„ენერგეტიკის დარგში პირდაპირი მოლაპარაკებები და გარანტირებული შესყიდვის მექანიზმი აღარ იქნება. მას ჩაანაცვლებს აუქციონის სისტემა, რაც ჩემი აზრით, მეტად იქნება საბაზრო პრინციპებზე მორგებული და დარგის განვითარების ხელშემწყობი, ვიდრე ეს PPA მექანიზმი იყო. ახალი სისტემა გულისხმობს, რომ აუქციონის შედეგების მიხედვით მოხდება შესაბამისი მემორანდუმების და ხელშეკრულებების გაფორმება. უფრო მეტ დეტალს ეკონომიკის სამინისტრო ენერგეტიკის დარგის ინვესტორებს უახლოეს ხანებში თავად გააცნობს“, - განაცხადა ფინანსთა მინისტრის მოადგილემ გიორგი კაკაურიძემ.

საერთაშორისო სავალუტო ფონდთან მიღწეული შეთანხმებით, გარანტირებული შესყიდვის მექანიზმს სულ მალე აუქციონების სისტემა ჩაანაცვლებს. 2017 წელს ახალ PPA ხელშეკრულებებზე მორატორიუმის გამოცხადებამ ენერგეტიკის სექტორში ახალი ინვესტიციების ნაკადი შეაფერხა, სწორედ ამიტომაც ახალი მექანიზმის შემოღების იდეა გაჩნდა. ალტერნატიული მექანიზმი იქნება ე.წ. CFD, რაც გულისხმობს ფასის განსხვავების კომპენსირებას სახელმწიფოს მხრიდან კონკრეტულ ფასად შესყიდვის სანაცვლოდ. ეს უფრო კონკურენტული და ისეთი ტიპის მექანიზმია, რომელიც დღეს დაშვებულია ევროკავშირში, სადაც PPA კლასიკური პირობა უკვე აღარ მოქმედებს.

ენერგეტიკოსი გია არაბიძე „კომერსანტთან“ ამბობს, რომ ახალი მოდელის შემოღების შემდეგ, როდესაც ბაზარი გაიხსნება, ამ შემთხვევაში სახელმწიფომ ბაზრის რყევებისგან უნდა დაიცვას ინვესტორი გარკვეული პერიოდის განმავლობაში.

„PPA-ები რა სახითაც ადრე იყო, აღარ დაბრუნდება, რადგან ფორმა არ ვარგოდა, მართალია დაინტერესება ინვესტორების მხრიდან დიდი იყო, თუმცა ბევრი ხარვეზის გამო სავალუტო ფონდმა მორატორიუმი დაგვიწესა. ისინი თვლიან, რომ ეს ძალიან მძიმე ხარჯად აწვება ბიუჯეტს, სამაგიეროდ ცოტა მოგვიანებით წახალისების სხვა ფორმა იქნა შემოღებული, ცენტნახევრის დამატება და ა.შ. თუმცა მოხდა ის, რომ გაუქმების შემდეგ, ვერ ვიტყოდი რომ ეს იყო ერთადერთი, მაგრამ ერთ-ერთი სერიოზული მიზეზი გახდა ინვესტიციების შემოსვლის შეზღუდვისა. შესაბამისად დღის წესრიგში დადგა ამ PPA-ს აღდგენის საკითხი, აღდგენა მოხდა, თუმცა ბუნებრივია ზუსტად ისე არა, მაგრამ იდეოლოგიურად მსგავსად. ახლა საკითხი დადგა როგორ უნდა მოხდეს მისი გაცემა და ა.შ. საუბარი არის, რომ ეს განხორციელდება აუქციონის გზით. დეტალები ამ ეტაპზე ჩემთვის უცნობია, ამიტომ აუქციონი კითხვებს ბადებს, მაგალითად ვიღაცამ თუ მოიძია სადგური და ა.შ მერე დადგა PPA, აუქციონზე მას სხვა წაიღებს? მექანიზმის გამართულობა არის მნიშვნელოვანი, ამიტომ მეტი დეტალის გასაჯაროება გვჭირდება.

ჩვენ როდესაც ბაზარს გავხსნით და სრულად ამუშავდება, ამ შემთხვევაში სახელმწიფომ ბაზრის რყევებისგან უნდა დაიცვას ინვესტორი გარკვეული პერიოდის განმავლობაში. როდესაც ბაზარი არ გვქონდა ხისტად ვამბობდით, რომ ყოველწლიურად თუ ყოველთვიურად თუ არ იქნებოდა მომხმარებელი სახელმწიფო შეიძენდა. ახალ პირობებში ბუნებრივია სახელმწიფო ასე ხისტად ვეღარ ჩაერევა და ამ შემთხვევაში ინვესტორს ვეუბნებით, რომ თუ ჩვენი ფასი დავარდება რაღაც თანხაზე ქვემოთ, ამას ავანაზრაურებთ. ბუნებრივია PPA რომ აღდგება, თუნდაც განსხვავებული მექანიზმით ეს უკვე კარგია, გააუმჯობესებს საინვისტიციო კლიმატს საქართველოში“, — აღნიშნავს გია არაბიძე.

2017 წლიდან სახელმწიფოს ენერგეტიკული პროექტების ინვესტორებთან გარანტირებული შესყიდვების მემორანდუმების გაფორმება შეზღუდული აქვს. აღნიშნული ხელშეკრულებებით, რომელთაც PPA ტარიფები ეწოდება, მთავრობა ინვესტორს პროექტის განხორციელების ფინანსურ რისკებს უზღვევდა და იძლეოდა გარანტიას, რომ ჰესის აშენების შემდეგ წინასწარ დადგენილ ტარიფად შეეძინა ელექტროენერგია. მას შემდეგ რაც IMF-მა მსგავს კონტრაქტებში სერიოზული ფინანსური რისკები დაინახა, მთავრობას ასეთი მემორანდუმების გაფორმების რეკომენდაცია არ მისცა. 2017 წელს გამოცხადებული მორატორიუმის დროს მხოლოდ ორი გამონაკლისი დაიშვა, ეს იყო ხორომხეთი ჰესის პროექტი და ნამახვანის კასკადის პროექტი.