რუსეთ-უკრაინას შორის პიკს მიღწეულმა დაძაბულობამ გლობალურ ეკონომიკას, განსაკუთრებით საგარეო ვაჭრობას და ინვესტიციებს  სერიოზული საფრთხე შეუქმნა. გამონაკლისი ვერც საქართველო იქნება, სადაც ამ ფაქტორებთან ერთად, დიდი ნეგატიური გავლენა მოსალოდნელია ფულადი გზავნილების მიმართულებითაც. როგორც ეკონომიკურ მეცნიერებათა დოქტორი, პროფესორი თემურ ხომერიკი ,,კომერსანტთან“ განმარტავს, მოსალოდნელია ინვესტიციებისა და ფულადი გზავნილების კლება, ასევე საფრთხე შეექმნება ექსპორტს, განსაკუთრებით უკრაინის ბაზარზე, შეიძლება, რაოდენობრივად იკლოს, ხოლო პროდუქცია გაძვირდეს.

,,მიუხედავად იმისა, რომ  მიახლოებითი მონაცემით, ას ტრილიონს გადააჭარბა 2021 წლის მსოფლიო ეკონომიკამ და განსაზღვრული ზრდა იყო (ზოგან მეტი,  ზოგან  -  ნაკლები), მაგრამ მთელ მსოფლიოში გამოწვევად რჩებოდა მაღალი ინფლაცია.  მართალია, იზრდება წარმოებული პროდუქცია, მაგრამ მოცულობით მონაცემებში ნაკლებად, ვიდრე ეს ფულად მაჩვენებლებშია გამოხატული. ამავე დროს, დიდი რყევებით ხასიათდება განსაკუთრებით განვითარებადი ქვეყნების ვალუტები. პრობლემა შეექმნა თურქულ ლირასაც,  ფაქტობრივად მსყიდველობითი უნარი დაკარგული აქვს და ქვეყნის  ინფლაციაც მაღალ ნიშნულზე დაფიქსირდა,  რასაც ეკონომიკურმა პოლიტიკამაც შეუწყო ხელი.  2 წელიწადში თურქეთმა  ეროვნული ბანკის 3 მმართველი და 1 ფინანსთა მინისტრი შეცვალა, მაგრამ შედეგით მაინც ვერ დაიკვეხნის, თუმცა ახლა თურქეთის პრეზიდენტმა დადო ახალი ეკონომიკური პაკეტი და ვნახოთ, როგორ იმუშავებს. თურქეთის მაგალითი  იმიტომ მოვიყვანე, რომ არ უნდა დაგვავიწყდეს, უახლოესი მეზობლები რა მდგომარეობაშიც არიან,  ეს ვითარება ქართულ ეკონომიკაზეც დიდ გავლენას ახდენს. ლარი კი გამყარდა, მაგრამ ძირითადი საქონლური ჯგუფების ფასებზე ეს არ ასახულა - არადა კურსის ვარდნა მყისიერად წევს ფასებს, რომელიც მერე იშვიათად იკლებს“, - ამბობს თემურ ხომერიკი.

ეკონომისტი აქცენტს აკეთებს საქართველოში დაფიქსირებულ ინფლაციაზეც და იმ მიღწევებზე, რაც ქვეყნის ეკონომიკამ 2021 წელს განიცადა, ასევე დიდი გლობალური მასშტაბითაც, რამაც თამაშის წესები შეცვალა.

,,დიდი ქვეყნების  ჯახმა მსოფლიო წესრიგი შეცვალა, ესაა ჩინეთი და ამერიკა, რომლებიც დიდი ეკონომიკის ქვეყნებს წარმოადგენენ. ევროპის გამოწვევას დაერთო რუსეთის აქტიურობა  როგორც შუა აზიაში, ასევე ამიერკავკასიაში და უკვე უკრაინასთან პირდაპირ საბრძოლო მზადყოფნა. ლოკალური დაძაბულობა რომ არ ყოფილიყო, ისედაც რთულ გარემოში უხდება ქართულ ეკონომიკას წინსვლა. კარგია, რომ  გადაიდგა დადებითი ნაბიჯი, პირველად მილიარდს გადააჭარბა ქვეყნიდან გატანილმა  აგრო პროდუქციამ,  პირველად ჩვენ სავაჭრო ბრუნვის წილი ეკონომიკაში გაგვეზარდა და 14 მილიარდ ლარს მიაღწია.  ასევე პირველად ექსპორტი ძალიან სოლიდური გახდა.  ეკონომიკის 10,6%-იანი ზრდა დიდწილად  გამოწვეულია 2020 წელთან შედარებით,  როცა ვარდნა იყო, მაგრამ 3%-ზე მეტია ზრდა 2019 წელთან  შედარებითაც.  თუმცა ეს არ იყო ინკლუზიური ზრდა და მოსახლეობის ძირითადი ნაწილი ისევ სახელმწიფოს მწირი დახმარებების იმედადაა პანდემია/ ზამთრის პერიოდში, მით უფრო ენერგომატარებლებზე ფასები აღმავალი ტრენდით ხასიათდება და ეს აძვირებს ზოგადად ცხოვრებას.  მით უფრო რომ დასაქმება არ გაზრდილა არსებითად და  არც შემოსავლები“,  - აღნიშნავს ხომერიკი ,,კომერსანტთან“.

რაც შეეხება სავაჭრო ურთიერთობებს, პანდემიის გამო ლოგისტიკის ჯაჭვი ისედაც ვერ აეწყო და თუ კიდევ ერთხელ გადაეწყობა, უკვე რუსეთ-უკრაინის დაძაბულობის გამო, სერიოზულ  პრობლემას გამოიწვევს, რასაც  მოჰყვება სანქციები რუსეთის მიმართ, რომლებსაც ევროპა და აშშ გეგმავენ. 

,,მცირე  ბიზნესებს, ასევე რამდენიმე  წარმოებას  სათადარიგო ნაწილებიც კი შემოჰქონდათ  უკრაინიდან.  ამ მიმართულებით  გადის ჩვენი სასუქები, ექსპორტის მნიშვნელოვანი წილი უჭირავს სპირტიან და ღვინომასალებს,  რაც შეეხება იმპორტ-ექსპორტში ფერადი ლითონების და ფეროშენადნობების ზრდას, ეს რეექსპორტი უფროა, რადგან ჩვენ ლითონი შემოგვაქვს და მერე გამდიდრებული გაგვაქვს ფეროშენადნობის სახით, რა თქმა უნდა, ეს მნიშვნელოვანი შემოსავალია და კარგია, ისევე როგორც მნიშვნელოვანი წილი აქვს ექსპორტში მსუბუქ ავტომობილებს.  მათ შორის, ამ დაძაბულობის პირობებში, თუ უფრო  გაღრმავდება, მთელი ჯაჭვი გაწყდება და ადამიანები, რომლებსაც  მსუბუქი ავტომობილები შემოჰყავთ და ვერ გაიყვანენ უკრაინაში, ეს ბიზნესიც ჩავარდება. ამასთან, ხორბალი, ნავთობპროდუქტები, ზეთი და სხვა,  რაც რუსეთიდან შემოდის,  იმპორტი საფრთხეში აღმოჩნდება. მართალია, ალტერნატიული ბაზრები მოიძებნება, მაგრამ ეს ჩავარდნას გამოიწვევს, პანდემიის გამო ლოგისტიკის ჯაჭვი ისედაც ვერ აეწყო და წარმოიდგინეთ,  კიდევ ერთხელ გადაწყობა, რა პრობლემას გამოიწვევს.  ნურც იმას დავივიწყებთ, რომ  რუსეთში მცხოვრები ჩვენი თანამემამულეები რა თანხასაც გზავნიან საქართველოში, ეს ამდიდრებს ეკონომიკას,  ამიტომ თუ ვალუტის შემოდინება მოიკლებს,  ესეც ნეგატიურად იმოქმედებს  ფინანსურ სექტორის მდგრადობაზე. ასე რომ, რუსეთის და უკრაინის  გავლენა საქართველოს ეკონომიკაზე  მნიშვნელოვანია. ამდენად, გლობალური ტენდენციები ისედაც ბევრ გამოწვევას აჩენს ჩვენს წინაშე, მშვიდობა ჩვენი ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანია.  სავაჭრო პარტნიორებში აღმავალი ეკონომიკა თუ იქნება, გავლენა აქაც ექნება. ცუდი მეზობელი შეიძლება გვყავდეს, მაგრამ ამას ვერ შევცვლით, გვინდა თუ არა, ეკონომიკურ ურთიერთობებსაც უნდა გავუფრთხილდეთ და  აწყობილი კავშირები როგორმე უნდა შევინარჩუნეთ“, - დასძენს თემურ ხომერიკი  ,,კომერსანტთან“.

როგორც ეკონომისტი  აღნიშნავს, მოსალოდნელი სანქციები რუსეთის მიმართ, ბლოკებად მსოფლიოს გადაჯგუფება, ასევე მილიტარისტული რელსებზე ეკონომიკების გადაყვანა ჩვენნაირ მცირე ეკონომიკის ქვეყნებზე მეტ ნეგატივს იქონიებს. მით უმეტეს, რომ მშვიდობამ შეინარჩუნა ჩვენი იმპორტდამოკიდებული და ვალებით მომუშავე ეკონომიკა, თუმცა სოციალური ფონი კვლავაც მძიმეა.

შეგახსენებთ, რომ  უკრაინის საზღვრებთან სიტუაცია უფრო და უფრო იძაბება. ქვეყნის ჩრდილოეთით შეიქმნა ახალი სავარაუდო ფრონტი თავდასხმისთვის. ამის ფონზე რუსეთი ამტკიცებს, რომ უკრაინაში შეჭრას არ გეგმავს, ამავდროულად კი დასავლეთი მკაცრი ეკონომიკური სანქციებით იმუქრება. ბოლო ინფორმაციით, რუსეთს უკრაინის საზღვრებთან 100 ათასამდე სამხედრო ჰყავს მობილიზებული.

აშშ-ის თეთრი სახლის მრჩეველი ეროვნული უშიშროების საკითხებში ჯეიკ სალივანი აცხადებს, რომ რუსეთი უკრაინაში შეიძლება შეიჭრას რამდენიმე დღეში ან რამდენიმე კვირაში. 

მარი ჩიტაია