2021 წელს, პანდემიის და მსოფლიო ეკონომიკური კრიზისის მიუხედავად, საქართველოს პოზიცია სხვადასხვა საერთაშორისო რეიტინგებში ძირითადად მცირედით უმჯობესდებოდა, ან იგივე რჩებოდა. თუმცა საამაყოდ ეკონომიკური გუნდისთვის ეს ცვლილებაც საკმარისი იყო.

„საქართველომ ეკონომიკური შოკებისადმი მდგრადობის უზრუნველყოფით შეძლო შეენარჩუნებინა სუვერენული საკრედიტო რეიტინგი, იმ ფონზე როცა გაუარესდა არაერთი ქვეყნის საკრედიტო რეიტინგი. სამივე სარეიტინგო კომპანიის (Fitch, S&P, Moodys’) შეფასებით, საქართველომ უზრუნველყო რეიტინგის შენარჩუნება პანდემიამდე მაჩვენებლის დონეზე და კრიზისის დაძლევა რეიტინგის გაუარესების გარეშე“, – აცხადებდა ეკონომიკის მინისტრი ნათია თურნავა.

თუმცა აღსანიშნავია, რომ Fitch-ის რეიტინგი BB- 2007 წელს გახდა და 14 წელიწადია ერთი ადგილის ირგვლივ ვტრიალებთ. 2008-2011 წლებში რუსეთთან ომისა და მსოფლიო ფინანსური კრიზისის გამო B+ -მდე ჩამოვქვეითდით და მხოლოდ 2014 წელს აღვიდგინეთ BB-, 2019 წელს ყველზე მაღალი BB პირველად გახდა. დაახლოებით მსგავსი სურათია Standard and Poor’s-ის და Moody’s-ის შემთხვევაშიც: 2011 წლის BB მინუსიდან 2019 წელს BB-მდე დავწინაურდით და ერთ წრეზე ვტრიალებთ.

2021 წელს საქართველო მსოფლიო ეკონომიკურ რეიტინგებში ასე გამოიყურებოდა:

S&P-ის რეიტინგი

სარეიტინგო სააგენტო S&P Global-მა გამოაქვეყნა ანგარიში, რომლის მიხედვითაც, საქართველოს სუვერენული საკრედიტო რეიტინგი უცვლელ, „BB” დონეზე დატოვა. სააგენტოს მიერ განსაზღვრული „ნეგატიური“ პერსპექტივა, ძირითადად, გამოწვეულია გლობალურად, ტურიზმის აღდგენის შედარებით ნელი პერსპექტივიდან გამომდინარე. S&P Global-ის შეფასებით, ტურიზმის აღდგენა მთელ მსოფლიოში და მათ შორის, საქართველოში, შედარებით ნელი ტემპებით მოხდება, ვიდრე ამას დასაწყისში ელოდნენ.

Fitch-ის რეიტინგი

სარეიტინგო სააგენტო Fitch-მა კვლავ დაადასტურა საქართველოს სუვერენული საკრედიტო რეიტინგი „BB“ დონეზე, ხოლო რეიტინგის პერსპექტივა „ნეგატიურიდან“ „სტაბილურამდე“ გააუმჯობესა. ამით საქართველო დაუბრუნდა პანდემიამდელ მაჩვენებელს.

სარეიტინგო კომპანიის შეფასებით, 2022-2023 წლებში, ტურიზმის სწრაფი აღდგენის და ინვესტიციების ზრდის ფონზე, ეკონომიკური ზრდა საშუალოდ 5.4% იქნება. Fitch-ის პროგნოზით, ბიუჯეტის დეფიციტი 2022 წელს 5.1%დე, ხოლო 2023 წელს 3.3%-მდე შემცირდება.

Moody’s-ის რეიტინგი

საერთაშორისო სარეიტინგო კომპანია Moody’s-მა საქართველოს რეიტინგი Ba2-ზე, ხოლო პერსპექტივა - სტაბილურზე შეუნარჩუნა. რეიტინგისა და პერსპექტივის სტაბილურზე შენარჩუნება განპირობებულია ფისკალური და მონეტარული ინსტიტუტების არსებული განვითარებით, რომელმაც პანდემიით გამოწვეულ ეკონომიკურ ვარდნაზე მაკროეკონომიკური პოლიტიკის ეფექტური რეაგირება გახადა შესაძლებელი. მათი ინფორმაციით, ასევე, საერთაშორისო სავალუტო ფონდის ოთხწლიანი გაფართოებული დაფინანსების მექანიზმის პროგრამის ფარგლებში განხორციელებულმა სტრუქტურულმა რეფორმებმა, შოკების მიმართ ეკონომიკის მოქნილობას შეუწყო ხელი.

Heritage Foundation „ეკონომიკური თავისუფლების ინდექსი“

Heritage Foundation „ეკონომიკური თავისუფლების ინდექსი“ 2021 წლის კვლევის მიხედვით, საქართველო მსოფლიოს 180 ქვეყანას შორის 77.2 ქულით მე-12 პოზიციაზე „უმეტესად თავისუფალი“ სტატუსით, ხოლო რეგიონის 44 ქვეყანას შორის მე-7 ადგილზეა.

სინგაპური, ახალი ზელანდია, ავსტრალია, შვეიცარია და ირლანდია – ეს ის ქვეყნებია, რომელთა ქულებიც 80-ს აღემატება და „სრული ეკონომიკური თავისუფლების“ მქონე სახელმწიფოთა კატეგორიაში არიან.

Heritage Foundation-ის განმარტებით, საქართველოს ასეთი წარმატება განაპირობა მრავალწლიანმა რეფორმებმა კორუფციის წინააღმდეგ, რეგულაციების შემცირებამ და საგადასახადო სისტემის გამარტივებამ.

მსოფლიო ეკონომიკური თავისუფლების რეიტინგი

Fraser institute-ის 2021 წლის „მსოფლიო ეკონომიკური თავისუფლების“ რეიტინგში საქართველო 3 პოზიციით დაწინაურდა და მსოფლიო ლიდერთა ათეულში 8.26 ქულით მე-5 ადგილი დაიკავა. 2020 წლის ანგარიშში საქართველო 8.24 ქულით მე-8 პოზიციაზე იყო.

„მსოფლიო ეკონომიკური თავისუფლების“ რეიტინგი 165 ქვეყანას აფასებს. რეიტინგი ქვეყნებს ხუთი ძირითადი მიმართულებით არჩევს. რეიტინგის TOP-5 ქვეყანა 2021 წლის ანგარიშის თანახმად იყო: 1) ჰონგ-კონგი – 8.91 ქულა; 2) სინგაპური – 8.81 ქულა; 3) ახალი ზელანდია – 8.56 ქულა; 4) შვეიცარია – 8.48 ქულა; 5) საქართველო – 8.24 ქულა.

Freedom House-ის ანგარიში „თავისუფლება მსოფლიოში 2021“

საერთაშორისო ორგანიზაცია Freedom House-ის ყოველწლიური ანგარიშის („თავისუფლება მსოფლიოში 2021“) თანახმად, საქართველოს რეიტინგი შარშანდელთან შედარებით ერთი პუნქტით გაუარესდა.

ანგარიში 2021 წლის 3 მარტს გამოქვეყნდა და ასახავს 2020 წელს მსოფლიოში დემოკრატიის კუთხით არსებულ ვითარებას.„ფრიდომ ჰაუსი“ ქვეყნებში თავისუფლების ხარისხს სამი კატეგორიით ზომავს: თავისუფალი, ნაწილობრივ თავისუფალი და არათავისუფალი. საქართველო კვლავ ნაწილობრივ თავისუფალი ქვეყნების ჩამონათვალშია.

რეიტინგში 0 ქულა „ყველაზე არათავისუფალს“ შეესაბამება, 100 ქულა – „ყველაზე თავისუფალს“. Freedom House-ის რეიტინგში საქართველოს პოზიცია 2018 წლიდან (64 ქულა) ეტაპობრივად უარესდება.

აღსანიშნავია, რომ მსოფლიო ბანკმა მიმდინარე წელს შეწყვიტა ყოველწლიური რეიტინგის Doing Business გამოქვეყნება, რომელიც სხვადასხვა ქვეყანაში ბიზნესის კეთების პირობებს ეძღვნებოდა. ამის მიზეზი ის დარღვევები გახდა, რომლებიც წინა წლებში რეიტინგების შედგენისას იყო დაშვებული. Doing Business 2020 რეიტინგში საქართველო მე–7 ადგილს იკავებს 190 ქვეყნიდან. საუკეთესო შეფასების ზღვართან მიახლოებით (DTF) ქვეყნის ქულამ ისტორიული მაქსიმუმი - 83.7 ქულა შეადგინა (0.2 პუნქტიანი გაუმჯობესება).

ნინო თამაზაშვილი