ტვირთების გადაზიდვის და სატრანზიტო საკითხები ბოლო პერიოდში საქართველოსთვის ერთ-ერთი ყველაზე აქტუალური თემაა. საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ირაკლი ღარიბაშვილის ვიზიტებისას მოლაპარაკებების მთავარი საგანიც უზბეკეთის, თურქმენეთის და ყაზახეთის წარმომადგენლებთან აზიასა და ევროპას შორის ტვირთების გადაზიდვა და კასპიისა და შავი ზღვების სატრანზიტო გზების უსაფრთხოება იყო.

უზბეკეთის პრემიერმა საქართველოს პორტებით, ევროპაში ტვირთების ტრანსპორტირების ინტერესი ღიად გამოხატა. თურქმენეთის პრეზიდენტის სერდარ ბერდი მუჰამედოვთან შეხვედრისას მთავარი განსახილველი საკითხები კი კასპიისა და შავი ზღვების სატრანზიტო გზების უსაფრთხოება იყო. ყაზახეთის რესპუბლიკის პრემიერ მინისტრ ალიხან სმაილოვთან შეხვედრაზე ხაზი გაესვა შუა დერეფნის სრულმასშტაბიანი ფუნქციონირების მნიშვნელობას. მხარეებმა არსებული თანამშრომლობის შემდგომი გაღრმავების და გაფართოების მზაობა გამოთქვეს. შეხვედრაზე აღინიშნა, რომ ორ ქვეყანას შორის სავაჭრო ბრუნვის გაზრდისთვის ყველა შესაძლებლობა უნდა იყოს გამოყენებული.

„სატრანსპორტო დერეფნის კვლევის ცენტრის” დირექტორი პაატა ცაგარეიშვილი „კომერსანტთან“ აცხადებს, რომ შუა დერეფანთან მიმართებით, ტვირთნაკადის მოზიდვის კუთხით სიძნელეები უფრო ყაზახეთის და აზერბაიჯანის ტერიტორიაზეა, ვიდრე საქართველოს ტერიტორიაზე.

„ძირითად აქცენტს აკეთებენ საქართველოს ინფრასტრუქტურაზე, გამტარუნარიანობაზე, არადა რეალურად საქართველოს მონაკვეთის მხოლოდ 7%-ია სატრანსპორტო დერეფნის, დანარჩენი სირთულეების ერთობლიობა არის სხვა ქვეყნების სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურებზე განლაგებული, აქედან გამომდინარე არსებობს ასეთი პრინციპი რომ თუ სხვა ქვეყნებს არ აქვს მოგვარებული გამტარუნარიანობის პრობლემები, ამით ზარალდება მთლიანად დერეფანი და მათ შორის საქართველო. აქ საუბარია ინფრასტრუქტურის გამტარუნარიანობის ერთობლივ კოორდინირებულ ქმედებებზე. ეს საკითხი მნიშვნელოვანია.

გამომდინარე აქედან აბსოლუტურად გამართლებულია მეორე კატეგორიის ქვეყნებთან ვიზიტები, მათ შორის უზბეკეთში, თურქმენეთში და ყაზახეთში. ამ ყველაფრის მიზანი უნდა იყოს კოორდინირების მაღალი ხარისხის მიღწევა ახალი ტვირთნაკადების წარმოშობის პარალელურად. კოორდინირებაში ვგულისხმობ არა მარტო სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურის გამტარუნარიანობას, არამედ იურიდიულ ასპექტებს, იმისათვის რომ ტვირთნაკადების გადმორთვა მოხდეს.

გამტარუნარიანობის თვალსაზრისით მნიშვნელოვანი პრობლემები უფრო ყაზახეთის და აზერბაიჯანის სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურაში დევს. ყაზახეთის დაინტერესება პირველ რიგში არის ის, რომ თავისი საექსპორტო პროდუქცია რომელიც ადრე რუსეთის გავლით მიდიოდა, შემდგომ ბალტიისპირეთის ქვეყნებში აიღო გეზი, მაგრამ გამომდინარე იქიდან რომ რუსეთის ტერიტორია უნდა გაევლოთ მან დაბლოკა ყაზახური ტვირთების ბალტიისპირეთში გადამისამართების შესაძლებლობა, შესაბამისად ყაზახეთი დარჩა საქართველოზე გამავალი დერეფნის ამარა, ამიტომ ის მაქსიმალურად დაინტერესებულია რომ თავისი პოტენციალი გაუშვას ჩვენი ქვეყნის გავლით. თუმცა ჩინეთიც დაინტერესებულია, რომ ეს დერეფანი გამოიყენოს.

ყაზახეთმა თავის მხრივ გააჟღერა აზრი, რომ ის პირველ რიგში თავისი ტვირთების ექსპორტს აძლევს პრიორიტეტს და არა ჩინურ ტვირთნაკადს, სინქრონულად ეს ორივე წარმოდგენილია, შესაბამისად ყაზახეთისთვის ჩვენ ძალიან მნიშვნელოვანი ვართ. ის წლების განმავლობაში მიბმული იყო რუსეთზე და უგულებელჰყო საქართველო, მინიმიზირება გაუკეთა ამ ყველაფერში, ამიტომ დღესდღეობით ის აღმოჩნდა ყველაზე რთულ მდგომარეობაში. ყაზახეთმა მართალია დაგვიანებით, მაგრამ უკვე დაიწყო თავისი ინფრასტრუქტურის გამტარუნარიანობის გასაზრდელად შესაბამისი ქმედებები. მის პორტებს 27 მლნ ტონა ტვირთის გატარება შეუძლიათ, მაგრამ არ არიან ადაპტირებული ბაზარზე არსებული ტვირთების გასატარებლად, მაგალითად ნედლი ნავთობის და მსგავსი პროდუქტის. ბაზრის გამოძახილზე არ არიან ორიენტირებულნი. დღესდღეობით, შუა დერეფანთან მიმართებით ტვირთნაკადის მოზიდვის კუთხით სიძნელეების ერთობლიობა უფრო ყაზახეთის და აზერბაიჯანის ტერიტორიაზეა. აზერბაიჯანსაც ანალოგიურად, სავაგონო პარკი სჭირდება.

მარტო საქართველოს დადანაშაულება არასწორია, რეგიონშიც უფრო დიდი პრობლემებია. აუცილებელია ამ პრობლემების გაერთიანება და საბოლოო ჯამში გარკვეულ ვადაში გაწერილი ინფორმაციის დადება“, — აღნიშნავს პაატა ცაგარეიშვილი.