რუსული ფინანასური ბაზარი არასტაბილურობამ მოიცვა და ამის მიზეზია უკრაინის ირგვლივ დაძაბულობის ზრდა. 13-18 იანვარს რუსეთის საფონდო ბირჟის ინდექსი 14,6%-ით შემცირდა, პანიკა დღესაც გრძელდება.

ძნელი წარმოსადგენია ასეთი რამე შტატებში, სადაც, მაგალითად, Tesla-ს და Apple-ის აქციების ღირებულება ნაკლებადაა დამოკიდებული საგარეო პოლიტიკაზე. საზოგადოებამ უკვე ნახა და დარწმუნდა, რომ არც კონფლიქტმა ჩინეთთან, არც ომმა ერაყში და არც სამარცხვინო გაქცევამ ავღანეთიდან ბაზრის მნიშვნელოვანი ვარდნა არ გამოიწვია.

რატომ ხდება რუსეთში სხვანაირად? - არის 2 ძირითადი ფაქტორი, რომელიც საფონდო ბაზარზე გეოპოლიტიკური ფაქტორების გავლენას ზდრის. პირველ რიგში, ესაა უცხოური მოთამაშეების დიდი რაოდენობა. მოსკოვის ბირჟაზე აქციებით ვაჭრობაში არარეზიდენტების წილი 48%-ს შეადგენს.

მეორე ისაა, რომ რუსული ფინანსური ბაზარი განვითარებადად ითვლება, შესაბამისად, ის უფრო მაღალრისკიანი, რაც ინვესტორების ქცევის გარკვეული მოდელს გულისხმობს.

ამ 2 ფაქტორიდან გამომდინარე, რუსულ ბაზარზე ინვესტიციების თითქმის ნახევარი მოკლევადიანია, ამიტომაც კაპიტალების გატანა იწყება ყოველთვის, როგორც კი პოლიტიკური რისკები მატულობს.

თანაც, ამჟამმიდნელი პოლიტიკური გამწვავება ახალი სანქციების, SWIFT-სგან გათიშვის, დოლარებში ანგარიშსწორების შეზღუდვის და სხვა მძიმე აკრძალვების მუქარების ფონზე ხდება. ამ მდგომარეობაში, ბუნებრივია, რომ არარეზიდენტებს ურჩევნიათ თავი დაიზღვიონ და ვითარებაბის გაუმჯობესებამდე  კაპიტალები უფრო უსაფრთხო ადგილას შეინახონ.

რუსული ფინანსური ბაზრისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია ყირიმის გამოცდილება. 2014 წელს რუსეთმა ყირიმის მიერთების ოპერაცია დაიწყო.

2014 წლის დასაწყისში, ყირიმამდე, რუსეთის საფონდო ბირჟის ინდექსი 1301 იყო, თუმცა, წლის მანძილზე ის მნიშვნელოვნად დაეცა - 2 წლის მანძილზე მან 47% დაკარგა და ფსკერამდე - 745 პუნქტამდე შემცირდა, და კრიზისამდელ ნიშნულს მხოლოდ 2019 წლის სექტემბერში დაუბრუნდა. ეს იყო ის ფასი, რომელიც რუსულმა საფონდო ბაზარმა ყირიმის გამო გადაიხადა. შედარებითვის - ამ წლების მანძილზე ამერიკული საბირჟო ინდექსი S&P 500 თითქმის 60%-ით გაიზარდა.

სხვათა შორის, პოლიტიკური რისკები სხვა, მათ შორის, განვითარებულ ქვეყნებზეც აისახება. მაგალითად, 2001 წლის 11 სექტემბრის ტერაქტის ფონზე აშშ-ში ბირჟების მუშაოდა 1 კვირით საერთოდ შეაჩერეს, 6 დღის მანძილზე ინდექსი Dow Jones Industrial 18%-ით შემცირდა, და აღდგენისთვის მას მხოლოდ 1,5 თვე დასჭირდა.

აქედან გამომდინარე შეიძლება დასკვნის გაკეთება: რუსეთში მომუშავე ადგილობრივმა თუ უცხოელმა ინვესტორმა ამ ქვეყნის სპეციფიკა და არსებული საბაზრო რისკები კარგად იცის, მაგრამ ამავე დროს არარეზიდენტი სპეკულიანტების დიდი რაოდენობა ნეგატიურ რეაგირებას ამძაფრებს.

როგორც წესი, გეოპოლიტიკური რისკების გავლენა მოკლევადიანია და გამოცდილი ინვესტორები ასეთ პერიოდში პანიკურად არ გარბიან. მაგრამ ყირიმის მაგალითი აჩვენებს, რომ ზოგჯერ ნეგატიური ფაქტორები იმდენად ძლიერია, რომ საფონდი ბაზარი ამის შედეგებს წლების მანძილზე ვერ ინელებს. ეს კი ინვესტორებს, განსაკუთრებით რიგითებს, სიფრთხლისკენ უბიძგებს.

ყველაზე სწორი რაც დღეს რუსეთში ინვესტორს შეუძლია - ეს საკუთარ თავს კითხვა დაუსხვას - „გაუძლებს შენი ფინანსური მდგომარეობა „ყირიმულ“ ვარიანტს?“.

თუ პასუხი უარყოფითი იქნება - არ გარისკოთ და თქვენი დაბანდებები დააზღვიეთ. დაცვის საუკეთესო გზა ამ შემთხვევაში - პორტფელის დივერსიფირებაა.

ავტორი: თენგიზ აბლოთია

წყარო: Forbes