ბრიტანულ სამედიცინო ჟურნალ „ლანცეტში” 2022 წელს გამოქვეყნდა სამეცნიერო სტატია, რომელიც თამბაქოს კონტროლის კანონის მიზნებისა და შედეგების კვლევას ისახავს მიზნად. პუბლიკაციის ავტორები - რობერტ ბიგლიჰოლი და რუთ ბონიტა მიიჩნევენ, რომ თამბაქოს კონტროლის კანონი დასასრულს უახლოვდება, რადგან ეს პრაქტიკა “მსოფლიოს ქვეყნების უმეტესობაში არაეფექტურია”.

ამის მიზეზი კი არის ის, რომ ხუთიდან ოთხი მწეველი დაბალი ან საშუალო შემოსავლის ქვეყანაში ცხოვრობს. რას ნიშნავს იმას, რომ თამბაქოს მოხმარებასთან დაკავშირებული დაავადებების განვითარების შედეგად ყოველწლიურად 8 მილიონი გარდაცვლილი ადამიანი სწორედ ამ ქვეყნებზე მოდის.

მიუხედავად იმისა, რომ გლობალურად ყოველწლიურად მცირდება მწეველთა რაოდენობა, ეს პროცესი ძალიან ნელა მიმდინარეობს და შეიძლება ითქვას, რომ თამბაქოს მომხმარებელთა მაჩვენებელი თითქმის უცვლელი რჩება. სტატისტიკური მაჩვენებლების თანახმად, ქვეყნების მხოლოდ 30%-ს აქვს შესაძლებლობა, მიაღწიოს მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის (ჯანმო) მიერ დასახულ მიზანს - 2030 წლისთვის 30%-ით შეამციროს მსოფლიოში მწეველთა რაოდენობა. თუმცა, აღნიშნული ტენდენცია ნათლად აჩვენებს, რომ ამ ამბიციური მიზნის მისაღწევად უფრო თამამი და გაბედული ნაბიჯების გადადგმა არის საჭირო.

სტატიის ავტორები აღნიშნავენ, რომ ჯანმოს მიერ შემოღებული თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო-კონვენცია ვერ ასრულებს დასახულ მიზნებს, განსაკუთრებით დაბალი და საშუალო შემოსავლის მქონე ქვეყნებში. უფრო მეტიც, ორგანიზაციის პოზიცია არ არის დაფუძნებული ბოლოდროინდელ სამეცნიერო მტკიცებულებებსა და ტექნოლოგიურ ინოვაციებზე, რადგან არათუ არ ითვალისწინებს, არამედ არ აღიარებს ნიკოტინის მიწოდების თანამედროვე მოწყობილობებს, რომლებიც შესაძლებლობას აძლევს მომხმარებელს, გადავიდეს შემცირებული ზიანის მქონე თამბაქოს პროდუქტების მოხმარებაზე.

ლანცეტის ჟურნალში გამოქვეყნებული სტატიის თანახმად, ის, რაც მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის მიერ შემუშავებულ თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო-კონვენციას აკლია სწორედ ზიანის შემცირების სტრატეგიაა.

მწეველთა დიდი ნაწილი სიგარეტს მოიხმარს იმ მიზეზით, რომ ისინი ნიკოტინზე არიან დამოკიდებულნი. თამბაქოს ზიანის შემცირების სტრატეგია კი ამცირებს სიგარეტის წვის შედეგად გამოყოფილი მავნე ნივთიერებების რაოდენობას, რაც ნიშნავს იმას, რომ თამბაქოს ზიანის შემცირების სტრატეგია შესაძლებლობას აძლევს თამბაქოს მომხმარებლებს, მიიღონ ნიკოტინის სასურველი რაოდენობა და შეამცირონ ტრადიციული თამბაქოს მოხმარების შედეგად საკუთარი ორგანიზმისა და გარშემომყოფთა ჯანმრთელობისთვის მიყენებული ზიანი.

თამბაქოს ალტერნატიული მოწყობილობების შესაძლო პოტენციალის მიუხედავად, ჯანმო არ აღიარებს მის შესაძლო სარგებელს. შესაბამისად, მხარს უჭერს პრობლემის გადაჭრის არა ინოვაციურ გზას, არამედ მკაცრი რეგულაციებისა და აკრძალვების დაწესებას.

დღეს, თამბაქოს ინოვაციური მოწყობილობების დახმარებით, შესაძლებლობა გვაქვს გადავარჩინოთ მილიონობით ადამიანის სიცოცხლე. თუმცა, დასახული მიზნის მიღწევა მხოლოდ მეცნიერულ და ტექნოლოგიურ ინოვაციებზე დაყრდნობით არის შესაძლებელი.

(R)