2022 წელს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან 19,171 მილიარდი ლარი უნდა დაიხარჯოს, რაც წინა წლის ბიუჯეტთან შედარებით, დაახლოებით 330 მილიონით ნაკლებია. ბიუჯეტის შემცირებას მთავრობა პანდემიის დასრულების მოლოდინით ხსნის. სამაგიეროდ, მთავრობა 332 მილიონი ლარით გაზრდის ადმინისტრაციულ ხარჯებს, რაც მეტი ბიუროკრატიული ხარჯის გაწევას ნიშნავს. მეტი თანხა მოხმარდება სახელმწიფო უწყებაში შტატგარეშე მოსამსახურეთა ანაზღაურებას, სამივლინებო და წარმომადგენლობით ხარჯებს, ავტოპარკის შენახვა/განახლებას. საჯარო სექტორში დასაქმებულებს ხელფასს 10%-ით გაუზრდიან.

ვინ დახარჯავს ყველაზე მეტ ფულს

პანდემიის მართვასთან დაკავშირებული ხარჯების შემცირების მიუხედავად, ყველაზე მეტს ბიუჯეტიდან მაინც ჯანდაცვის სამინისტრო მიიღებს – 6,027 მილიარდ ლარს. აქედან, 500 მილიონი ლარი COVID-19-ის მართვასთან დაკავშირებული ხარჯი იქნება.

საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს კოვიდპაციენტების მკურნალობაზე გამოყოფილი თანხის განახევრება არარეალურად მიაჩნია. ორგანიზაციის შეფასებით, ვაქცინაციის ტემპის გათვალისწინებით, ამ მიმართულებით ასობით მილიონი ლარით მეტი გახდება საჭირო.

ჯანდაცვის უწყებისთვის გამოყოფილი თანხის 75%-ზე მეტი (4,553 მილიარდი ლარი) სოციალური პროგრამებისთვის გამოიყო. ამ თანხაში შედის გაზრდილი პენსიებისთვის საჭირო თანხებიც: 70 წლამდე პენსიონერები იანვრიდან 20 ლარით მეტს – 260 ლარს მიიღებენ, 70 წლის და მეტი ასაკის პენსიონერთა პენსია იზრდება 25 ლარით და 300 ლარი გახდება. სოციალური დახმარება შშმ პირებს და ვეტერანებსაც გაეზრდებათ. 

ყველაზე მეტად გაიზრდება 3 უწყების – რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროსა და ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს ბიუჯეტი: რეკორდული იქნება რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს ბიუჯეტი, რომელიც 2022 წელს 2 895 მილიარდ ლარამდე იზრდება. თანხის დიდი ნაწილი საგზაო ინფრასტრუქტურისთვის, მათ შორის, ჩქაროსნული მაგისტრალების მშენებლობისთვის უნდა დაიხარჯოს. 2022 წელს აღმოსავლეთ-დასავლეთის მაგისტრალის 50 კმ შევა ექსპლუატაციაში, რამაც გადაადგილების დრო 20 წუთით უნდა შეამციროს.

113 მილიონი ლარით მეტ დაფინანსებას მიიღებს განათლებისა და მეცნიერების სამინისტრო, რაც უმეტესად ხელფასების ზრდას მოხმარდება. 100 ლარით იზრდება საჯარო სკოლებში სტატუსის მქონე მასწავლებელთა დანამატი და მანდატურების ხელფასები. ასევე, 100 ლარით მოიმატებს საბავშვო ბაღების პერსონალის ხელფასები.

ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტროს ბიუჯეტი 932 მილიონი ლარი ხდება, რაც წინა წელთან შედარებით, 290 მილიონით მეტია. თანხა უნდა მოხმარდეს მეწარმეობის ხელშეწყობის პროგრამებს; მთის კურორტების განვითარებას, მათ შორის, 2023 წლის მსოფლიო ჩემპიონატისთვის საჭირო ინფრასტრუქტურისა და ჰაწვალის ახალი საბაგიროს მშენებლობას; ინტერნეტიზაციის (Log-in Georgia) პროექტისთვის 34 მილიონი ლარია გამოყოფილი, სახელმწიფო ბიუჯეტიდან 73,6 მილიონ ლარამდე დაიხარჯება მოსახლეობის გაზიფიცირებისთვის. 

თავდაცვის სამინისტროს დაფინანსება 1,002 მილიარდ ლარს შეადგენს. ბიუჯეტის ზრდა თავდაცვის უწყებას წარმოქმნილი დეფიციტის დასაფარად სჭირდება, თუმცა, უცნობია, კონკრეტულად რა დეფიციტზეა საუბარი. უწყება 47 მილიონით მეტს დახარჯავს პერსონალის ხელფასებზე – სულ 477 მილიონ ლარს.

სოფლის მეურნეობის განვითარების მიზნით, ერთიანი აგროპროექტის ფარგლებში, გამოყოფილია 262 მილიონი ლარი. ამ თანხაში შედის შეღავათიანი აგროსესხის პროცენტის სუბსიდირების 121 მილიონი ლარი. დაფინანსდება სოფლის მეურნეობის ხელშეწყობის სხვა პროექტებიც. აგროდაზღვევის დაფინანსებისთვის ბიუჯეტში 12 მილიონი ლარია ჩადებული.

კულტურის, სპორტისა და ახალგაზრდობის სამინისტრო 357,8 მილიონი ლარით ფინანსდება. შინაგან საქმეთა სამინისტროსთვის 865 მილიონი ლარია გათვალისწინებული.

რა ზრდის შემოსავლებს

2022 წელს ბიუჯეტში მთავრობა 19,362 მილიარდი ლარის შემოსავალს გეგმავს. ჯამში 132 მილიონით უნდა გაიზარდოს საშემოსავლო, აქციზის, მოგების, დღგ-სა და სხვა გადასახადის სახით მობილიზებული თანხები და 13,4 მილიარდ ლარს უნდა მიაღწიოს. გადასახადებთან ერთად, ბიუჯეტს საგარეო და საშინაო ვალები და გრანტები შეავსებს.

33-მილიარდიანი ვალი

მთავრობა 3 მილიარდამდე ლარის ახალ საგარეო ვალს აიღებს, ამას 1.3 მილიარდი ლარის  საშინაო ვალი დაემატება, რასაც მთავრობა სახაზინო ობლიგაციების გამოშვებით მოიზიდავს. ფინანსთა სამინისტროში აცხადებენ, რომ მცირე საინვესტიციო პროექტებისთვის საგარეო ვალს აღარ აიღებენ და მათ ქვეყნის ბიუჯეტიდან დააფინანსებენ. სულ 2022 წლისთვის სახელმწიფო ვალი 33.1 მილიარდ ლარს მიაღწევს, რაც მშპ-ის 51.1%-ს შეადგენს. საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს შეფასებით, ქვეყნის ფინანსური მდგრადობისთვის ვალის კიდევ უფრო შემცირებაა საჭირო. რადგან პანდემიის პირობებში მაკროეკონომიკური შოკის გამეორების ალბათობა მაღალია და ვალი, შესაძლოა, 60%-იან ზღვარს გადასცდეს.

რამდენით გაიზრდება ეკონომიკა

მთავრობის პროგნოზით, ეკონომიკა 2022 წელს 6%-ით გაიზრდება და ქვეყანაში სულ 65 მილიარდი ლარის მთლიანი შიდა პროდუქტი შეიქმნება. ბიუჯეტის დეფიციტი კი 4.4%-მდე შემცირდება. საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველო მიიჩნევს, რომ ვაქცინაციის დაბალი ტემპიდან გამომდინარე, 2022 წელს პროგნოზირებული ეკონომიკური 6%-ით ზრდა საკმაოდ ოპტიმისტურია. თუ ეკონომიკა ასეთ ზრდას ვერ მიაღწევს, ბიუჯეტის დეფიციტი გაიზრდება. 2022 წლისთვის დოლარის მიმართ ლარის საორიენტაციო გაცვლით კურსად 3.12 არის აღებული. ხოლო წლიური ინფლაციის მოსალოდნელი დონე 2.5%-ია.

როგორ უნდა ანაწილებდნენ ბიუჯეტს

მსოფლიო გამოცდილება აჩვენებს, რომ ქვეყნები, რომელთა მთავრობებიც იმდენად დიდ ვალებს იღებენ, რომ მათ დაფარვას შემოსავლები აღარ ჰყოფნის, ნაკლებად ვითარდებიან. გაზრდილი სახელმწიფო ვალის მოცულობა უარყოფითად აისახება როგორც ეკონომიკის ზრდაზე, ასევე ადამიანების ცხოვრების ხარისხზე. ასეთი საბიუჯეტო პოლიტიკა მცირე ეკონომიკის ქვეყნებისთვის, როგორიც საქართველოა, შეიძლება კრიზისული შედეგის მომტანიც აღმოჩნდეს. ასევე, ქვეყნის ბიუჯეტი სიღარიბის დაძლევაზე უნდა იყოს მიმართული, რაც ძირეული რეფორმების განხორციელების გარეშე არ გამოდის. ბიუჯეტი ისე უნდა დაიგეგმოს, რომ ქვეყანაში ფასების სტაბილურობისა და ინფლაციის საშუალო მაჩვენებლის შენარჩუნება მოხერხდეს. ბიუჯეტის დეფიციტი არ უნდა აღემატებოდეს მშპ-ის 3%-ს, ხოლო სახელმწიფო ვალი მშპ-ის 60%-ზე მეტი არ უნდა იყოს.

წყარო: businessfeed.ge