ჯო ბაიდენი მილოცვებს მთელი მსოფლიოდან იღებს. 7 ნოემბრიდან, როდესაც მისი გამარჯვება ცხადი გახდა, მას არჩევა თითქმის ყველა მოწინავე სახელმწიფომ მიულოცა. თითქმის ყველამ, მაგრამ არა ჩინეთმა. ქვეყნის საგარეო საქმეთა სამინისტროს წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ პეკინი პრეზიდენტის ოფიციალურ დასახელებას და ყველა შესაბამისი პროცედურების დასრულებას დაელოდება.
ჩინეთში ამერიკის პოლიტიკურ ცხოვრებას თვალს დიდი ყურადღებით ადევნებენ, თუმცა მხოლოდ არაფორმალურად. ოფიციალური ჩინეთი ხაზგასმით სდუმს და აშშ-ს პოლიტიკური ბატალიებისგან დემონსტრაციულ დისტანციას ინარჩუნებს.
„ჩინეთის მომავალი ამერიკულ არჩევნებზე არაადამოკიდებული. ჩვენთვის სულ ერთია, ვინ იქნება აშშ-ს პრეზიდენტი. ჩვენ ვაშინგტონთან უკეთესი და მშვიდი ურთიერთობები გვსურს“, - განაცხადა ჩინეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ ცინ განმა.
თუმცა, პეკინშიც ძალიან კარგად იციან, რომ ეს მხოლოდ სიტყვებია და ჩინეთისთვის უკიდურესად მნიშვნელოვანია აშშ-ს პოლიტიკაში რა ხდება. სავარაუდოდ, ჩინეთის გავლენის ზრდის წინაამღდეგ ბრძოლა, ეს ის საკითხია, რომელშიც ბაიდენი ტრამპის მემკვიდრე იქნება.
ამ თემაზე ასევე ფართო ორპარტიული, რესპუბლიკურ-დემოკრატიული კონსენსუსი არსებობს და როგორც ჩანს, ამას ჩინეთის ხელმძღვენალობაც ხედავს. გარდა ამისა, პეკინში ყოველთვის ეჭვის თვალით სწორედ დემოკრატ-პრეზიდენტებს უყურებდნენ, რადგანაც ტრადიციულად ჩინეთში ადამიანის უფლებების მასობრივ დარღვევას სწორედ დემოკრატები გაცილებით უფრო დიდ ყურადღებას აქცევენ. ახლაც ასეა, მაგალითად, წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ჯო ბაიდენმა განაცხადა, რომ შეხვდება ტიბეტის ლიდერს დალაი-ლამას, რომელსაც ჩინეთი საშიშ სეპარატისტად მიიჩნევს.
ჩინეთის კომპარტია დარწმუნებულია, რომ ამერიკა ჩინეთის განვითარების დაბლოკვითაა დაინტერესებული, რადგანაც ვაშინგტონს ეშინია, რომ სწრაფად ზრდადი ჩინეთი მას გაუსწრებს.
ამერიკის მხრიდან შესაძლო შეტევების მოლოდინში ჩინეთი აქცენტს თვითორგანიზებაზე და ექსპორტზე დამოკიდებულების შემცირებაზე აკეთებს. 29 ოქტომბერს ჩინეთის კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის სხდომაზე დასახული მიზანიც გამოცხადდა, ქვეყანა განვითარების ახალ მოდელზე გადადის. ამიერიდან მისი განვითარების ძირითადი მამოძრავებელი ძალა შიდა მოხმარება იქნება.
„ასეთი გზით, ჩინეთის ეკონომიკის ზრდა იაფი პროდუქციის ექსპორტზე დამოკიდებული ნაკლებად იქნება“ - ნათქვამია კომპარტიის ცენტრალური კომიტეტის განცხადებაში.
პეკინისთვის შიდა ბაზარზე ორიენტირება - აშშ-სთან ურთიერთობების გაუარესებასთან ადაპტირების ერთ-ერთი საშუალებაა, ამერიკულ-ჩინური მეტოქეობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა, და პეკინიამერიკასთან სავაჭრო კონტაქტებს სულ უფრო დაუფრო ფრთხილად უყურებს. ამასთან ერთად, ჩინეთისთვის ექსპორტიდან შემოსავლის ძველებურ მოცულობებში მიღებას პანდემიაც აფერხებს.
ჩინეთს ასევე ეკოლოგიური საკითხები აწუხებს, პრეზიდენტმა სი ზინპინმა განაცხადა, რომ ჩინეთის მიზანია 2060 წლისთვის ეკოლოგიურად სუფთა ენერგიაზე სრულად გადასვლაა.
აშშ-ს ბოლო საპრეზიდენტო არჩევნები ბევრმა ჩინელმა ექსპერტმა ამერიკის დასუსტებად აღიქვა. მთავრობასთან დაახლოებული ჩინელი ექსპერტიდინ იფანი ამბობს, რომ ამერიკა არასტაბილური და არაპროგნოზირებადი ზესახელმწიფო ხდება და მასგლობალური ლიდერის როლის შესრულება უკვე არ შეუძლია.
„ამერიკისგან განსხვავებით, ჩინეთი სტაბილურია და მისი მომავალი პროგნოზირებადია. ჩინეთში სრული პოლიტიკური და ეკონომიკური სტაბილურობაა“ - მიიჩნევს ის და სავარაუდოდ ამ აზრს ოფიციალური პეკინიც იზიარებს.
2001 წელს აშშ-მ ჩინეთის მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციაში გაწევრიანებას მხარი იმ იმედით დაუჭრია, რომ საერთაშორისო ვაჭრობის წესების დაცვა ჩინეთის ეკონომიკური ლიბერალიზაციას ხელს შეუწყოფდა. ეს კი საბოლოოდ ჯამში, ქვეყნის დემოკრატიზაციით დასრულდებოდა.
თუმცა, ეს იმედები არ გამართლდა. დღეს ჩინეთი როგორც არასდროს, ისე შორსაა ყოველგვარი დემოკრატიისგან. პეკინი მეტწილად ცდილობს დაიბრუნოს მსოფლიოს მოწინავე ცივილიზაციის სტატუსი, რომელიც, კომპარტიის იდეოლოგთა აზრით, მას საუკუნეების მანძილზე დამსახურებულად ჰქონდა.
slate.fr
თენგიზ აბლოთია
ჯო ბაიდენი
