პანდემიის, შემოსავლების შემცირების, მიმდინარე ომისა და ფასების ზრდის  ფონზე კონტრაბანდისადმი ცდუნებაც იზრდება. როგორც ახალგაზრდა ფინანსისტთა და ბიზნესმენთა ასოციაციის ვიცე-პრეზიდენტი პაატა ბაირახტარი ,,კომერსანტთან“ ამბობს,  თამბაქოს კონტრაბანდა დიდი პრობლემაა ქვეყნისთვის და მასთან გამკლავება აქციზის გადასახადის შემცირების გარეშე ძნელად წარმოსადგენია.

მიიღე ინფორმაცია უფრო სწრაფად „კომერსანტის“  Telegram-ზე.

,,თამბაქოს კონტრაბანდის ზრდა  მოულოდნელი არ არის,  ვინაიდან თითქმის ყველა პირობაა შექმნილი, რაც ამ პროცესს ასტიმულირებს.  განპირობებულია გაუაზრებელი რეგულაციებით, თანაც, ბაზარზე 3-4-ჯერ იაფი ღირს თამბაქო, ვიდრე მოსაზღვრე რეგიონებში, ხოლო ოკუპირებულ ტერიტორიებზე ფასი კიდევ უფრო დაბალია. ასეთ პირობებში ძალიან ძნელია, ფასმა კონტრაბანდის სურვილი არ აღძრას. 2 არაკონტროლირებადი ტერიტორია გვაქვს და აქედან გამომდინარეც, მუდმივად მატულობს კონტრაბანდის რისკი.  ცდუნებას  ჩვენი მოქალაქეები მარტივად ნამდვილად ვერ გაუძლებენ.  ამიტომაცაა, რომ კონტრაბანდის დიდი წილი თამბაქოს ნაირსახეობებზე მოდის და ყველაზე მასშტაბურია, - ამბობს ბაირახტარი.

მისი თქმით, თავდაპირველი ჩანაფიქრი, რომ თამბაქოს გაძვირება, მწეველთა რაოდენობას შეამცირებდა, არ გამართლდა. ახლა მწეველები გამოსავლის გზებს ეძებენ და არჩევანს თუთუნზე ანდა კონტრაბანდულ თამბაქოზე აკეთებენ. პაატა ბაირახტარი ამბობს, მსოფლიო პრაქტიკაშიც კი არ არსებობს ისეთი მაგალითი, რომ მწეველთა რაოდენობას შემცირება, თამბაქოზე დაწესებული მაღალი გადასახადის ხარჯზე ხდებოდეს. 

,,ნავთობპროდუქტებზე მაღალი გადასახადი  სხვა სახის პრობლემაა, მაგრამ თამბაქოს შემთხვევაში  პირდაპირ კონტრაბანდის რისკთანაა დაკავშირებული. როგორც ვიცით, თამბაქოს კონტრაბანდა შედარებით მარტივია და მოსახლეობა ამისკენ მუდმივად იქნება მიდრეკილი და არალეგალური პროდუქტის შემოტანას ყოველთვის შეეცდება. დიდი ხნის წინ, 2003-2004 წელსაც გააძვირეს აქციზის გადასახადი, 40%-ით გაიზარდა და მძიმე შედეგი მივიღეთ. ამის გამოცდილება არსებობს და მისი გათვალისწინება შესაძლებელი იყო. მიმაჩნია, რომ მთავრობამ აქციზის გადასახადის მასშტაბური და ეტაპობრივი ზრდით დიდი შეცდომა დაუშვა, - აღნიშნავს ბაირახტარი.

აღსანიშნავია, რომ 2019 წლამდე ფილტრიან და უფილტრო სიგარეტზე ჯერ კიდევ დიფერენცირებული განაკვეთი მოქმედებდა. კერძოდ,  20 ღერი ფილტრიანი სიგარეტი 1,7 ლარით და 10%-ით, ხოლო უფილტრო 2,8-ჯერ უფრო ნაკლები, 0,6 ლარით იბეგრებოდა (დამატებით 10%–ით), მაგრამ 2019 წლიდან ორივე სახეობა ფიქსირებულის ნაწილში თანაბარი განაკვეთით, 1,7 ლარით იბეგრება, ხოლო ადვალურის ნაწილში კი - ფილტრიანი 30%-ით და უფილტრო 10%-ით. 

შემოსავლების სამსახურის ინფორმაციით, 1 იანვრიდან 31 მარტამდე პერიოდში ამოღებულია 34.588 კოლოფი კონტრაბანდული სიგარეტი და 90 კილოგრამამდე თამბაქო.

ყველა გამოვლენილი ფაქტიდან 419 – ადმინისტრაციული სამართალდარღვევაა, სამი – სისხლის სამართლის დანაშაულია, დანარჩენი 153 ფაქტი ჩაითვალა არაიდენტიფიცირებულ შემთხვევად, რეალიზატორებმა მიიღეს გაფრთხილება და შედგა ამოღების ოქმები.

საქართველოში სიგარეტის კონტრაბანდამ მნიშვნელოვანი მასშტაბები 2019 წლის შემდეგ შეიძინა, როდესაც ქვეყანაში თამბაქოს საწინააღმდეგო კანონების გამო სიგარეტისა და თამბაქოს ფასები მკვეთრად გაიზარდა.

მარი ჩიტაია