რადიო „კომერსანტის“ ეთერში, გადაცემაში „ბიზნესი და სამართალი“ ნინო ლიპარტიასთან ერთად, საკრედიტო ურთიერთობებში მომხმარებელთა უფლებებზე საუბრისას, საქართველოს ეროვნული ბანკის მომხმარებელთა უფლებების დაცვის და ფინანსური განათლების დეპარტამენტის უფროსმა ლაშა გზირიშვილმა განაცხადა, რომ თუ საფინანსო ინსტიტუტთან ურთიერთობისას მომხმარებლის უფლებები დაირღვა, მას ნებისმიერი პრეტენზიის დაფიქსირება შეუძლია, როგორც თავის მომსახურე საფინანსო ინსტიტუტში, ასევე ეროვნულ ბანკში ცხელი ხაზის საშუალებით ნომერზე - 2 406 406.

„2011 წლიდან ფინანსური ორგანიზაციები მომხმარებელს ამა თუ იმ ახალი პროდუქტის შესახებ დეტალურ ინფორმაციის აწვდიან. მაგრამ გარკვეული პერიოდის შემდეგ დავინახეთ, რომ კლიენტს აქვს ეს ინფორმაცია, მაგრამ სათანადოდ ვერ იყენებს იმიტომ, რომ მისთვის გასაგები არ არის. როგორი ტიპის რეგულაციებიც არ უნდა შემოვიღოთ, საბოლო ჯამში, გადაწყვეტილებას მომხმარებელი იღებს. თუ ის ინფორმაცია სათანადოდ ვერ დაამუშავა, შეიძლება არასწორი გადაწყვეტილება მიიღოს. სწორედ აქ შემოდის ფინანსური განათლების კომპონენტი. ეს გულისხმობს იმ საბაზისო უნარ-ჩვევებს, რომელიც ფინანსურ ორგანიზაციებთან ურთიერთობისთვისაა საჭირო,“ განაცხადა ლაშა გზირიშვილმა.

ეროვნულ ბანკს აქვს სპეციალური ნორმატიულია აქტი - ფინანსური ორგანიზაციების მიერ მომსახურების გაწევისას მომხმარებელთა დაცვის წესი.

ლაშა გზირიშვილის თქმით ეს რეგულაცია ითვალისწინებს შემდეგ კომპონენტებს:

პირველი არის მომხმარებლის ინფორმირება. ნებისმიერი მომსახურების მიღების პროცესში, ხელშეკრულების გაფორმებამდე, მნიშვნელოვანია მომხმარებელს ჰქონდეს სრული ინფორმაცია, რომ სწორი გადაწყვეტილება მიიღოს. ეს ინფორმაცია უნდა იყოს დროული და უტყუარი.

გარდა ხელშეკრულის გაფორმებამდე მიწოდებული ინფორმაციისა, არსებობს სხვა მოთხოვნები. მაგალითად -  ხელშეკრულების გაფორმების შემდეგ ინფორმაციის მიწოდების შესახებ, როცა ხელშეკრულების პირობები იცვლება.

მეორე - ინფორმაციის მიწოდების და ხელშეკრულების ფორმის სტანდარტია.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია კონტრაქტის პირველი ორი გვერდი, სადაც მოცემულია არსებითი, ხელშეკრულების მნიშვნელოვანი პირობები, რომელიც კონკრეტული პროდუქტის ძირითადი მახასიათებლებია. კრედიტის შემთხვევაში ეს არის კრედიტის ვადა; ყოველთვიურად გადასახდელი თანხა; ფინანსური ხარჯები, რომელსაც მომხმარებელი ყოველთვიურად და ჯამურად გასწევს; გარდა პროცენტისა, სხვა სახის ხარჯები; უნდა იყოს მოცემული ნომინალური და ეფექტური საპროცენტო განაკვეთები; ხარჯები დეტალურად უნდა იყოს გაშიფრული, რაში რამდენს იხდის მომხმარებელი, როგორც პერიოდულად, ისე სრულ პერიოდზე; თავსართში უნდა იყოს გამჟღავნებული მნიშვნელოვანი რისკები თუ არსებობს, მათ შორის, როცა კრედიტის აღება უცხოურ ვალუტაში ხდება, 100 000 ლარს ზევით, მომხმარებელი ყოველთვის დგას ე.წ. ვალუტის გაცვლის რისკის წინაშე.

არის ხელშეკრულებები, როცა სესხის ხელშეკრულებასთან ერთად გაფორმებულია სიცოცხლის, ჯანმრთელობის და ქონების დაზღვევა. ლაშა გზირიშვილის განმარტებით - სესხის აღების შემთხვევაში კანონმდებლობით დაზღვევა სავალდებულო არ არის. თუმცა, ბევრი ფინანსური ორგანიზაცია დაზღვევას ითხოვს, იპოთეკურ სესხებზე, მოკლე ვადიან და მცირე სესხებზე - ნაკლებად, დიდ სესხებზე - უფრო ხშირად.

ლაშა გზირიშვილის თქმით - მესამე დიდი კომპონენტი პრეტენზიების და საჩივრების განხილვის მექანიზმებს ეთმობა. მომხმარებელს აქვს უფლება, რომ ნებისმიერი სახის პრეტენზია დააფიქსიროს, როგორც თავის მომსახურე საფინანსო ინსტიტუტში, ასევე ეროვნულ ბანკში ცხელი ხაზის საშუალებით ტელეფონის ნომერზე - 2 406 406. წესი ითვალისწინებს, რომ  პრეტენზიის მიღების შემთხვევაში, საფინანსო ინსტიტუტი ვალდებულია, ეს საკითხი მოიკვლიოს და მომხმარებელს შესაბამისი ინფორმაცია მიაწოდოს. პრეტენზიების დაფიქსირება და მომართვა უფასოა.

„თუ დარღვევას აღმოვაჩენთ, მივმართავთ საფინანსო ინსტიტუტს, რომ მომხმარებლის მოთხოვნა დააკმაყოფილოს. თუ ვხედავთ რომ, მომხმარებელთა უფლების დაცვის კუთხით, ჩვენი უფლებები ირღვევა, გვაქვს სანქციების გამოყენების უფლებაც. მათ შორის ფულადი ჯარიმები და პერიოდულად გვიწევს ხოლმე ამ სანქციის ამოქმედება“, განაცხადა ლაშა გზირიშვილმა.

მოამზადა მაკა ბიბილაშვილმა