წელს საქართველოში კომერციული პლანტაციიდან ფისტის (ფსტის) ექსპერიმენტულ მოსავალს პირველად აიღებს. ამის შესახებ პორტალი EastFruit წერს, რომელიც ხაზს უსვამს იმას, რომ საქართველოში ფისტის მწარმოებელთა ასოციაციაც კი არსებობს მაშინ, როცა უკრაინასა და მოლდოვაში თხილის ამ სახეობის მოშენებაზე ჯერ კიდევ ექსპერიმენტები ტარდება.

EastFruit-ის ანალიტიკოსების მონაცემებით, 2021-22 წლების სეზონზე ფისტის გლობალური ბაზარი, მაღალი მოთხოვნის ფონზე, გარკვეულ დეფიციტს წააწყდება. მათი შეფასებით, ფისტის მსოფლიო ვაჭრობას მხოლოდ ორი ქვეყანა, აშშ და ირანი აკონტროლებს, რომლებიც ექსპორტზე ყოველწლიურად, დაახლოებით, 300-350 ათას ტონა ფისტას ყიდიან.

ზოგადად, ფისტას ნაყოფიერების პერიოდულობა ახასიათებს, რის გამოც თხილის ამ სახეობის წარმოების მოცულობა წლიდან წლამდე ცვალებადია. თუმცა ამ ფაქტორს ბოლო დროს კლიმატის ცვლილებით მიყენებული ზიანიც დაემატა.

გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO) მონაცემებით, მიმდინარე წელს ირანში, გაზაფხულის ყინვებისა და ზაფხულის ანომალიური სიცხეების გამო, ფისტის მოსავალი მკვეთრად შემცირდება. წარმოების მოცულობის შემცირების გარდა, FAO-ს ექსპერტები ირანული ფისტის ხარისხის გაფუჭებასაც მოელიან.

„ეს ხელს აძლევს ფისტის ამერიკელ ექსპორტიორებს, სადაც წელს ამ ჯიშის თხილის მაღალ მოსავალს ელოდებიან,“ - აცხადებს FAO-ს საინვესტიციო დეპარტამენტის ეკონომისტი, ანდრი იარმაკი.

მისი მონაცემებით, ფისტის პერიოდულობიდან გამომდინარე, წელს აშშ-ში დაბალი მოსავალი უნდა მოსულიყო, თუმცა შარშანდელზე ნაკლები არ იქნება. მიუხედავად ამისა, FAO-ს ექსპერტი პროგნოზირებს, რომ ირანის მსგავსად, 2021-22 სეზონურ წელს ფისტის წარმოება აშშ-შიც შემცირდება და შესაბამისად, შემცირდება მსოფლიო ბაზარზე მისი მიწოდებაც.

რაც შეეხება წლევანდელ სეზონს, ფისტის გლობალური ექსპორტი რეკორდული იყო. შეერთებულმა შტატებმა და ირანმაც ფისტის მაღალი და ხარისხიანი მოსავალი მიიღეს. ირანის ფისტის ასოციაციის მონაცემებით, 2020-21 წლების სეზონზე ქვეყნიდან ფისტის ექსპორტმა რეკორდულ მაჩვენებელს, 230 ათას ტონას მიაღწია. თუმცა ორგანიზაცია მოელის, რომ ნოემბერში დაკრეფვის დასრულების შემდეგ, მოსავალი შარშანდელი 243 ათასიდან 150 ათას ტონამდე შემცირდება.

აშშ-ში ფისტის მოსავლის მოცულობა წელს შესაძლოა, შარშანდელი 477 ათასი ტონიდან 400-430 ათას ტონამდე შემცირდეს. ამრიგად, ორი წამყვანი ქვეყანა, გასულ წელთან შედარებით, მთლიანობაში 150 ათას ტონით ნაკლებ ფისტას მიიღებს, რაც ამ ჯიშის თხილის მსოფლიო ექსპორტის, თითქმის, ნახევარია.

წყარო: "ბიზნესპრესნიუსი"