საქართველოში სატრანზიტო პოტენციალი მზარდია და ისევ შესაძლოა კიდევ უფრო გაიზარდოს. შუა დერეფანში ტვირთების ნაკადის ზრდაზე განცხადება საქართველოში ოფიციალურ ვიზიტად მყოფმა აზერბაიჯანის პრეზიდენტმაც გააკეთა და თქვა, რომ აპირებს კასპიის ზღვისპირეთიდან აზერბაიჯანის და საქართველოს გავლით ევროპისკენ გაიტანოს ტვირთები და ასევე ახალი მარშრუტები დაამუშაოს.
„ვიცით, რომ ყველა ქვეყნის ინტერესებშია, რომ გაიზარდოს ბაქო-თბილისი-ყარსის მიმართულება, საქართველოს პორტების გამოყენება მოხდეს, იმისათვის, რომ ტვირთბრუნვა ცენტრალური აზიიდან ევროპისკენ წავიდეს და პირიქით. მიგვაჩნია, რომ ამ პოტენციალის გაზრდა და შესაძლებლობა გაგვაჩნია. ახალი რეალობა იქმნება და ამისთვის მზად უნდა ვიყოთ.
უნდა ვთქვა, რომ ბაქოს საერთაშორისო სავაჭრო-საზღვაო პორტი და მისი პოტენციალი 25 მილიონიდან 50 მილიონამდე გაიზრდება და კიდევ უფრო მეტი ინვესტიცია ჩაიდება. ამ კუთხით, სატრანსპორტო მიმართულებით მჭიდროდ უნდა ვითანამშრომლოთ საქართველოსთან, იმიტომ რომ ეს უნდა იყოს შეხმატკბილებული, ერთობლივი ძალისხმევა.
სატრანსპორტო შესაძლებლობების განვითარებისთვის მეზობლებთან უნდა განვავითაროთ ურთიერთობები, იმიტომ რომ სხვა შემთხვევაში ვერ ვიქნებით სანდო სატრანზიტო ქვეყანა“, განაცხადა ილჰამ ალიევმა.
საქართველოს ექსპედიტორთა ასოციაციის პრეზიდენტმა ალექსანდრე დავითიძემ „კომერსანტთან“ საუბრისას აღნიშნა, რომ საქართველოს გავლით ტვირთბრუნვა გაზრდილია, თუმცა ეს პიკი ჯერ კიდევ არ არის.
„ჩვენი მონაცემებით იანვარ-სექტემბერში შუა დერეფანზე ტვირთების მოცულობა 30%-ითაა გაზრდილი. თუმცა ეს ზრდა კავშირშია მაინც რუსეთ-უკრაინის ომის ფონზე ჩრდილოეთის დერეფნიდან გადმომისამართებულ ტვირთებზე. ამასთან ერთად ეს პიკი არ არის და შესაძლებელია კიდევ უფრო მეტის გატარება, რაც დამოკიდებულია ჩვენს სატრანზიტო დერეფნის შესაძლებლობაზე და არა იმაზე რა რაოდენობის ტვირთია. რადგანაც ტვირთი უფრო მეტია, ვიდრე ჩვენ მისი გატარების შესაძლებლობა გვაქვს“, აცხადებს დავითაძე.
საქართველოს ექსპედიტორთა ასოციაციის პრეზიდენტის თქმით, ინფრასტრუქტურული საკითხი გამშვებ პუნქტებთან ერთად არის რკინიგზის, ავტობანის, პორტის შესაძლებლობა. გარდა ამისა არის პროცედურული საკითხებიც, რაც ხელისუფლების ჩართულობით გარკვეულ დონემდე უკვე დარეგულირდა.
„ბიუროკრატიის თვალსაზრისით რაღაც ნაბიჯები უკვე გადადგა საბაჟომ და სახელმწიფომ და გაამარტივა პროცედურები, რაც უფრო აიოლებს და აიაფებს ტვირთის გადატანა/გადაზიდვებს ფოთის შიდა ტერიტორიაზე. ამისათვის მთავრობამ შესაბამის კანონში გარკვეული ცვლილებები შეიტანა.
რაც შეეხება ინფრასტრუქტურას დამატებული ჰყავთ მებაჟეები იმისათვის, რომ მოხდეს ტვირთის გატარება. გარდა ამისა ფოთის პორტში ახალი ნავსადგური იხსნება, რომელმაც პირველი გემი უკვე დაამუშავა. იმედია მალე დაიტვირთება და ამ კუთხითაც გამტარუნარიანობა მალე გაიზრდება. ანუ ინფრასტრუქტურული კუთხითაც უახლოეს პერიოდში გამოსწორდება სიტუაცია. ეს 30%-იანი მატება, რომელიც წლის ბოლოსთვის კიდევ უფრო გაიზრდება ამითაც იყო გამოწვეული, ანუ ცოტა შემცირდა ბიუროკრატიული ნაწილი, პლუს გაიზრდება გამტარუნარიანობა და საერთო ჯამში ეს გვაძლევს იმის საშუალებას, რომ მეტი ტვირთი გადავამუშაოთ. თუმცა უფრო მეტის პოტენციალი არსებობს და გასაგრძელებელია ამ მიმართულებით მუშაობა, რათა ტვირთბრუნვა კიდევ უფრო გაიზარდოს.
ვფიქრობ, რომ ეს 30%-იანი ზრდა შესაძლებელია მომავალ წელს 50%-მდეც კი ავიდეს“, - აღნიშნა საქართველოს ექსპედიტორთა ასოციაციის პრეზიდენტმა.
რაც შეეხება გადაზიდვების ზრდასთან ერთად რა სარგებელს მიიღებს ქვეყნის ბიუჯეტი და ეკონომიკა, ალექსანდრე დავითიძე „კომერსანტს“ პასუხობს, რომ ამის ზუსტ ციფრებში დაანგარიშება რთულია, თუმცა საბოლოო ჯამში გაზრდილი ტვირთნაკადი ეკონომიკაზე დადებით ასახვას აუცილებლად პოვებს.
„ეს რთული საკითხია, რადგანაც სხვადასხვა კატეგორიის ტვირთების გატარებიდან ბიუჯეტში სხვადასხვა თანხები შედის. იცით, რომ როდესაც ტრაილერი საქართველოს ტერიტორიას გადის ეს ცალკე გადასახადია, ასევე თუ ტვირთის გადამუშავება ხდება ფოთის პორტში. იქ შემოსავალი უკვე კერძო კომპანიას შედის, შესაბამისად ამის დაანგარიშება რთულია, მაგრამ სარგებელს ნახულობს ყველა, დაწყებული რკინიგზით რომელმაც მეტი ტვირთი გადაიტანა, ფოთის პორტით და ექსპედიტორებით, რომლებმაც სხვადასხვა მომსახურება გასწიეს“, აცხადებს დავითაძე.
საქართველოს ექსპედიტორთა ასოციაციის პრეზიდენტი ამბობს, რომ საქართველოს დერეფანში ტვირთების ზრდის თვალსაზრისით ყველაზე მსხვილი ქვეყნებია: აზერბაიჯანი, ყაზახეთი, თურქმენი და უზბეკეთი.
„ჯერჯერობით აზერბაიჯანი და ყაზახეთიდან წამოსული ტვირთების ნაკადი იზრდება, ხოლო შემდგომ თურქმენულ და უზბეკურ ტვირთების ზრდას შეძლება ველოდოთ. ამ მიმართულებიდან წამოსული ტვირთების რაოდენობაც მზარდია, მაგრამ არა ისეთი როგორც აზერბაიჯანიდან და ყაზახეთიდან“, - ამბობს ასოციაციის პრეზიდენტი.
ალექსანდრე დავითაძის თქმით, თურქმენეთიდან და უზბეკეთიდან საქართველოს დერეფანში ძირითადად შემდეგი სახის ტვირთები ტრანზიტი მოხდება: სასუქები, გოგირდი, პოლიეთილენის გრანულა და სხვა. მისივე თქმით, ბოლო წლების განმავლობაში თურქმენეთსა და უზბეკეთში ძალიან ბევრი გადამამუშავებელი ქარხნები ამუშავდა, რომელთა მიერ გამომუშავებული პროდუქციას სწორედ საქართველოს გავლით მიეწოდება ევროპას და სხვა მსოფლიოს.
შუა დერეფანი
