შუა დერეფანი, რომელიც აკავშირებს ჩინეთსა და ცენტრალურ აზიას კასპიის ზღვის გავლით კავკასიასთან, თურქეთთან და ევროპასთან, სავაჭრო ურთიერთობების პიკშია. სატვირთო გადაზიდვების ბაზრის მონაწილეებმა თავიანთი ძალისხმევა მიმართეს ამ მარშრუტების შემდგომ გაფართოებაზე. ამის შესახებ ინფორმაციას Logist.Today საავტომობილო ტრანსპორტის საერთაშორისო კავშირზე (IRU) დაყრდნობით ავრცელებს.

„მიუხედავად იმისა, რომ შუა დერეფნის მნიშვნელობის ზედმეტად ხაზგასმა შეუძლებელია, მარშრუტების დივერსიფიკაცია, ისევე როგორც სატრანსპორტო გზების ეფექტური ნაზავი გადამწყვეტია მდგრადი მიწოდების ჯაჭვებისთვის. საჯარო და კერძო სექტორის წარმომადგენლებმა ერთად უნდა იმუშაონ ახალი კავშირისა და მარშრუტების უკეთ მხარდასაჭერად. მნიშვნელოვანია საერთაშორისო ჰარმონიზებული ინსტრუმენტების სრული მობილიზება, როგორიცაა TIR და CMR, რომლებიც გამოიყენება შუა დერეფნის ყველა ქვეყანაში, სატრანზიტო მოძრაობის უსაფრთხოებისა და გამჭვირვალობის უზრუნველსაყოფად და ბიზნესისთვის ხარჯების შესამცირებლად“, - აცხადებს IRU-ს წარმომადგენელი ტატიანა რეი-ბელი.

მისი თქმით, მნიშვნელოვან ნაბიჯებს შორის, რომლებიც საჭიროა ტვირთების ნაკადის უსაფრთხოების გასაუმჯობესებლად და მათი მოცულობის გაზრდისთვის, არის „გამოყოფილი მწვანე ზოლები სასაზღვრო გადასასვლელებზე შეთანხმებული სატრანზიტო ინსტრუმენტების, განსაკუთრებით მათი ციფრული ეკვივალენტების საფუძველზე“.

დღევანდელ რეალობაში ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია. ამგვარად, უკრაინის ომის გამო, მკვეთრად გაიზარდა საქონლის ტრანსპორტირება კავკასიასა და ევროპას შორის მარშრუტებით, რომლებიც გადიან შავი ზღვის სამხრეთ სანაპიროებზე. ეს მარშრუტები ასევე არის შუა დერეფნის ნაწილი ჩინეთიდან ევროპის ქვეყნებამდე. IRU ხაზს უსვამს, რომ, მაგალითად, თურქეთის გავლით ტრანზიტი მხოლოდ 2022 წლის პირველ ექვს თვეში 47%-ით გაიზარდა. ვაჭრობის ზრდა ზეწოლას ახდენს ისედაც გადატვირთულ საზღვრებზე, საგრძნობლად ანელებს ტრანსსასაზღვრო მიმოსვლას.

„სავაჭრო მარშრუტები ჩრდილოეთიდან შუა დერეფანში გადავიდა, მაგრამ სასაზღვრო პუნქტებს უჭირთ ზედმეტი მოცულობის დაძლევა. მძღოლებს საზღვარზე ძალიან გრძელი რიგები და დიდხნიანი დაყოვნება ემუქრებათ. მათ საზღვარზე შესაძლოა 2-დან 40-50 დღემდე გატარებაც კი მოუწიოთ. ეს ნორმალური არ არის. რომ აღარაფერი ვთქვათ, რამდენად ძვირია როდესაც მძღოლები, საქონელი და სატვირთო მანქანები მთელი დღე საზღვარზეა დაყოვნებული“, - ამბობს IRU გენერალური მდივანი ჰუმბერტო დე პრეტო.

მან ასევე ხაზი გაუსვა ციფრული ინსტრუმენტების მნიშვნელობას, რომლებიც ახლავე შეიძლება განხორციელდეს საზღვარზე არსებული შეფერხებების აღმოსაფხვრელად. დადასტურებული ციფრული ხელსაწყოები, როგორიცაა ციფრული TIR და e-CMR, აჩქარებს საზღვრის გადაკვეთის პროცედურებს და უზრუნველყოფს საქონლის გადაადგილებას. შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაციის (BSEC) ზოგიერთი ქვეყანა, როგორიცაა თურქეთი, საქართველო და აზერბაიჯანი, ახლოს არიან eTIR-ის განხორციელებასთან.

გარდა ამისა, ეროვნული მთავრობები ცდილობენ საზღვრის კვეთები გააუმჯობესონ. მაგალითად, კაპიკულე-კაპიტან-ანდრეევოს (თურქეთი-ბულგარეთი) საზღვრის გამტარუნარიანობა 950-დან 1500 ადამიანამდე გაიზარდა დღეში.თუმცა ესეც საკმარისი არ არის.

„ჩვენ ერთად უნდა ვიმუშაოთ საკვანძო საკითხებზე რეგიონში საგზაო ტრანსპორტისა და ვაჭრობის სრული პოტენციალის რეალიზებისთვის... სატრანსპორტო კვოტების ლიბერალიზაცია, განსაკუთრებით ტრანზიტისთვის, უნდა იყოს ჩვენი გრძელვადიანი მიზანი. ჩვენ უნდა გავზარდოთ BSEC-ის ნებართვების რაოდენობა, ახალი ქვეყნების მოზიდვა სისტემაში და მისი სრული დიგიტალიზაცია“, - ამბობს IRU გენერალური მდივანი.