,,მასიური განკერძოების მოდელს თუ დავეყრდნობით,  მას პირდაპირ  ინკლუზიური ეფექტი ექნება, ვინაიდან  საქართველოს თითოეული მოქალაქე  განურჩევლად ასაკისა, იქნება  პროცესში ჩართული და მონაწილე, რაც  თავისთავად  ყველა  ეკონომიკურ  მოვლენასთან არის კავშირში“ - ამის შესახებ რადიო “კომერსანტის“ გადაცემაში “ბიზნესინსაიდერი“ ეკონომიკის დოქტორმა და ეკონომიკის ტრანსფორმაციის  ცენტრის დამფუძნებელმა რამაზ გერლიანმა ისაუბრა.

მისი თქმით, კვლევამ  აჩვენა,  რომ  სასოფლო- სამეურნეო მიწების 65,7%  ჯერ კიდევ  სახელმწიფოს  ხელშია, რეგისტრირებულად  აღრიცხულია  250 000  ჰექტარზე  მეტი ურბანული მიწა 50 000  შენობა-ნაგებობით. კერძო სექტორსაც აქვს რამდენიმე  ათეული ან  ასეული  შენობა, რომელიც შეისყიდა, მაგრამ ვერ მართავს და ინგრევა.

,,არსებობს სახელმწიფოს აქტივები, რომლებიდანაც  ანუ  ამ  50 000  შენობიდან  ნახევარი  არის  დანგრეული  ან  ნახევრადდანგრეულ  მდგომარეობაში. ეს არის  უზარმაზარი  აქტივი. გარდა ამისა  წიაღისეული, ხე-ტყე, წყლის რესურსი   100% -ით რომ სახელმწიფოსი უნდა იყოს,  კანონმდებლით  არის  დადგენილი. ქონების  მართვის  სააგენტოს  აღრიცხვაზე 107 კომპანია ჰქონდა  აყვანილი,  თუმცა  როდესაც  გამოვითხოვეთ  რეესტრის  და  სტატისტიკის  მონაცემები,  რეალურად  წმინდა ეკონომიკური  სუბიექტი დაახლოებით  400-მდეა და  ამ  400 იდან 30- ზე  მეტი  არის  სააქციო, ხოლო დანარჩენი შპს-ებია.  გარდა  ამისა,  არის  ე.წ.  აიპ- ები ,  რომლებიც ასევე კერძო სექტორთან  თანამშრომლობით  მოქმედებენ.  შესაძლოა,  ეს გახდეს კერძო საკუთრება  და  სახელმწიფოს ტვირთად არ დააწვეს. ამას  იმიტომ  ვუსვამ  ხაზს,  რომ  ინკლუზიურობის  თვალსაზრისითაც  მათ  ეფექტურობას  ძალიან  დიდი მნიშვნელობა აქვს. გასაშუალოებული  მაჩვენებლით,  დაახლოებით მილიარდნახევარი უჯდება  ხაზინას  და მათ  უდიდეს  ნაწილზე ბალანსი  დღემდე  არ  არსებობს.  აუდიტის  ერთ-ერთი  შენიშვნა სწორედ  ეს  იყო, რომ ვერ  ვხედავთ  რას და  როგორ ხარჯავენ.

წარმოვიდგინოთ  თუ  18 მილიარდი გვაქვს ბიუჯეტი და  ამ  საწარმოებს  მილიარდს  ან  მილიარდნახევარს  ვახმართ, რეალურად  მილიარდი   სხვადასხვა პროგრამების  მიმართულებით დაიხარჯა.  მათი  უდიდესი  ნაწილი მართლა  უნდა წავიდეს კერძო  საკუთრებაში,  შესაძლოა  ზოგი მათგანი ლიკვიდირდეს  კიდეც,  თუ ის მუდმივად  წაგებაზეა.  როგორია ამ საწარმოების მუსაობის ეფექტი, ამ მიმართულებით ბევრი  კითხვის  ნიშანი  ჩნდება. შეიძლება  იყოს  რამდენიმე საწარმო, რაც  სახელმწიფოს  ბალანსზე  დარჩება.  გვეცოდინება, რომ იგი მუდმივად  იქნება  წამგებიანი, თუმცა  საზოგადოებისთვის მისი არსებობა  აუცილებელი იყოს, ამაზეც ვთანხმდებით,  - აღნიშნა რამაზ გერლიანმა.

გერლიანის განმარტებით, სახელმწიფო საწარმოები პირდაპირ  კონკურენციაშია კერძო სექტორთან,  მაგალითად, სოფლის  მეურნეობის,  ტურიზმის  მიმართულებით  და   ა.შ.

,,არ ვამბობ,  რომ  რაღაც  ექსკლუზიურ  ფუნქციას  ასრულებს, მაგალითად, ფოსტა.   ვთვლი, რომ  კონკურენცია  იქაც   შეიძლება და  ის არ  უნდა იყოს  მონოპოლისტი. მაგრამ  ღვინის  მწარმოებელი ქარხანა არ  უნდა იყოს  სახელმწიფოს საკუთრება.  კერძო  სექტორს  უნდა  დავანებოთ  თავი, რადგან  თავისუფალ  კონკურენციაში  ჩართვა  აუცილებლად იწვევს მის  შეზღუდვას  და ეს  საბოლოო  ჯამში  ეკონომიკურ  თავისუფლებასთან მიდის, საბოლოოდ კი  ინკლუზიურ  ნაწილს  არღვევს  ანუ  პირდაპირ გასაქანს  არ  აძლევს  კერძო  სექტორს.  ეს ყველაფერი  აკინძულად  ქმნის  იმ  დიდ  პრობლემას, რასაც  მაკროეკონომიკურ  დონეზე  გადავყავართ. ეს არის  ორი მთავარი  პრობლემა:   კურსი და ინფლაცია  ერთად აღებული,  მეორეს  მხრივ,  ტოტალური  უმუშევრობის  ნაწილი,“ - აღნიშნა რამაზ გერლიანმა.

 თაკო კვაჭანტირაძე