რუსეთ–უკრაინის ომის გავლენა საქართველოს ეკონომიკაზე, დასავლეთის სანქციების გავლენა რუსეთზე, ოკუპანტი ქვეყნის დეფოლტის საფრთხე და სხვა მნიშვნელოვანი თემების შესახებ „კომერსანტთან“ ფინანსისტმა და პრეზიდენტის ყოფილმა მრჩეველმა თემურ ბასილიამ ისაუბრა.

მიიღე ინფორმაცია უფრო სწრაფად „კომერსანტის“ Telegram-ზე.

— აშშ-ის, დიდი ბრიტანეთისა და ევროკავშირის მკაცრი ფინანსური სანქციები ამოქმედდა რუსეთის პრეზიდენტისა და მისი გარემოცვის წინააღმდეგ. როგორ ფიქრობთ, რა შედეგზეა გათვლილი დასავლეთის მიერ დაწესებული სანქციები? რა განწყობებია ამ მხრივ აშშ-ში?

— სანქციები, რომელიც აშშ-მა, ევროგაერთიანებამ და სხვა ქვეყნება რუსეთს დაუწესეს, გათვლილია საშუალო და გრძელვადიან პერსპექტივაზე. სანქციების მიზანია საშუალოვადიან პერსპექტივაში რუსეთის ეკონომიკისთვის ისეთი ზიანის მიყენება, რომ მათ ვერ შეძლონ უკრაინაში ომის გაგრძელება. რაც შეეხება განწყობებს, ეს სანქციები კვლავ გაგრძელდება და კიდევ უფრო გამკაცრდება თუ საომარი მოქმედებები არ შეწყდება.

— საერთაშორისო სარეიტინგო კომპანია „მუდისის“ პროგნოზით, რუსეთის ეკონომიკა დეფოლტის საფრთხის წინაშე დგას, ეს და ზოგადად ოკუპანტი ქვეყნის მიმართ დაწესებული სანქციები როგორ აისახება საქართველოს ეკონომიკაზე გრძელვადიან პერიოდში, რეალურად, რუსეთიც და უკრაინაც ხომ ჩვენი ძირითადი სავაჭრო პარტნიორები არიან?

— საომარი მოქმედებები უკრაინაში გავლენას ახდენს არა მხოლოდ ამ ქვეყნებსა და მათ მეზობლებზე, არამედ საერთოდ ეკონომიკაზე. მაგალითად, მიუხედავად იმისა, რომ აშშ საკმაოდ შორს არის ამ საომარი მოქმედებების არეალიდან, ამ ომმა მის ეკონომიკაზეც მოახდინა გავლენა: გაიზარდა ინფლაცია, განაკუთრებით გაიზარდა ფასები ნავთობპროდუქტებზე, მკვეთრად დაეცა ფასიანი ქაღალდების ბაზარი. თუ ამ ომს ასეთი სერიოზული გავლენა აქვს აშშ-ის ეკონომიკაზე, ცხადია, მას კიდევ უფრო მძიმე გავლენა ექნება საქართველოზე. რუსეთი და უკრაინა საქართველოს მნიშვნელოვანი სავაჭრო პარტნიორები არიან, მაგრამ სამწუხაროდ, ამ ომის გამო უკრაინული პორტები პრაქტიკულად დაკეტილია და შესაბამისად, ვაჭრობა მასთან მკვეთრად არის შემცირებული. ასევე, შემცირდება ვაჭრობა რუსეთთანაც. ახლა საქართველოსთვის უმთავრესი ამოცანაა მოახდინოს ახალი ბაზრების მოძიება საიდანაც შესაძლებელი იქნება იმ პროდუქტების იმპორტი, რომლებსაც საქართველო ამ ომამდე ყიდულობდა უკრაინისა და რუსეთისგან.

— დასავლეთის მიერ გამოხატული მხარდაჭერის პარალელურად, რაზე მიანიშნებს ის, რომ ამ დროის განმავლობაში არ დაფიქსირებულა ქართული მხარის მხრიდან ანალოგიური პოზიცია? ნათელია, როგორ მიიღო ეს უკრაინის ხელისუფლებამ, მაგრამ როგორ ჩანს ჩვენი ეს პოზიცია დასავლეთის მხრიდან?

— მე ვფიქრობ, რომ საკმაოდ ძლიერი მხარდაჭერა გამოხატა უკრაინის მიმართ: ყველა საერთაშორისო ფორუმზე საქართველომ, განსხვავებით რეგიონის უმრავლესი ქვეყნებისგან, ყოველთვის უკრაინის სასარგებლოდ მისცა ხმა. ასევე, მიუხედავად იმისა, რომ საქართველო პატარა ქვეყანაა, საქართველოდან წასული ჰუმანიტარული დახმარების ოდენობა საკმაოდ შთამბეჭდავია. საერთაშორისო თანამეგობრობა დადებითად აღიქვამს საქართველოს ასეთ პოზიციას. მათ ასევე, ძალიან კარგად ესმით საქართველოს ხელისუფლების ფრთხილი პოლიტიკა, რომ არ გაუკეთოს რუსეთს ისეთი სახის პროვოცირება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს საქართველოს მიმართ მეორე ფრონტის გახსნა და საომარი მოქმედებების დაწყება. რა თქმა უნდა, არსებობენ ცალკეული პირები, რომელიც აკრიტიკებენ საქართველოს ხელისუფლების ამ ფრთხილ პოლიტიკას, თუმცა, მთლიანობაში საერთაშორისო თანამეგობრობას ესმის საქართველოს ხელისუფლების ასეთი მოქმედებების მოტივი.

— რა უნდა გააკეთოს და რა უნდა გაეკეთებინა არსებულ სიტუაციაში საქართველოს ხელისუფლებას რომ თუნდაც უახლოეს პერიოდში მოხდეს აუცილებელი სამომხმარებლო პროდუქციის მომარაგება, რომ აიცილოს ის დანახარჯები რას ამ ვითარებას მოჰყვება?

— ამ ეტაპზე საქართველოს ხელისუფლება მოქმედებს საქართველოს ინტერესებიდან გამომდინარე, რაც მისასალმებელია. რაც შეეხება ეკონომიკას, აქაც კრიტიკის საფუძველი ჯერ ჯერობით ნაკლებად არის: ეკონომიკური სიტუაცია მეტ-ნაკლებად სტაბილურია, სამომხმარებლო ბაზარზე ცალკეული გამონაკლისების გარდა, საქონლის დეფიციტი არ შეიმჩნევა. ერთადერთი, რაც შეიძლება ვთხოვო გახლავთ ის რომ, განსაკუთრებულ კონტროლზე აიყვანონ პირველადი სამომხმარებლო საგნების და კვების პროდუქტების მარაგები, რადგან თუ რომელიმე მათგანის რაოდენობა შემცირდება, რომ დროულად მიიღონ ზომები მის შემოსატანად, რათა თავიდან აიცილონ მისი დეფიციტი. ასევე, იზრუნონ ახალი ბაზრების მოძიებაზე იმ პროდუქტების შემოსატანად, რომელთა იმპორტსაც ახორციელებდნენ უკრაინიდან და რუსეთიდან.

ნინო თამაზაშვილი