სამომხმარებლო და იპოთეკური სესხების გაცემის წესში ცვლილებები შედის. თუ აქამდე სესხის მომსახურების კოეფიციენტის 25%-იანი მოთხოვნა 1,000 ლარამდე შემოსავლის მქონე პირებზე ვრცელდებოდა, ეროვნული ბანკის ფინანსური სტაბილურობის კომიტეტის გადაწყვიტილებით, ეს ზღვარი 1,500 ლარამდე იზრდება. ცვლილებები შედის იპოთეკური სესხების გაცემის წესშიც. ახალი პირობების მიხედვით, ბანკებს მოუწევთ მსესხებლის გადახდისუნარიანობის შეფასების დროს გაითვალისწინონ კრედიტის საპროცენტო განაკვეთის შოკის რისკის ალბათობა, რომელიც 3 პროცენტული პუნქტით იქნება განსაზღვრული.

ეროვნულ ბანკში მიიჩნევენ, რომ რადგან აღნიშნული ცვლილებები ეხება მხოლოდ გარკვეულ სეგმენტს, მთლიანი გავლენა არ იქნება მნიშვნელოვანი. მათი გათვლებით, საცალო სესხების პორტფელზე გავლენა იქნება წლიური ზრდის 3 პროცენტული პუნქტით შემცირება.

ეროვნული ბანკის შეფასებით, იპოთეკურ სესხებზე ცვლილება საჭიროა იმისთვის, რათა ცვლად განაკვეთზე მიბმული იპოთეკების საპროცენტო განაკვეთის მატებამ ბანკებში ფინანსური რისკები არ წარმოშვას.

„ცვლადგანაკვეთიან სესხებს თან ახლავს საპროცენტო რისკი, რაც განსაკუთრებით ამ პერიოდში გაზრდილია, რადგან მოსალოდნელია საერთაშორისო ბაზრებზე დოლარსა და ევროზე პროცენტების გაზრდა, შესაბამისად, იმისათვის, რომ ადამიანებს ჰქონდეთ საკმარისი ბუფერები ამ შოკების გადასალახად და პროცენტების გაზრდამ არ გამოიწვიოს მათი გადახდისუუნარობა, კომერციულმა ბანკებმა სესხის გაცემისას უნდა გაითვალისწინონ დამატებით 3 პროცენტული პუნქტი შოკი სესხის გაცემისას“, - განმარტავენ ეროვნულ ბანკში.

ეროვნული ბანკის გადაწყვეტილებას საბანკო ასოციაცია არ იზიარებს. ასოციაციის ხელმძღვანელის ალექსანდრე ძნელაძის შეფასებით, აღიშნული რეგულაცია სამომხმარებლო სესხების ზრდის ტემპს შეანელებს, რადგან სამომხმარებლო სესხების მომხმარებელთა გარკვეულ რაოდენობას სესხებზე წვდომას შეუზღუდავს.

„სესხების მსესხებელთა, დაახლოებით, 25%-ს შეეხება ახალი რეგულაცია. ეს მნიშვნელოვნად შეამცირებს როგორც იმ ადამიანების რაოდენობას, ვინც შეძლებს სესხით სარგებლობას, ასევე მოთხოვნილი თანხის მოცულობასაც“, - აცხადებს ალექსანდრე ძნელაძე.

ეროვნული ბანკის გადაწყვეტილებას არ იზიარებს ფინანსისტთა ნაწილიც. ეკონომისტი აკაკი ცომაია ფიქრობს, რომ შესაძლოა სებ-ის ეს გადაწყვეტილება
უკავშირდება იმ შესაძლო პრობლემებს, რომლის წინაშე გარკვეულწილად დავდგებით, რადგან საქართველოს ეკონომიკა საკმაოდ ინტეგრირებულია რუსეთის ეკონომიკასთან. მისი თქმით, ფულადი გზავნილების შემცირების და ექსპორტთან დაკავშირებული ოპერაციების გართულების შედეგად საფინანსო სისტემის შესაძლოა საფრთხის ქვეშ აღმოჩნდეს, რადგან ჭარბვალიანობის კოეფიციენტი მოიმატებს. მიუხედავად ასეთი პროგნოზისა ეკონომისტი სებ-ის გადაწყვეტილებას არ ეთანხმება.

„საზოგადოება და ბანკების“ ხელმძღვანელი გიორგი კეპულაძე „კომერსანტთან“ ამბობს, რომ რუსეთ-უკრაინის ომის გამო მოსალოდნელია საქართველოს ეკონომიკური ზრდის 1-2%-ით შემცირება, ამიტომ სებ ცდილობს ამ მოვლენებმა საბანკო სექტორზე დიდი გავლენა არ მოახდინოს.

„ეს რეგულაცია იმისთვის წესდება, რომ მოახდინოს პორტფელის ზრდის ტემპის შემცირება. როგორც ჩანს ეროვნულმა ბანკმა ფინანსური საფრთხეები დაინახა პორტფელის ზრდაში და ამიტომ გამკაცრება გადაწყვიტა. რა თქმა უნდა ეს გავლენას მოახდენს სესხების პორტფელზე. თუმცა, რუსეთ-უკრაინის ომის გამო მოსალოდნელია, რომ საქართველოს ეკონომიკური ზრდა წელს 1-2%-ით შემცირდეს, ამიტომ სებ ცდილობს გადადგას ისეთი ფრთხილი ნაბიჯები, რომ ამ მოვლენებმა საბანკო სექტორზე დიდი გავლენა არ მოახდინოს. თუმცა, რამდენად სარგებლიანი შეიძლება იყოს ეს ნაბიჯი ამ პირობებში ძნელად სათქმელია“, - ამბობს გიორგი კეპულაძე.

სამომხმარებლო სესხების წესში ცვლილება ძალაში 2022 წლის 1 აპრილიდან, ხოლო იპოთეკური სესხების 2022 წლის 1 მაისიდან უნდა შევიდეს.

ნინო თამაზაშვილი