საქართველოს ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტმა რეფინანსირების განაკვეთი უცვლელად 10.5%-ზე შეინარჩუნა. როგორც სებ-ში განმარტავენ, განაკვეთის შენარჩუნების მიზეზი მაღალი ინფლაცია გახდა. ეროვნული ბანკის შეფასებით, ინფლაციამ კლება გაზაფხულიდან უნდა დაიწყოს, სწორედ ამის პარალელურად რეგულატორი რეფინანსირების განაკვეთის შემცირებასაც დაიწყებს.
მონეტარული პოლიტიკის ანგარიშის მიხედვით, საშუალოვადიან პერიოდში, რეფინანსირების განაკვეთი 6.5%-ს უნდა დაუახლოვდეს, ხოლო 2022 წლის ბოლოს- 2023 წლის დასაწყისში ის 7.25%-7.5%-ის ფარგლებში უნდა იყოს. შესაბამისად, თუკი სებ-ის პროგნოზი გამართლდა, მაშინ ერთ წელში ქვეყანაში ეროვნულ ვალუტაში გაცემული სესხების მომსახურება გაიაფდება. 2022 წლის 1-ლი იანვრის მდგომარეობით, ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე მიბმული 185 300 სესხია გაცემული. მათი აბსოლუტური უმრავლესობა კი რეფინანსირების განაკვეთზეა დამოკიდებული. დღესდღეობით, ცვლად საპროცენტო განაკვეთზე მიბმული 8 699 მლნ ლარის მოცულობის სესხია გაცემული.
“საშუალოვადიან პერიოდში, ინფლაციის მიზნობრივ მაჩვენებლამდე კლების მოლოდინი პოლიტიკის განაკვეთის ეტაპობრივ შემცირებას და მის ნეიტრალურ დონესთან დაახლოებას გამოიწვევს, რომელიც არსებული შეფასებით 6.5%-ის ფარგლებშია. უნდა აღინიშნოს, რომ მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის პროგნოზი არ წარმოადგენს ეროვნული ბანკის დაპირებას მონეტარული პოლიტიკის მომავალ გადაწყვეტილებებთან დაკავშირებით. ის ასახავს განაკვეთის საორიენტაციო ტრაექტორიას იმ დაშვებით, რომ ეგზოგენური ფაქტორები პროგნოზში გათვალისწინებული სცენარით განვითარდება”,- ნათქვამია ეროვნული ბანკის მონეტარული პოლიტიკის ანგარიშში.
ISET-ის კვლევითი ინსტიტუტის უფროსი მკვლევარი დავით კეშელავა „კომერსანტთან“ ამბობს, რომ გაზაფხულიდან ინფლაციის შემცირებაა მოსალოდნელი, რაც თავის მხრივ ეროვნულ ბანკს უბიძგებს მონეტარული პოლიტიკის შერბილებისგენ, თუმცა ეს ვალუტის კურსის მცირედით გაუფასურებას შეუწყობს ხელს.
„ეს ის შემთხვევაა, როცა პროგნოზირების დიდი საფუძველი არ გვაქვს, რადგან კოვიდი არაპროგნოზირებადია. თუმცა მოსალოდნელია მარტიდან ინფლაციის შემცირება და სწორედ ამაზე იქნება დამოკიდებული მონეტარული პოლიტიკა. როგორც კი დაიწყებს ინფლაცია შემცირებას და არასახარბიელო საგარეო ფაქტორები გამოსწორდება, სებ-ი თანდათან დაიწყებს მკაცრი მონეტარული პოლიტიკიდან გამოსვლას. ის ფაქტორები, რომლებიც ახლა ლარის კურსზე მოქმედებს როგორ შენარჩუნდება თუნდაც საშუალოვადიან პერიოდში, რთულად სათქმელია, ეს დამოკიდებული იქნება იმაზე, როგორი იქნება ფულადი ნაკადების შემოდინება, ტურიზმის აღდგენა, კოვიდთან დაკავშირებული პრობლემები, ასევე როგორ შეიცვლება ინფლაცია. ახლა მაღალი ინფლაციის ფონზე გვაქვს მკაცრი მონეტარული პოლიტიკა, რაც ბოლო პერიოდის მაქსიმუმზეა, ამიტომ ეს სიტუაცია როდემდე გაგრძელდება დამოკიდებული იქნება თუ რამდენ ხანს იქნება ასეთი მაღალი ინფლაცია. თუ ვივარაუდებთ, რომ წლის მეორე ნახევარში ინფლაცია შემცირებისკენ დაიწყებს სვლას, მაშინ მონეტარული პოლიტიკაც დაიწყებს შერბილებას, თუმცა ეს კურსის გაუფასურებაზე ერთგვარი წნეხი იქნება“, - ამბობს დავით კეშელავა.
თიბისი ჯგუფის მთავარი ეკონომისტი ოთარ ნადარაია აღნიშნავს, რომ მიმდინარე წელს რეფინანსირების განაკვეთის 2 პროცენტული პუნქტით შემცირებაა მოსალოდნელი.
„მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთი 2022 წელს ჩვენი სცენარით 2 პროცენტული პუნქტით შემცირდება. ვფიქრობ, რომ კლება უფრო მარტიდან დაიწყება. რაც შეეხება რუსეთ-უკრაინის რისკს, საომარი მოქმედებების ესკალაციის შემთხვევაში მაინც იქნება შემცირება, თუმცა უფრო ნაკლები.
მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთის გაზრდას არ ველოდები და ამის რამდენიმე არგუმენტი მაქვს: 1. ძლიერი საგარეო სექტორი და 2. მართალია წლიური ინფლაცია მაღალია, მაგრამ თვეების მაჩვენებლების შემთხვევაში შემცირება ფიქსირდება, მაგალითად ნოემბრის და დეკემბრის ინფლაცია საქართველოში სამიზნეზე დაბალი იყო, ასევე ბევრად უფრო დაბალი იყო ვიდრე თუნდაც ამერიკაში. ეს ნიშნავს, რომ თუ დამატებითი შოკი არ მივიღეთ, თუნდაც ლარის გაუფასურების ან სასაქონლო პროდუქტების, პირველ რიგში ნავთობის ფასების მკვეთრი ზრდა, მაშინ წლიური ინფლაციაც აუცილებლად შემცირდება“, — ამბობს ოთარ ნადარაია.
ეკონომისტი აკაკი ცომაიაც ფიქრობს, რომ გაზაფხულზე რეფინანსირების განაკვეთის შემცირება გარდაუვალია.
„ინფლაციის მაჩვენებელი თანდათან უნდა შემცირდეს, დაიწყოს კლება. გლობალური ბაზრებზეც ქვეყნები იწყებენ მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრებას, ასევე ლოგისტიკის ხარჯთან დაკავშირებული პრობლემაც თანდათან სტაბილურდება. მონეტარული პოლიტიკა საქართველოშიც მკაცრია, ამიტომ ამ რთულ ვითარებაში ფასების ზრდის ტემპი უნდა შენელდეს. რეფინანსირების განაკვეთი მაქსიმალურია, მთავრობა კი უფრო მეტად უნდა შეამციროს ბიუჯეტის დეფიციტი. რა გადაწყვეტილებას მიიღებს სებ-ი გაზაფხულზე მონეტარული პოლიტიკის განაკვეთთან დაკავშირებით ცოტა რთული საპროგნოზოა, თუმცა მოლოდინი უფრო შერბილებისკენ არის მიმართული“, - აღნიშნა აკაკი ცომაიამ.
მონეტარული პოლიტიკის შერბილებაზე აკეთებს აქცენტს GALT&TAGGART თავის მიმოხილვაში. მათი ინფორმაციით, ეროვნული ბანკი იძლევა სიგნალს, რომ მონეტარული პოლიტიკა გამკაცრებული დარჩება მანამ, სანამ ინფლაციურ მოლოდინებზე ზრდის მიმართულებით არსებული რისკები (როგორიცაა გეოპოლიტიკური და გლობალური ფინანსური პირობების მოსალოდნელზე სწრაფი გამკაცრება) საკმარისად არ შერბილდება, ამის შემდეგ კი მოსალოდნელია შერბილება.
რეფინანსირების განაკვეთი 0.5%-ით ბოლოს გასული წლის 8 დეკემბერს გაიზარდა, რის შედეგადაც მაშინ 169 700 ადამიანს ლარში აღებული სესხი გაუძვირდა. მონეტარული პოლიტიკის კომიტეტის შემდეგი სხდომა 2022 წლის 30 მარტს ჩატარდება.
ნინო თამაზაშვილი
რეფინანსირების განაკვეთი
