სავაჭრო ოპერაციების დაფინანსება ყველა ბანკისთვის მნიშვნელოვან მიმართულებას წარმოადენს. ერთ-ერთი ასეთი ხელმისაწვდომი და მოქნილი პროდუქტი კი ფაქტორინგია. ფინანსური ინსტრუმენტი, რომელიც კომპანიებს ფულადი სახსრების გაზრდასა და საბრუნავი კაპიტალის დაფინანსებაში ეხმარება. ამ პროდუქტის განვითარების პერსპექტივები საქართველოშიც დაინახეს, შესაბამისად 2019 წელს ფაქტორინგის ბიზნესი რეკორდულად, 389 %-ით გაიზარდა.

ფაქტორინგული ოპერაციების ბრუნვის მოცულობით ბაზრის ერთ-ერთი ლიდერი ვითიბი ბანკია. საფინანსო ინსტიტუტმა სექტორში პოზიციონირება შეძლო და დღეს ფაქტორინგის ბიზნესში მეორე პოზიციას იკავებს. სწორედ ვითიბი ბანკის ვაჭრობის ფინანსირების უფროსი ლიკა ძნელაძე განმარტავს „კომერსანტთან“ თუ რა არის ფაქტორინგი და როგორ განავითარა ბანკმა ეს პროდუქტი.

„ფაქტორინგი წარმოადგენს ფინანსურ ინსტრუმენტს, როდესაც დაფინანსების საფუძველია ფაქტორის მიერ კლიენტის დებიტორული დავალიანების შესყიდვა. ფაქტორინგის ძირითად მახასიათებელს წარმოადგენს ის, რომ მყიდველს გადავადებული გადახდის შესაძლებლობას აძლევს, გამყიდველი კი მიწოდებული საქონლის/გაწეული მომსახურების ანაზღაურებას საქონლის მიწოდებისთანავე იღებს.

ფაქტორინგის ბიზნესის ზრდა ბანკის შიდა პოლიტიკამ განაპირობა. მუდმივად ვხვდებოდით კლიენტებს, ვატარებდით სემინარებს და ვატრენინგებდით ჩვენს თანამშრომლებს. მიუხედავად იმისა, რომ პროდუქტი ჯერ ბაზარზე ახალია, ჩვენი ძალისხმევით, კლიენტებთან უშუალო მუშაობით იქამდე მივედით, რომ წლიდან წლამდე ფაქტორინგული ოპერაციების პორტფელი საგრძნობლად გაიზარდა“, - აცხადებს ლიკა ძნელაძე.

როგორც ლიკა ძნელაძე ამბობს, ფაქტორინგის ბიზნესის განვითარების ერთ-ერთი მიზეზი არის ის, რომ ოპერაციების წარმოება სრულად დიჯიტალიზირებულია, თუმცა ვითიბი ბანკის ვაჭრობის ფინანსირების უფროსი აცხადებს, რომ ბიზნესის ამ მიმართულების განვითარება თავდაპირველად EBRD– ის ხელშეწყობით მოხდა. მისი თქმით, ფინანსური ინსტიტუტი სისტემატურად გზავნიდა მენტორებს, რომლებიც ბანკში სემინარებს ატარებდნენ. შესაბამისად, საქართველოსადმი ინტერესი ფაქტორინგის ბიზნესის გარშემო გაიზარდა.

„2021 წლის თებერვალში ფაქტორინგის ონლაინ კონფერენცია ჩატარდა, რომელიც საქართველოში ფაქტორინგის ბიზნესის განვითარებას ეძღვნებოდა. შეხვედრის ორგანიზატორები EBRD  და FCI იყვნენ და მასში მონაწილეობას იღებდნენ როგორც საქართველოს წამყვანი ბანკები, ასევე ეროვნული ბანკისა და სხვა სტრუქტურების წარმომადგენლები. კონფერენციის ჩატარების შემდეგ, იმისთვის, რომ საქართველოში მიმდინარე ფაქტორინგთან დაკავშირებული პროცესები მეტად გაგვეცნო მსოფლიოსთვის, ჩემი და ვითიბი ბანკი ჯორჯიას კორპორაციული ბიზნესის დირექტორის, ვლადიმერ რობაქიძის ინიციატივითა გაჩნდა იდეა სტატია მოგვემზადებინა. სტატია ბიზნეს სამყაროში რეიტინგულმა გამომცემლობამ, ბრიტანულმა BCR Publishing Ltd, -მა გამოსცა. ეს 25-ე გამოცემაა და მასში პირველადაა სტატია საქართველოზე. ამდენად, ამ სტატიით ჩვენი მიზანი ემსახურებოდა საქართველოს მსოფლიოზე გაცნობას.  ვფიქრობ, რომ ასეთი სრული ანალიზი იმ პროცესებზე, რაც საქართველოში ფაქტორინგის ბიზნესს ეხება, პირველადაა“, - განაცხადა ლიკა ძნელაძემ.

ვითიბი ბანკის ვაჭრობის ფინანსირების უფროსი გვიყვება, რომ  ფაქტორინგის მომხმარებლები არიან ის კლიენტები, რომლებიც რეგულარულად ახდნენ საქონლის მიწოდებას ან მომსახურების გაწევას და სარგებლობენ გადავადებული გადახდის ანგარიშსწორების ფორმით. მისი თქმით, მთავარია დაფიქსირებული იყოს გადავადებული გადახდა, რაც ბანკს დაფინანსების საშუალებას მისცემს. ლიკა ძნელაძემ დეტალურად განმარტა ფაქტორინგის უპირატესობები:

„ფაქტორინგის ძირითადი მომხმარებლები არიან მწარმოებლები და ბითუმად გამყიდველები, რომლებიც რეგულარულად ახდენენ საქონლის მიწოდებას/მომსახურების გაწევას გადავადებული გადახდით ანგარიშსწორების ფორმით. არჩეული აქვთ უნაღდო ანგარიშსწორების ფორმა, განიცდიან საბრუნავი საშუალებების ნაკლებობას ან მუშაობენ მაღალი კონკურენციის მქონე ბაზრებზე. ასევე ფაქტორინგის მომხმარებლები არიან ის კლიენტები, რომლებიც ცდილობენ უზრუნველყონ გაყიდვების მოცულობის ზრდა.

ფაქტორინგის უპირატესობები გამყიდველისათვის არის:

• გაყიდვების მოცულობის მკვეთრი ზრდა

• საბრუნავი საშუალებების დროული შევსება; ფულადი სახსრების მიღება საქონლის მიწოდებისთანავე

• რევოლვერული/განახლებადი და საბლანკო ფინანსირება

• ფულადი სახსრების ბრუნვადობის დაჩქარება

• ბალანსის სტრუქტურის გაუმჯობესება

• ახალი მყიდველების მოზიდვა

• ფინანსირების გამარტივებული სქემა და ოპერატიულობა

ხოლო, დებიტორებისათვის (მყიდველებისათვის) უპირატესობები არის:

• გადავადებული გადახდის შესაძლებლობა

• ანგარიშსწორების მოსახერხებელი ფორმის გამოყენების ხარჯზე შესყიდვების ოდენობის ზრდა

• საქონლის/მომსახურების ღირებულების გადახდის გადავადების ხარჯზე საბრუნავი საშუალებების ეფექტური გამოყენება

• ბაზარზე პოზიციების გამყარება“, - განმარტა ლიკა ძნელაძემ.

®