განხორციელებას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება, რადგანაც ვხედავთ, რა ხდება რეგიონულ ეკონომიკებში. ომი, რომელიც დაწყებულია დიდხანს არ დასრულდება. თუ იქ მორიგება მოხდა, კონფლიქტმა შესაძლოა სხვა კუთხეებში გადაინაცვლოს და ჩვენი ქვეყნისთვის გამტარუნარიანი პორტის არსებობა უკვე საინტერესო იქნება, როგორც ჩინეთისთვის, ასევე აზიის სხვა ქვეყნებისათვის.

ვფიქრობ, რომ ანაკლიის პორტი იქნება საკმაოდ დატვირთული, რადგანაც ვხედავთ, რომ აზიის ქვეყნები უკვე ჯგუფდებიან და ამ მიმართულებით იქნება ტვირთების ნაკადი და ქვეყანა იქნება გაცილებით დაცული. რაც უფრო მეტი გამტარუნარიანი პორტი და მილსადენი გაივლის, ან მეტი ქვეყნები გადმოამისამართებენ ტვირთებს, უფრო მეტ პოლიტიკურ თავდაცვას ვღებულობთ“, - აცხადებს ანალიტიკოსი.

ეკონომიკის დოქტორი ვახტანგ ჭარაია მიიჩნევს, რომ ანაკლიის ღრმაწყლოვანი პორტის პროექტში სახელმწიფოს ჩართულობა მნიშვნელოვანი იქნება. მისი თქმით, ის გასულ წლებშიც მომხრე იყო, რომ პროექტის რეალიზებაში სახელმწიფო ყოფილიყო ჩართული.

„მსხვილ ინფრასტრუქტურულ პროექტებში სახელმწიფო უნდა იყოს თანამესაკუთრე. რადგანაც ეს სახელმწიფოსთვის საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაში არის ინსტრუმენტი, რომ თავისი ეკონომიკა აკონტროლოს, ჰქონდეს თავისი შემოსავლები. რა თქმა უნდა, პროექტი, რომელიც შემოსავლიანი არ იქნება, არც აშენდება, ხოლო შემოსავლის მომტან ბიზნესპროექტებში სახელმწიფოს ჩარევა სახელმწიფო ბიუჯეტზეც პოზიტიურად აისახება. საბოლოო ჯამში ხშირად ინვესტორები ისეთ პირობებს და ულტიმატუმებს აყენებენ სახელმწიფოს წინაშე, რომელთა დაკმაყოფილება შეიძლება მიუღებელი იყოს სახელმწიფოსთვის.

სახელმწიფოს თავადაც შესწევს უნარი, რომ მოაგვაროს მსგავსი ტიპის პროექტები. კოორდინაცია იქნება ეს, დასრულება თუ შემდგომი მართვა. ამიტომ მე თავიდანაც მომხრე ვიყავი და ახლაც ცხადია მომხრე ვარ, რომ სახელმწიფოს როლი უფრო დიდი იყოს. ამისი გამოცდილება მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში არსებობს. როდესაც მსგავს მსხვილ პროექტებს ეხება საქმე. სახელმწიფოები ხშირად ცდილობენ, რომ თუ თვითონ 100%-ის მფლობელი ვერ იქნება თანამონაწილე მაინც იყოს და ჰქონდეს იქ გადამწყვეტი ხმის უფლება.

ხშირად გვესმის, რომ ესა თუ ის პროექტი, რომელიმე ჩვენი მეზობლის ინტერესებშია და ამიტომ ვაშენებთ, ან ვიღაცამ დაგვავალა და ვალდებულები ვართ ვაშენოთ. მსგავსი თემები რომ გამოირიცხოს და ჩანდეს, რომ პროექტი სახელმწიფოს და ქართული ინტერესია, ეს ყველაფერი ზედმეტ ჭორებსაც აგვარიდებს“, - განმარტავს „კომერსანტთან“ ჭარაია.

ვახტანგ ჭარაიას თქმით, ის თავიდანვე მომხრე იყო პროექტში სახელმწიფოს ჩართულობის, თუმცა რატომ არ მოხდა მსგავსი სქემის განვითარება თავის დროზე მისთვის უცნობია.

„ნამდვილად ვერ გეტყვით, რატომ არ მოხდა მსგავსი სქემის განვითარება, თავის დროზე . თუმცა მე თავიდანვე ვამბობდი, რომ ამ და სხვა მსხვილ მნიშვნელოვან პროექტებში, თუნდაც ჰესებში, სახელმწიფოს როლი უნდა ყოფილიყო დიდი და არ ყოფილიყო მხოლოდ სიმბოლური. იყო წინათ დამოკიდებულება, რომ სახელმწიფო ბიზნესპროექტებში არ უნდა ჩაერიოს, მაგრამ ეს არ არის მხოლოდ ბიზნესპროექტი. ეს არის პოლიტიკა, ეკონომიკაც, სოციალური მიმართულებაც, სამხედრო სტრატეგიულიც და რა ვიცი, ნებისმიერი მიმართულებით მნიშვნელოვანი პროექტია ანაკლიის პორტის მშენებლობა და თავად ეს პორტი.

ფაქტია, რომ პროექტი არის უკვე საინტერესო განსხვავებით წლების წინა რეალობისა. როდესაც წმინდა ბიზნესური თვალსაზრისით, წინა კონსორციუმმა ვერ დააინტერესა მისი პარტნიორები და ვერ ჩადეს მასში საკმარისი ფული. თუმცა, ახლა ეს პროექტი უფრო აქტუალურია და უფრო საინტერესოა.

სახელმწიფო ამბობს, რომ პროექტის ასაშენებლად საჭირო თანხაში მონაწილეობას მიიღებს და უნდა, რომ 51%-იანი წილი ჰქონდეს. შესაბამისად, ეს ფინანსურ ხარჯშიც ნიშნავს, რომ შესაბამისი თანხა უნდა დახარჯოს. სავარაუდოდ ეს საერთაშორისო სესხების ხარჯზე მოხდება, თუმცა ისეთი სესხის აღება, რომელიც ბიზნესურად მომგებიანია და ფინანსურად ბიუჯეტს არ შეუქმნის დაბრკოლებას, მე ვერ ვხედავ პრობლემას“, —  აცხადებს ჭარაია.

ჭარაია არ გამორიცხავს ასევე იმასაც, რომ ღრმაწყლოვანი პორტის მშენებლობაში თანაინვესტირების ან საპარტნიორო ფონდის ჩართვა მოხდეს.

„ორივე ფონდი სახელმწიფო ფონდია და შესაძლოა სახელმწიფო ამ ფონდებითაც იყოს ჩართული ამ პროცესი“,  — აცხადებს ჭარაია.